در میان اصلاح طلبان چه خبر است؟! عبدالله نوری جانشین محمد خاتمی می شود؟!/سند

به گزارش سرویس سیاسی جام نیوز، سایت بی بی سی(BBC)، روز چهارشنبه 21 تیر(July 11) نوشت: «عبدالله نوری، وزیر پیشین کشور در دولت محمد خاتمی و از چهره های شاخص در جناح اصلاح طلب جمهوری اسلامی، بر ضرورت خروج اصلاح طلبان از "حالت یاس و از هم گسیختگی" تاکید کرده و در عین حال خواستار حفظ فاصله اصلاح طلبان از کسانی شده که آنان را گروه های برانداز و کسانی خوانده که برای تغییر در ایران چشم به نیروی خارجی دارند. به گزارش منابع خبری نزدیک به آقای نوری، وی در روزهای گذشته در منزل خود و در جمع گروهی از فعالان دانشگاهی و اعضای انجمن های دانشجویی، به تحلیل شرایط کشور پرداخته و پیشنهادهایی را برای اولویت بندی مسایل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در میان اصلاح طلبان جهت تاثیرگذاری بر روند امور مطرح کرده است.»

این سایت ادامه داد: «این نشست، سومین نشست عبدالله نوری در نزدیک به سه ماه گذشته و پس از یک دوره طولانی سکوت محسوب می شود. او پیش از این نیز در دو دیدار جداگانه با گروهی از فعالان سیاسی، دانشگاهی و مدنی استان های اصفهان و فارس، دیدگاه های خود در این زمینه را مطرح کرده بود. این دیدارها و انتشار گزارش سخنان آقای نوری، موجب افزایش حدس و گمان هایی در مورد قصد عبدالله نوری برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده شده است. او در تازه ترین اظهارات خود، این گمانه زنی را رد نکرده و گفته است:"مطرح کردن پیشنهاد تشکیل اتاق فکر اصلاح طلبان از سوی من، این تلقی را به وجود آورده که تشکیل آن ناظر به کاندیداتوری من در انتخابات ریاست جمهوری است یا قرار است من محور آن باشم."»

بی بی سی افزود: «در ماه های اخیر، بحث های پراکنده ای درباره احتمال مشارکت اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری آینده و کاندیداهای احتمالی آنان مطرح شده است؛ اما به نظر نمی رسد که این بحث ها از رایزنی های اولیه فراتر رفته باشد. احتمال اندک تایید صلاحیت نامزدهای نزدیک به اصلاح طلبان از سوی شورای نگهبان، به ویژه در پی حوادث پس از انتخابات ریاست جمهوری سال 1388 و عدم تمایل جریان های حاکم در جمهوری اسلامی به حضور مجدد اصلاح طلبان در فضای سیاسی کشور از یک سو و اختلاف نظرهای اصلاح طلبان، تداوم فشار بر آنان و دشواری آنها برای متقاعد ساختن هوادارانشان، تصمیم گیری در باره هرنوع اقدام و مشارکت احتمالی در انتخابات آتی را بسیار مشکل کرده است. در شرایطی که میرحسین موسوی و مهدی کروبی، از رهبران جنبش سبز همچنان در حصر خانگی به سر می برند، بسیاری از چهره های شاخص اصلاح طلب زندانی هستند و دامنه انتقادها به محمد خاتمی به دلیل شرکت او در انتخابات مجلس در اسفند ماه گذشته افزایش یافته، به نظر می رسد عده ای به این نتیجه رسیده اند که با توجه به سوابق سیاسی و نیز ویژگی های فردی عبدالله نوری، او می تواند نامزدی مناسب در وضعیت کنونی برای منسجم کردن دوباره اصلاح طلبان باشد.»

بی بی سی در ادامه نوشت: «با این همه، انتشار روزنامه خرداد که در نهایت به توقیف این روزنامه و محاکمه عبدالله نوری و محکومیت او به 5 سال زندان در دادگاه ویژه روحانیت انجامید و به خصوص دفاعیات او که از جهات متعددی کم سابقه قلمداد شده، نقطه عطفی در زندگی سیاسی آقای نوری محسوب می شود. گروه هایی از اصلاح طلبان، با همین قضاوت پیشتر و در سال 1387 کوشیدند که وی را به عنوان نامزد خود وارد رقابت های انتخابات ریاست جمهوری کنند؛ تلاشی که با ورود محمد خاتمی، مهدی کروبی و میرحسین موسوی نیمه تمام رها شد. اکنون به نظر می رسد عبدالله نوری که پس از گذراندن سه سال زندان، کمتر در فضای سیاسی کشور حضور داشته، در حال محک زدن شرایط برای از سرگیری دور تازه فعالیت های خود به همراه شماری از اصلاح طلبانی است که ارزیابی مشابه او از روند اتفاقات دارند و خواستار بازگشت به معیارهایی هستند که جزو شاخص های جریان اصلاح طلبی شکل گرفته پس از دوم خرداد 1376 است.»

بی بی سی در ادامه پیرامون مواضع سیاسی عبدالله نوری نوشت: «از همین رو، دیدگاه های آقای نوری می تواند بیان کننده دیدگاه طیفی از اصلاح طلبانی باشد که امیدوارند با گذشتن از تنگناهای موجود، نه تنها اصولگرایان حاکم را به پذیرش خود وادارند، بلکه با حاشیه راندن کسانی در جنبش سبز که به گفته آقای نوری رفتارهای افراطی دارند، جنبش سبز و جنبش اصلاحات را در اتاق فکر پیشنهادی چنان در راستای هم قرار دهند که نتوان از دوگانگی و افتراق بین این دو سخن گفت. عبدالله نوری در همین زمینه گفته است جداسازی جنبش سبز از جنبش اصلاحات یک اشتباه سیاسی است و میرحسین موسوی و مهدی کروبی به عنوان رهبران جنیش سبز، به لحاظ فکری و عملی، افرادی معتدل بوده، مواضع معقولی داشتند و خواهان اجرای همه اصول قانون اساسی بودند. به گفته آقای نوری، جدایی اصلاح طلبان از جنبش سبز از سوی دو گروه مطرح می شود. از نگاه عبدالله نوری، گروه اول شامل کسانی در حاکمیت می شود که در ذهن خود، جنبش سبز را جنبشی افراطی و براندازانه فرض می کنند و گروه دوم کسانی را در میان معترضان و مخالفان در برمی گیرد که تصور می کنند اصلاح طلبان سازشکارانی هستند که تنها دغدغه شان بازگشت به قدرت است. وی بر مبنای همین تقسیم بندی، توصیه می کند که اصلاح طلبان باید از اصرار و پافشاری بر مواضع فردی و یا حزبی بپرهیزند و برای جلوگیری از خودسانسوری و طرح همه دیدگاه ها از متهم کردن یکدیگر به سازشکاری خودداری کنند.»

بی بی سی افزود: «عبدالله نوری، در ادامه تاکید می کند: "اصلاح طلبان باید فضای تندروی را به نفع جریان اصلاحات کنترل کنند، زیرا حاکمیت از تندروی و افراط به نفع خود بهره برداری می کند و دامن زدن به این تندروی ها کار اصلاح طلبان را سخت خواهد کرد. ما باید همواره فاصله خود را با گروه های برانداز و کسانی که برای تغییر در ایران چشم به نیروی خارجی و دولت های بیگانه دارند، حفظ کنیم. راهبرد ما راهبر تغییرات آرام از دورن است و برای ایجاد تغییر و اصلاح به هر روشی متوسل نخواهیم شد." هرچند عبدالله نوری، نامی از این گروه های برانداز نبرده، اما به نظر می رسد که او نه تنها گروه های سنتی مخالف جمهوری اسلامی اشاره می کند، بلکه کسانی را نیز در نظر دارد که در پی سرکوب اعتراض ها به نحوه برگزاری و اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری سال 1388 به تدریج موضع رادیکال تری در قبال کلیت نظام جمهوری اتخاذ کرده اند و به طیف تندرو جنبش سبز مشهور شده اند. هرچند موضع گیری عبدالله نوری در قبال مخالفان به گفته وی تندرو و براندازان روشن است، اما به نظر نمی رسد که به رغم همه تاکیدی که وی بر حفظ این فاصله و ضرورت موضع گیری های "دقیق، شفاف، معقول و معتدل" از سوی اصلاح طلبان دارد، امید چندانی به پذیرش اصلاح طلبان از سوی حاکمیت داشته باشد.»

بی بی سی ادامه داد: «او چندی پیش در همین زمینه به فعالان دانشگاهی و سیاسی استان اصفهان گفته بود:" به نظر من، گزینه مصالحه و آشتی ملی با رعایت شرایط خاص خود می تواند گزینه مطلوبی باشد، اما در شرایط فعلی متاسفانه من امکان و فرصتی برای آن نمی بینم. آشتی ملی تنها با شعار محقق نمی شود و الزامات، شرایط و بستری می خواهد که اکنون فراهم نیست." به گفته وی، مانع اول آشتی ملی در جمهوری اسلامی این است که حاکمیت در شرایط کنونی، به پشتوانه امکانات فراوانی که در اختیار دارد، نیازی به مصالحه احساس نمی کند، چرا که به این تحلیل رسیده است که در داخل کشور به لحاظ سیاسی مشکل خاصی ندارد و توانسته جامعه و نیروهای سیاسی را کنترل کند. عبدالله نوری، از عدم اعتماد میان نیروها، به عنوان مانع دیگری بر سر راه آشتی ملی نام می برد و می گوید:"نه معترضین و منتقدین به حاکمیت اعتماد دارند و نه حاکمتی به آنها و هر دو هم خود را در این عدم اعتماد محق می دانند." وی با چنین تحلیلی و با تاکید بر ضرورت راه اندازی اتاق فکر اصلاح طلبان می گوید:" یکی از موانع جدی تشکیل این نهاد، احساس هراس از برخورد دستگاه های امنیتی با اعضای آن است، ولی به نظر می رسد دست روی دست گذاشتن و به تعویق انداختن آن با این گونه دلایل، به نوعی توجیه بی عملی خود در پوشش انداختن تقصیر بر گردن حکومت است." آقای نوری تاکید می کند که حتی با فرض برخوردهای امنیتی با موضوع هم نمی توان از انجام آن خودداری کرد.»
 

بی بی سی در مورد پیشنهاد عبدالله نوری پیرامون چگونگی برون رفت اصلاح طلبان از وضعیت فعلی شان نوشت: «وی راه برون رفتن اصلاح طلبان از موقعیت کنونی را در آن می بیند که اصلاح طلبان تنها به موضوعاتی مانند آزادی زندانیان سیاسی و یا آزادی مطبوعات و رسانه ها نپردازند و در مقابل به مسایل عمومی مردم در زمینه های گوناگون، از جمله وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم توجه کنند تا به گفته او میان اصلاح طلبان و جامعه فاصله ای نیفتد. اما به نظر می رسد مشکل اساسی در این میان، هم متقاعد کردن حاکمیت به تجدید نظر در رویکردهای کنونی از یک سو و هم راضی کردن هواداران به درستی چنین سیاستی است. به رغم همه این تاکیدات، به نظر می رسد به همان اندازه که جریان حاکم در جمهوری اسلامی هیچ انعطاف و نرمشی در مقابل اصلاح طلبانی که بر فعالیت تمام و کمال در چارچوب قانون اساسی تاکید می کنند نشان نمی دهد، از میزان جذابیت و پذیرش دیدگاه کسانی چون عبدالله نوری در میان هواداران اصلاحات به ویژه در طیف های متنوع و گوناگونی که خود را بخشی از جنبش سبز قلمداد می کنند، کاسته می شود. این وضعیت، کار را بر اصلاح طلبانی که حسرت دوران اصلاحات را می خورند دشوارتر از همیشه کرده است.»106