نگاهي كوتاه به شهرستان شميرانات

يكي از شهرستان هاي استان تهران است که در ناحيه شمال استان قرار گرفته و پيچيدگي عجيبي با شهرستان تهران دارد. شميرانات به واسطه ي نزديکي به تهران و داشتن آب و هواي شادي بخش و دل پذير همواره جاذب جمعيت بوده و داراي مکان هاي ديدني و آثار تاريخي قابل توجهي است. شهرستان شميرانات به دليل نزديک بودن به شهر تهران و داشتن هواي دل پذير و معتدل كوهستاني (ييلاقي) در تابستان ها پذيراي تعداد زيادي از پايتخت نشينان است. 
پيست هاي اسکي، کوه هاي توچال، دره هاي توچال،، آبشارهاي کوچک و بزرگ، چون: آبشار دوقلو، رودخانه هاي پرآب و خروشان در دامنه کوه هاي سر به فلک کشيده و درياچه هاي زيبايي چون درياچه سد لتيان بخشي از جاذبه هاي طبيعي منطقه است که در کنار آثار متعدد تاريخي و موزه هاي متعدد پذيراي گردشگران زيادي است. مکان هاي متعدد تاريخي چون: کاخ هاي سلطنتي، گورستان هاي قديمي، امام زاده هاي مقدس و موزه هاي تاريخي در کنار طبيعت زيبا و فرح بخش منطقه، بازديد کنندگان از اين ناحيه را به وجد مي آورند. آب كشاورزي اين منطقه از رودخانه ها و چشمه سارها تامين مي شود و محصولات كشاورزي آن را گندم، جو و تره بار تشکيل مي دهد. باغ داري نيز در سطح بسيار وسيعي جريان يافته و شامل پرورش انواع درختان ميوه از قبيل سيب، گلابي، آلبالو، گيلاس، زردآلو، خرمالو، ‌توت و غيره مي شود. 

صنايع و معادن
صنايع شهرستان شميران شامل صنايع مواد غذايي، ريسندگي وبافندگي، پوشاک و صنايع الکترونيکي مي شوند. معادن فعال اين شهرستان عبارتند از:
الف: بخش مركزي 
سنگ سبز بدل آباد و دركه واقع در 3 كيلومتري شمال باختري اوين وباختر دركه.
ب:‌ بخش لواسانات
- مارن رسي در سبو بزرگ (محدوده گلندوک)
- سنگ تراس جاجرود (سنگ آهک مازني) واقع در كوه جاجرود كه بوسيله شركت سيمان ري مورد استخراج و بهره برداري قرار مي گيرد.
- سنگ لاشه ساختماني جاده لشگرک به افچه و لواسان.
- سنگ گچ واقع در 5 و 7 كيلومتري شمال گلندوک و اطراف روستاي كند بالا و پايين.
- معدن سنگ باغ كمش.
پ: بخش رودبار قصران
- معدن ذغال سنگ دريوک 18 كيلومتري شمال خاوري فشم.
- معدن ذغال سنگ خاتون بارگاه 20 كيلومتري شمال خاوري فشم (انتهاي راه فشم ـ گرمابدر)
- سنگ گچ آهار در راه اوشان به روستاي آهار.
- معدن سنگ لاشه ساختماني جيرود 11 كيلومتري شمال باختري فشم (جاده فشم به شمشک) هم چنين يک معدن فسفات دراطراف روستاي زايگان 9 كيلومتري شمال خاوري فشم شناسايي و كشف شده ولي تا كنون مورد استخراج و بهره برداري قرار نگرفته است.

کشاورزي و دام داري 
آب كشاورزي از رودخانه ها و چشمه سارها تامين مي شود و محصولات كشاورزي آن عبارتند از: گندم، جو و تره بار. باغ داري در سطح وسيع تري جريان يافته و شامل پرورش انواع درختان ميوه از قبيل سيب، گلابي، آلبالو، گيلاس، زردآلو، خرمالو، ‌توت و غيره مي شود. دام داري نيز در اين شهرستان رونق داشته و علاوه بر گوسفند داري شامل پرورش طيور و زنبور عسل نيز مي شود كه فرآورده هاي آن از جمله صادرات اين شهرستان به شمار مي روند. هم چنين مراتع و چراگاه هاي متعددي كه داراي پوشش گياهي غني هستند در بخش هاي لواسانات و رودبار قصران وجود دارد كه علاوه بر دام داران محلي در دو فصل بهار و تابستان مورد استفاده دام داران متحرک و نيمه متحرک از شهرستان هاي ديگر نيز قرار مي گيرد.

وجه تسميه و پيشينه تاريخي
شميرانات از مناطق خوش آب و هوا و ييلاقي اطراف تهران به شمار مي آمده و به همين لحاظ همواره مورد توجه امرا و سلاطين وقت بوده است. در دوره قاجاريه که شهر تهران به پايتختي انتخاب شد، منطقه ي شميران به ييلاق و استراحت گاه شاهان قاجار و ثروتمندان شهر تبديل شد و هر يک قصري در اين منطقه براي خود ساخته و باغي آباد کردند. اين منطقه در دوره ي پهلوي نيز بسيار مورد توجه حاکمان وقت بود و به همين سبب در اين شهرستان کاخ ها و باغ هاي بسيار زيبايي وجود دارند که امروزه برخي از آن ها به عنوان موزه مورد بازديد عامه ي مردم قرار مي گيرند. 

مشخصات جغرافيايي
شهرستان شميرانات که در شمال استان تهران واقع شده؛ از شمال به شهرستان هاي نور و آمل، از خاور به شهرستان دماوند، از جنوب به تهران و شهرستان ورامين، از جنوب باختري به بخش كن و از باختر به شهرستان كرج محدود مي شود. شهرستان شميرانات كه مركز آن شهر تجريش است، از 3 بخش مركزي، لواسانات و رود بار قصران تشكيل شده است. تجريش از نظر جغرافيايي در 51 درجه و 26 دقيقه درازاي خاوري و 35 درجه و 49 دقيقه پهناي شمالي و بلندي 1500 متري از سطح دريا واقع شده است. مهم ترين رودخانه ي اين منطقه؛ رودخانه ي جاجرود است و آب و هواي شهرستان شميرانات به علت موقعيت كوهستاني سرد و خشک است. تقريبا تمام راه هايي كه در تهران آورده شده، به لحاظ پيوستگي زياد شهرستان شميرانات با شهرستان تهران شامل حال اين شهرستان نيز مي شود. علاوه بر راه هاي تهران، راه هاي فرعي كه شهرهاي مختلف اين شهرستان را به هم پيوند مي دهد نيز موجود است.

 دره اوين - دركه شميران

اين دره در شمال شهر تهران واقع شده است. در ابتداي مسير دره اوين - دركه، روستاي دركه قرار دارد كه يكي از خوش آب و هوا ترين مناطق روستايي تهران است. در طول دره اوين، رودخانه اي پر آب جريان دارد كه در تابستان محل آب تني كساني است كه از گرماي خسته كننده تابستان تهران وحومه به آن جا پناه مي برند. اين رودخانه در بخشي از مسير خود، به صورت پلكاني در مي آيد كه به هفت حوض معروف است و مي تواند به صورت يک استخر طبيعي عمل كند. 
دره اوين در طول هفته به ويژه در روز هاي تعطيل، محل رفت و آمد كوه نورداني است كه به ارتفاعات آن ناحيه صعود مي كنند. قهوه خانه هاي اين مسير به جز پذيرايي روزمره از كوه نوردان، براي اقامت شبانه نيز مناسب اند. كناره هاي رودخانه اي كه از اين مسير مي گذرد، محل هايي مناسب براي چادر زدن كوه نوردان است. در طول مسير دره، باغ هاي گيلاس، سيب، انجير، گردو و ديگر درختان وجود دارد كه در فصل بهار اين باغ ها غرق شكوفه مي شوند و دره را بسيار زيبا مي كنند. در اواخر بهار و آغاز تابستان كه شكوفه ها به ميوه مي نشينند، جلوه اي ديگر از زيبايي هاي طبيعت بر منطقه حاكم مي شود. دره اوين - دركه به علت قرار گرفتن در مسير راه كوه نوردان، يكي از پر رفت و آمد ترين دره هاي شهر تهران است. 

آرمگاه ها،امامزاده هاوزيارتگاه هادر شهرستان شميرانات

امام زاده قاسم شميران

بقعه امام زاده قاسم از بناهاي دوران شاه تهماسب صفوي است كه در دوران قاجاريه مرمت شده است. اين بقعه در گلاب دره بر دامنه كوه هاي شميرانات در نقطه اي آرام با چشم اندازي بسيار زيبا واقع شده و داراي يک برج هشت ضلعي آجري است كه گنبدي كاشي كاري شده اي نيز بر فراز آن قرار دارد. درون حرم امام زاده، که زيارتگاهي ساده و بي پيرايه است، ضريحي ساده و صندوقي عتيقه قرار دارد. 
امام زاده صالح شميران 
بقعه امام زاده صالح در ميدان تجريش، کنار بازار تجريش واقع شده است. اين بقعه متعلق به دوره قاجاريه است. قدمت درخت چنار کهنسال داخل محوطه و سنگ قبرهاي قديمي اين آستانه متعلق به قرن هفتم يا هشتم هجري قمري است. اين بقعه داراي صحن، ايوان، رواق، مسجد، ضريح مرقد و گنبد است.
امام زاده يوش شميران
امام زاده يوش از بقعه هاي متعلق به دوران تيموري است که در شهرستان لواسان بزرگ قرار دارد.
امام زاده احمد شميران
امام زاده احمد از بقعه هاي متعلق به قرن 7 و 8 هجري قمري است که در لواسان بزرگ قرار دارد.

عمارت هاو محوطه هاي باستاني درشهرستان شميرانات

خانه نظام ا لسلطان شميران

خانه نظام السلطان و درخت چنار كهنسال آن متعلق به دوران قاجاريه است. اين عمارت در لواسان بزرگ قرار دارد.
خانه نيما يوشيج شميران 
خانه نيما يوشيج شاعر معاصر که متعلق به دوران پهلوي است، در تجريش، خيابان دزاشيب قرار دارد.
تپه حصارک شميران 
تپه حصارک از تپه هاي تاريخي متعلق به قرن پنجم است که در جنوب گلندوک لواسان قرار دارد.
تپه قليان شميران 
تپه قليان از تپه هاي باستاني متعلق به دوران ماقبل تاريخ است و در لواسان بزرگ واقع شده است.
تپه كي ميرشميران 
تپه كي مير از تپه هاي تاريخي متعلق به هزاره چهارم و پنجم قبل از ميلاد است که در لواسان كوچک قرار دارد.
تپه سرقلعه لوا ساني شميران 
تپه سر قلعه لواساني از تپه هاي تاريخي متعلق به دوره اسلامي است که در سوهانک واقع است.

كاخها ، باغها و موزه هادرشهرستان شميرانات

مجموعه كاخ نياوران شميران

مجموعه كاخ نياوران از عمارت هاي متعلق به دوره قاجاري است. اين مجموعه در خيابان باهنر قرار دارد.
كاخ سعد‌آباد شميران 
مجموعه کاخ سعد آباد که امروزه به عنوان موزه از آن استفاده مي شود، در شمالي ترين، بلندترين و خوش آب و هوا ترين بخش تهران در مساحتي در حدود 400 هكتار واقع شده است. اين مجموعه داراي حدود 180 هكتار جنگل طبيعي، چشمه سار، باغستان، گلخانه و خيابان پوشيده از درخت و گل است. در اين مجموعه در حدود 14 كاخ با تاسيسات جنبي گوناگون ساخته شده است. هر يک از اين كاخ ها با مساحتي زياد و با انواع امكانات تفريحي مانند استخر، مرداب، زمين هاي بازي و باغ در اختيار يكي از نزديكان شاه بوده است.

مکان هاي ديدني و تاريخي
منطقه شميرانات به واسطه نزديکي به تهران و داشتن آب و هواي فرح بخش و دل پذير همواره جاذب جمعيت بوده و داراي مکان هاي ديدني و آثار تاريخي زيادي است. پيست هاي اسکي، کوه هاي توچال و دره هاي آن، آبشارهاي کوچک و بزرگ منطقه چون آبشار دوقلو، رودخانه هاي پرآب و خروشان در دامنه کوه هاي سر به فلک کشيده و درياچه هاي زيبايي چون درياچه سد لتيان، از جاذبه هاي طبيعي منطقه است که در کنار آثار متعدد تاريخي شهرستان شميران پذيراي گردشگران زيادي است. مکان هاي متعدد تاريخي چون کاخ هاي سلطنتي، گورستان هاي قديمي، امام زاده هاي مقدس و موزه هاي تاريخي در کنار طبيعت زيبا و فرح بخش، گردشگران اين منطقه را راضي از بازديد خود بدرقه خواهند کرد. 

آبشار دوقلو شميران

آبشار دوقلو که 2700 متر ارتفاع دارد در زير پناه گاه شيرپلا قرار گرفته و يكي از زيباترين آبشارهاي ناحيه شميرانات و محلي مناسب براي رفع خستگي كوه نورداني است كه به ارتفاعات صعود مي كنند. اين آبشار از ذوب برف بلندي هاي البرز به وجود آمده است. برودت آب آن تا حدي است كه حتي در تابستان هم نمي توان بيش از مدتي كوتاه در آن آب تني كرد. 

درياچه سد لتيان شميران
اين درياچه در 25 كيلومتري شمال خاوري تهران قرار گرفته و با 330 هكتار وسعت روي رودخانه جاجرود ايجاد شده است. درياچه علاوه بر زيبايي هاي طبيعي خود محل پرورش انواع ماهي ها نيز است. كرانه ها و پيرامون اين درياچه گردشگاهي گسترده است كه مردم از آن بهره مي گيرند.

كوه آباک (ABAK) شميران

اين كوه با ارتفاع 3200 متر در محدوده شهرستان شميرانات، بخش رودبار قصران، دهستان رودبار و قصران و در 19 كيلومتري شمال خاوري مركز شهرستان شميرانات واقع شده است. جهت كوه شمال خاوري - جنوب باختري بوده و قله آن از نظر جغرافيايي در 51 درجه و 30 دقيقه درازاي خاوري و 35 درجه و 59 دقيقه پهناي شمالي قرار دارد.

كوه آهار (AHAR) شميران 

اين كوه با ارتفاع 2184 متر در محدوده شهرستان شميرانات، بخش رودبار و قصران، دهستان رودبارر و قصران و در 17 كيلومتري شمال خاوري مركز شهرستان شميرانات واقع شده است. جهت كوه شمال خاوري ـ جنوب باختري بوده و قله آن از نظر جغرافيايي در 51 درجه و 29 دقيقه درازاي خاوري و 35 درجه و 56 دقيقه پهناي شمالي قرار دارد.

كوه خرس چال (KHERS CHAL) شميران 

اين كوه با ارتفاع 4130 متر در محدوده شهرستان شميرانات، بخش رودبار و قصران،‌ دهستان رودبار قصران و در 32 كيلومتري شمال مركز شهرستان شميرانات واقع شده است. جهت كوه شمال خاوري ـ جنوب باختري بوده و قله آن از نظر جغرافيايي در 51 درجه و 30 دقيقه درازاي خاوري و 35 درجه و 4 دقيقه پهناي شمالي قرار دارد.