اگر يكي از گوشي‌هاي هوشمند امروزي را خريداري كرده باشيد، احتمالا نمايشگرهاي OLED اكتيو ماتريكس را هم ديده‌ايد. OLEDها يك نيمه‌رساناي طبيعي هستند كه پس از اتصال به برق از خود نور تصاعد مي‌كنند. اين نمايشگرها نسبت به پلاسما و نمايشگرهاي ساخته شده با استفاده از كريستال مايع مصرف برق كمتري دارند، ضمن اینکه روشنايي بالاتري دارند و علاوه بر اين سرعت واكنش آن‌ها به فرامين هم بيشتر است. اين نمايشگرها به خاطر ماهيت درخشان خود، برخلاف انواع LCDها فاقد روشنايي پس‌زمينه (Backlit) هستند.
نمايشگرهاي OLED چندان هم جديد و تازه نبوده و مدت‌هاست كه در ابزارهاي الكترونيكي مورد استفاده قرار مي‌گيرند؛ براي نمونه كمپاني سوني در اواخر سال 2007 ميلادي تلويزيون XEL-1 را به همراه يك نمايشگر OLED عرضه كرد و دو سال پس از آن هم تلويزيون 15 اينچي ال‌جی وارد بازار شد. اما اين فناوري به خاطر قيمت بالاي خود هیچ‌گاه به صورت گسترده در نمايشگرها مورد استفاده قرار نگرفت. براي نمونه همان تلویزیون XEL-1 سوني اوايل حدودا 2500 دلار قيمت داشت، شايد به نظرتان چندان هم زياد نباشد اما اگر بشنويد كه اين مبلغ براي يك تلويزيون 11 اينچي در نظر گرفته شده بود تعجب می‌کنید. همان‌گونه كه انتظار مي‌رفت كمي بعد سوني توليد اين نمايشگر را متوقف كرد، اما زمان به سرعت سپري شد و اكنون شرايط كاملا فرق كرده است. در نمايشگاه CES امسال دو شركت ال‌جی و سامسونگ تلويزيون‌هاي 55 اينچي خود را به همراه نمايشگرهاي OLED معرفي كردند. بر اساس اطلاعات دريافتي از ال‌جی نمايشگر فوق باريك EM900 (به زودی بررسی این مدل را در آی تی رسان خواهید خواند) با قطري برابر با 4 ميلي‌متر تنها 7.5 كيلوگرم وزن دارد و در زمره سبك‌ترين تلويزيون‌هاي جهان قرار مي‌گيرد. در اين تلويزيون به جاي استفاده از پيكسل‌هاي RGB از يك كامپوننت سفيد اضافي (RGBW) به همراه فيلترهاي Kodak براي ايجاد رنگ‌هاي طبيعي و زنده بهره گرفته شده است. جالب آنجاست كه خود كمپاني Kodak يكي از دست‌اندركاران اصلي ساخت نمايشگرهاي OLED بود كه اين فناوري را به شركت ال‌جی فروخت. بهاي اين نمايشگر حدودا 10000 دلار آمريكا است که شايد چندان هم ارزان به نظر نرسد اما ارزيابي‌هاي انجام شده در بازار نشان مي‌دهد كه به خاطر بالا رفتن حجم توليد اين محصول و پايين آمدن هزينه‌ها، تا اواخر سال 2013 ميلادي قيمت‌ها به پايين‌تر از 4000 دلار تنزل پيدا خواهد كرد.
بر اساس گفته‌هاي Jennifer Colegrove معاون بخش فناوري‌هاي جديد نمايشگر شركت تحقيقاتي NDP Displayresearch، طولي نخواهد كشيد كه اين فناوري به مصارف متعددي برسد، با اين همه هنوز هم توليد نمايشگرهاي بزرگ با هزينه پايين چالشي مهم است كه پيش روي شركت‌های توليدكننده قرار دارد.
البته عده‌ای احتمال استفاده از اين فناوري را در تلويزيون‌ها بسيار پايين مي‌دانند، اين در حالي است كه تغيير و تحولات رخ داده در بازار چيز ديگري را نشان مي‌دهد. اخيرا دو شركت سامسونگ و ال‌جی از طرح‌هاي آتي خود جهت راه‌اندازي نسل 8 كارخانجات AMOLED براي توليد پنل‌هاي بزرگ‌تر خبر داده‌اند. شركت‌هاي مطرح توليدكننده پنل نظير AUO و كمپاني چيني BOE نيز به بازار نمايشگرهاي OLED وارد شده‌اند.
مهم‌تر از همه اینکه بر اساس گفته‌هاي Fumio Ohtsubo رياست كمپاني پاناسونيک، اين شرکت به جمع کمپانی‌های فعال در اين زمينه ملحق خواهد شد و نخستين تلويزيون OLED پاناسونيك تا اواخر امسال وارد بازار می‌شود. شارپ يكي ديگر از شركت‌هاي مطرح توليدكننده نمايشگر است كه قصد ورود به اين رقابت دشوار را ندارد و در عوض تصميم گرفته كه كيفيت محصولات فعلي خود را ارتقاء دهد. هنوز مشخص نيست كه آيا اين شركت از تصميم خود منصرف خواهد شد يا خير، اما با در نظر گرفتن ابعاد باريك و كيفيت تصوير بسيار بالاي اين نمايشگرها، احتمال آنكه اين فناوري بازار نمايشگرهاي فلت را به تسخير در آورد بسيار بالاست. ترديدي نيست كه نمايشگرهاي OLED از هر نظر بر انواع پلاسما و LCD ارجحيت دارند، شايد نمايشگرهاي پلاسما، رنگ مشكي بسيار عميقي را توليد كنند، با اين حال باز هم به پاي انواع OLED نمي‌رسند.
در نمايشگرهاي OLED شركت سامسونگ بر خلاف محصولات ال‌جی از ماتريكس RGB معمولي استفاده خواهد شد. زماني فسفر آبي عامل اصلي كاهش دوام و ماندگاري OLEDها بود و شركت سامسونگ با اعمال پاره‌اي تغييرات در محصولات خود به پيشرفت‌هاي محسوسي در اين حوزه دست يافت و موفق شد كه عمر محصولات خود را افزايش دهد.
در حال حاضر مهم‌ترين چالش پيش روي شركت‌هاي توليدكننده نمايشگرهاي OLED هزينه بالاي توليد اين نوع نمايشگرها است و در صورت برطرف شدن اين مشكل با اطمينان مي‌توان گفت كه اين نمايشگرها به رقيب بلامنازع انواع ديگر تبديل خواهند شد و ديري نخواهد پاييد كه بازار را به تسخير خود در خواهند آورد. كسي چه مي‌داند شايد به زودي نام نمايشگرهاي پلاسما از صحنه روزگار محو شود.
نحوه توليد نور توسط سلول‌هاي OLED
1. جريان برق از طريق لايه‌هاي OLED از كاتد يا همان قطب منفي به سمت آند حركت مي‌كند و الكترون‌هاي خود را به لايه تابنده داده و الكترون‌هاي موجود روي لايه رسانه را بر مي‌دارند.
2. با حذف الكترون‌هاي موجود روي لايه رسانا حفره‌هايي روي آن بر جاي مي‌مانند كه بايد با استفاده از الكترون‌هاي موجود در لايه تابنده پر شوند.
3. اين حفره‌ها به لايه تابنده جهش پيدا مي‌كنند و با الكترون‌ها تركيب مي‌شوند، با جهش يافتن الكترون‌ها به داخل اين حفره‌ها، انرژي اضافي آن‌ها به شكل نور آزاد مي‌شود.
دلايل برتري OLEDها بر انواع ديگر
چنانچه نمايشگرهاي OLED به شكل انبوه و با قيمت ارزان‌تر به مرحله توليد برسند، مسلما بر انواع ديگر ارجحيت يافته و پيروز اين رقابت خواهند شد. شايد پايين آمدن قيمت اين نمايشگر جديد سال‌ها به طول بيانجامد اما اين فناوري مطمئنا براي هميشه ماندگار خواهد شد. در اين قسمت در نظر داريم دلايل خود براي برتري اين فناوري را بر انواع ديگر بيان كنيم.
• مصرف برق كمتر در قياس با نمايشگرهاي LCD و پلاسما.
• زماني كه پيكسل‌هاي OLED اين نمايشگرها در وضعيت خاموش يا Off قرار داشته باشند، نه برقي مصرف مي‌شود و نه نوري متصاعد مي‌شود.
• اين نمايشگرها همچون انواع پلاسما نيازي به Backlit يا نور پس‌زمينه ندارند.
• OLEDها باريك‌ترين انواع نمايشگر هستند كه تاكنون ساخته شده‌اند.
• رنگ تصاوير آن‌ها در تمامي زوايا بيشترين دقت را دارند.
