همانطور که می دانیم از یك سو اینترنت با تسهیل و تسریع مبادله به‌هنگام اطلاعات، سبب بهبود در سراسر زنجیره ارزش سازمان می‌شود و ازسوی دیگر چون اینترنت یك بستر آزاد و باز تلقی می شود و از استانداردهای عمومی برخوردار است به سرمایه گذاری كمتری نسبت به فناوری‌های دیگر نیاز دارد.

از جمله مزایای اینترنت كه سبب كاهش هزینه‌ها می‌شود، عبارتند از:

1-هزینه كمتر ارتباطات

2-سطح كمتر موجودی

3-هزینه كمتر مبادله

4-كاهش خطاهای انسانی

5-كاهش چرخه زمانی تداركات

6-كاهش هزینه حمل و نقل

7-كاهش استفاده از كاغذ و ...

لازم به ذکر است عواملی از قبیل کاهش در هزینه‌های عمده فروش‌ها و خرده فروش‌های واسطه ، توانایی کاهش هزینه‌های مورد نیاز درزمینه خرید، گسترش سهم بازار و ایجاد بازار های جدید از طریق کاهش هزینه‌ها وغیره می‌توانند منابع بسیار مهمی جهت کسب مزیت رقابتی شوند . مدیریت ارتباط با مشتری ، مدیریت زنجیره تامین نیز از خدمات تجارت الکترونیکی محسوب می‌شوند .

حال در این قسمت می خواهیم بدانیم منشأ ایجاد مزیت رقابتی چیست؟ چون مزیت رقابتی برای شركت‌ها این امكان را فراهم می‌سازد تا در بین رقبای خود عملكرد بهتری را به دست آورده و قادر باشند با گذشت زمان آن عملكرد را حفظ كنند. پورتر در نظریه ای اعلام می‌کند که اگر شرکت‌ها از استراتژی مدیریت هزینه استفاده کنند، می‌توانند دارای مزیت رقابتی شوند.

در واقع شركت‌هایی كه استراتژی مدیریت هزینه را پذیرفته‌اند، از طریق قیمت تمام شده پایین‌تر محصول نسبت به رقبای خود قادر خواهند بود سهم بازار خود را افزایش دهند. این شركت‌ها جهت دستیابی به مدیریت هزینه باید فعالیت‌هایی را انجام دهند تا بتوانند در تهیه مواد اولیه، تولید، فروش و حمل محصولات و خدمات، بهتر – یعنی سریع تر، ارزان تر و با نهاده (ورودی) های كمتری از رقبایشان – عمل كنند.

باكوس و تریسی (1986) نقش فناوری اطلاعات را در كسب مزیت رقابتی درقالب مدل علّی مزیت رقابتی مطرح می‌كنند. براساس این مدل فناوری اطلاعات ویژگی‌های منحصر به فرد محصول را افزایش می‌دهد.

براین اساس سفارشی كردن محصول طبق خواست و علاقه مشتری انجام می شود. فناوری اطلاعات این امکان را برای مشتری فراهم می‌كند که طی چند ثانیه اطلاعات و محصولات موردنیاز خود را ازطریق اینترنت به دست آورند.این امر به نوبه خود باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود.

ابرا و همكاران (2002) چگونگی كسب مزیت رقابتی را ازطریق اینترنت به عنوان ابزار اصلی و حیاتی تجارت الكترونیكی تشریح كرده اند.

از دیدگاه سنتی، استراتژی به عنوان هدف مطرح است، اما استراتژی‌های واقعی به عنوان الگوهایی در جریان تصمیم گیری هستند كه در عمل از آنها استفاده می‌شود.

مزیت رقابتی با دوام در تجارت الكترونیكی

همانطور که در قسمت های قبل مطرح شد مزیت رقابتی برای شركت‌ها این امكان را فراهم می‌سازد تا در بین رقبای خود عملكرد بهتری را به دست آورده و قادر باشند با گذشت زمان آن عملكرد را حفظ كنند.

البته این نکته را باید در نظر داشت که مزیت رقابتی گاهی اوقات به راحتی توسط رقبا تقلید می‌شود، بنابراین شرکت یا سازمان مذکور در بلند مدت قادر به حفظ آن نیست.

پس باید توجه داشت كه این مزیت رقابتی باید با دوام باشد چرا که در غیر این صورت نمی تواند برای سازمان موثر واقع شود و به راحتی از بین می رود. درتجارت الكترونیكی نیز با توجه به پیشرفت تكنولوژی بحث مزیت رقابتی از اهمیت بالایی برخوردار می شود .

آنچه که در بحث تجارت الکترونیک مطرح است این است كه سازمان نباید و نمی تواند اینترنت را به عنوان جانشین ابزارهای سنتی رقابت به كار گیرد، بلكه باید آن را در كنار ابزارهای سنتی و به عنوان یك مكمل استفاده كند چرا كه اینترنت به خودی خود یک مزیت رقابتی محسوب نمی‌شود.

نتیجه گیری

با پیشرفت تکنولوژی و اینترنت و تغییرات فناوری، کمتر شرکتی را می توان یافت که در قلمرو تجارت الکترونیک وارد نشده باشد، بنابراین با وجود چنین شرایطی وجود مزیت رقابتی و حفظ آن به عنوان کلید اصلی جهت رشد و بقای سازمان تلقی می شود.البته لازم به ذکر است که بادوام بودن و یا نبودن مزیت رقابتی به امکان کپی برداری و یا تقلید آن مزیت بستگی دارد.

اینترنت نیز به عنوان فناوری اصلی و حیاتی تجارت الكترونیكی ذاتاً مزیت رقابتی تلقی نمی شود، بلكه ابزاری است كه درصورت استفاده صحیح و موثر و در كنار فرایندها منابع و ابزارهای سنتی و به صورت مكمل آنها سبب ایجاد و تقویت مزیت رقابتی خواهدشد و در واقع به عنوان یک مکمل در کنار تجارت الکترونیک باعث موفقیت آن خواهد شد.