«طرحی با منافع ملی»عنوان سرمقاله روزنامه گسترش صنعت به قلم محمدصادق مفتح است كه در آن ميخوانيد؛در عصر حاضر نظارت بر کمیت و کیفیت کالاهایی که عرضه میشود یکی از مهمترین مصادیق عمده مبارزه با قاچاق کالاست که این روزها مورد توجه بسیاری از کشورهای صنعتی و پیشرفته دنیا قرار گرفته است؛
چراکه قاچاق کالا به دلیل داشتن آثار مخربی نظیر ایجاد اخلال درعملکرد نظام اقتصادی، ایجاد اخلال در سیاستهای تجاری، مالی و پولی، ایجاد اخلال در کارکرد متغیرهای سیاستی، کاهش درآمدهای دولت (درآمدهای مالیاتی)، انحراف در تخصیص منابع، کاهش حیطه اقتدار مدیریتی و آسیب به تولید ملی ازجمله زیانها برای اقتصاد هر کشوری محسوب میشود. بر همین اساس دولتها بهطور مستمر و با استفاده از ابزارهای نوین در پی مقابله با این پدیده مخرب هستند.
در دنیا شیوههای متعددی برای جلوگیری از عرضه کالای قاچاق انجام میشود که درج کد برای شناسایی اصالت کالا یکی از این اقدامات است.
دمی در دستور کار وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار گرفته است، تا از هرگونه سودجویی در اینخصوص جلوگیری شود. چراکه واضح است با بودجه محدود و گستردگی بازار کالا امکان نظارت بر تمامی ابعاد و زوایای بازار از طریق بازرسی و نظارت وجود ندارد. در راستای بهکارگیری ابزارهای نوین در امر بازرسی و نظارت در بازار، طرح «شبنم» با امکان استفاده از شبکه گسترده بازرسان مردمی معرفی شده است تا هر فرد فقط با در اختیار داشتن یک گوشی تلفن همراه دوربیندار واستفاده از نرمافزار شبنم، بتواند به عنوان بازرس عمل کند و تخلفهایی را که در زمینه کالاهای غیراصل مشاهده میشود را به سهولت و در کمترین زمان به مراجع ذیربط اطلاع دهد.
برخی از مزایای این طرح عبارت است از: کاهش احتمال خرید کالاهای تقلبی، افزایش اطمینان از کیفیت کالای خریداری شده، امکان بررسی اصالت کالا در هنگام خرید، امکان دریافت اطلاعات صحیح و دقیق مربوط به مبدا تولید کالا برای کمک به تصمیمگیری بهتر در هنگام خرید در راستای افزایش اعتماد مصرفکنندگان، گسترش اهتمام ملی مصرفکنندگان در سال تولید ملی و در نهایت تشویق مصرفکنندگان مطلع از جمله مزایای این طرح برای مصرفکنندگان آگاه به حقوق خود است.
البته مزیتهای اجرای این طرح فقط محدود به مردم نیست و مسئولان دولتی نیز از این مهم بیبهره نیستند بهطوریکه افزایش رضایتمندی مصرفکنندگان، حمایت بیشتر از تولید داخلی و مدیریت بهتر کالاهای وارداتی، جلوگیری از توزیع کالای قاچاق یا بدون کیفیت، جلوگیری از انحصار در واردات، افزایش ضریب نفوذ بازرسی و کنترل کالاهای قاچاق و غیرمجاز، شناسایی عوامل توزیع کالاهای قاچاق، امکان نظارت بیشتر و مدیریت بهتر بر عرضه و تقاضای کالاها در بازار، امکان برخورد دقیقتر و بیشتر با متخلفان، شناسایی کالاهای غیرمجاز تولید شده یا وارد شده، متمرکز شدن ورود کالا از کانال رسمی و امکان کنترل کاملتر بر آن، تقویت سیاستگذاری و کنترل دولت در بخش کالا و خدمات، تسهیل در اجرایی شدن سیاستهای ویژه دولت در کنترل و تنظیم موثر بازار و ارائه اطمینان بیشتر به مصرفکنندگان در خصوص ایفای نقش موثر و پررنگ دولت در توزیع کالاهاست.
درخصوص مزایای طرح شبنم برای فعالان و بازیگران اصلی شبکه توزیع کالا باید گفت که کاهش هزینههای قضایی، کاهش هزینههای تعویض یا استرداد کالا و افزایش وفاداری مصرفکنندگان بهدلیل عرضه کالاهای با کیفیت و با اصالت از دیگر منافع این طرح است.
حال در شرایطی که حجم عظیمی از کالاها به صورت قاچاق و غیر قانونی وارد شبکه توزیع کالا میشود، مسلما اجرای چنین طرحی بیش از هر زمان دیگر ضروری به نظر میرسد. بنابر این اجرای آن باید به گونهای باشد که قابلیت عملیاتی شدن و پیادهسازی را به صورت مطمئن و پایدار داشته باشد.