بعضی گمان میکنند که اگر توکل به خدا کردند دیگر نباید به کار و تلاش بپردازند، بلکه باید منتظر بمانند تا خداوند به آنها روزی دهد. این اشتباه بزرگ مغایر سیره عملی اهل بیت عصمت و طهارت است.
با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان ماه دوری از گناهان و ترک رذایل اخلاقی و عادات ناپسند، در هر روز از این ماه با فضیلت آیهای از قرآن کریم بیان و تفسیر آن در گروه آیین و اندیشه خبرگزاری فارس منتشر میشود.
وَقَالَ مُوسَى یَا قَوْمِ إِن کُنتُمْ آمَنتُم بِاللّهِ فَعَلَیْهِ تَوَکَّلُواْ إِن کُنتُم مُّسْلِمِینَ*فَقَالُواْ عَلَى اللّهِ تَوَکَّلْنَا رَبَّنَا لاَ تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِّلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ ﴿آیات 84 و 85 سوره یونس﴾
و موسى گفت اى قوم من اگر به خدا ایمان آوردهاید و اگر اهل تسلیمید بر او توکل کنید*پس گفتند بر خدا توکل کردیم پروردگارا ما را براى قوم ستمگر [وسیله] آزمایش قرار مده!
از جمله مسایلی که در قرآن و روایات بر آن بسیار تاکید شده امر به توکل است. توکل به خداوند از جمله اوامری است جنبه درمانی نسبت به رذایل اخلاقی را دارد و بسیاری از این امراض را از بین میبرد.
توکل در لغت به معنای واگذاری کار به دیگری است و از همین ریشه کلمه وکالت گرفته میشود و در اصطلاح به کسی میگویند که سرنوشت کار خود را به خداوند بسپارد.
منشأ توکل ایمان و یقین به خداوند متعال است و اینکه جز او را تاثیر گذار در عالم نیست و به همین جهت است که خداوند در آیه فوق میفرماید: اگر به خدا ایمان دارید بر او توکل نمایید. چرا که ایمان عامل و علت است برای توکل.
در روایات بیشماری نیز بر توکل تاکید شده تا آنجا که در یکی از روایات معصومین (علیهم السلام) در این مورد اینگونه بیان شده: اگر شما بر خداوند به درستی و از روی اخلاص توکل کنید، خداوند همانگونه که مرغ صبحگاه از خانه با شکم خالی بیرون میآید و شامگاه با شکم پر به خانه بازمیگردد، شما را روزی میدهد.
از همین جاست که یک اشتباه بزرگ در بین بعضی از افراد پیش میآید و آن اینکه بعضی گمان میکنند که اگر توکل به خدا کردند دیگر نباید به کار و تلاش بپردازند، بلکه باید منتظر بمانند تا خداوند به آنها روزی دهد.
در تاریخ کم نبودهاند چنین افرادی که دست به گدایی و درویشی زدهاند، در صورتی که این کار یک کار غلط است و در روایات از آن به شدت نهی به عمل آمده بلکه سیره عملی اهل بیت عصمت و طهارت نیز بر خلاف آن حکم میکند. یعنی آنچه که از آنها میبینیم این است که به شدت کار میکردند و از این طریق ارتزاق مینمودند.
حتی همین گمان غلط در زمان پیامبر برای شخصی که میخواست پیش از ورود به مسجد شتر خود را رها کند نیز رخ داد، او در حال رها کردن شتر بر خدا توکل میکرد؛ در همین حین پیامبر به او رسید و فرمود: اول شتر خود را ببند بعد توکل کن!
از آثار توکل این است که بسیاری از گناهان همچون حسد و بخل و غیبت و ... در افراد از بین میرود و دیگر آنکه توکل نشانه ایمان و یقین فرد به خداوند است و همین امر موجب بیشتر شدن این ایمان و یقین و موفقیت او در کارها میشود.
فرهنگ توکل البته به معنای صحیح آن که موجب سستی در افراد نشود، عامل پیشرفت جامعه به هر شکل و علی الخصوص به نحو فرهنگی و اعتقادی میشود.
امید که از امروز در این راه قدم گذاریم و آن را ایجاد و استحکام بخشیم.
