رشد 28 درصدی ارزش صادرات غیر نفتی متاثر از افزایش قیمت ارز موجب شد تا صادرات غیر نفتی در سال 90 به 70 درصد واردات برسد

از تجارت خارجی 105 میلیارد دلاری در سال 90، صادرات 43.7 میلیارد دلار و واردات 61.8 میلیارددلار بوده است. همچنین حدود 72 درصد واردات «واسطه‌ای و مواد اولیه»، 17 درصد «سرمایه‌ای» و 11 درصد «مصرفی» اعلام شده است.

به عبارت دیگر، بیش از دو سوم ارزش واردات کشور از طریق ارز حاصل از صادرات غیر نفتی قابل تحقق است و میزان وابستگی تجارت خارجی و واردات کالا به ارز حاصل از نفت روبه کاهش گذاشته است.

کارشناسان دلیل رشد 28 درصدی صادرات غیر نفتی و کاهش 4 درصدی واردات در سال 90 را رشد نرخ ارز ارزیابی کرده اند که باعث گران شدن واردات و تشویق صادرکنندگان به صادرات بیشتر شده است.

در صورتی که نرخ ارز در سال های پیش رو متناسب با نرخ تورم افزایش یابد و روند کنونی خود را تداوم ببخشد، باعث خواهد شد که تعادل در تجارت خارجی و تناسب صادرات با واردات را شاهد باشیم.

واقعیت این است که بخش عمده ای از واردات کالا با نرخ ارز 1200 تومانی و کمتر از آن در سال 90 تحقق یافته است و اگر اثر نرخ ارز را بر میزان صادرات و واردات بیشتر شاهد باشیم، عملا باعث تعادل بیشتر صادرات و واردات خواهد شد.

معاون وزیر اقتصاد و رئیس کل گمرک با اشاره به رشد 28 درصدی صادرات در سال 90، گفت: حجم صادرات غیر نفتی در سال 90 به 43.7 میلیارد دلار رسید.

وی افزود: حجم تجارت خارجی غیرنفتی در سال گذشته به بیش از 105 میلیارد دلار رسید. ارزش واردات نیز در سال 90 کاهش 4 درصدی داشته و در این مدت 61.8 میلیارد دلار کالا به کشور وارد شده است.

رئیس کل گمرک با اشاره به صادرات کالا به 91 کشور جهان، تحریم اقتصادی ایران را در حوزه تجارت خارجی بی‌تاثیر دانست.

پیش بینی رقم صادرات غیر نفتی 44 میلیارد دلار برای در سال 90 شاید یکی از مهمترین شاخص های اقتصاد ایران در این سال باشد ضمن این که نرخ تورم بالای 20 درصد نیز بسیار مورد توجه کارشناسان بوده است.

رقم کل صادرات کشور در سال 90 بر اساس رشد قیمت نفت که تا حدود 125 دلار در هر بشکه افزایش یافته است احتمالا از مرز 130 میلیارد دلار گذشته است ودر حالت خوشبینانه به 140 تا 150 میلیارد دلار می رسد.

کارشناسان پیش بینی کرده اند که میزان صادرات غیر نفتی کشور در سال 90 حداقل 45 میلیارد دلار خواهد بود و تا پایان دی ماه 90 مجموع صادرات کالا و خدمات فنی ومهندسی حدود 35 میلیارد دلار بوده است.

رقم در آمد نفت نیز براساس صادرات روزی 2 میلیون بشکه و متوسط قیمت 90 تا 100 دلار در طول سال، رقمی حدود 85 تا 100 میلیارد دلار را محقق خواهد کرد.

صادرات نفت کشور در سال های 1386 تا 89 به ترتیب حدود 84، 86، 70 و 86 میلیارد دلار بوده است. براین اساس حداقل درآمد نفت کشور در سال 90 رقم 86 میلیارد دلار خواهد بود و احتمالا به خاطر رشد قیمت نفت به حدود 100 میلیارد دلار می رسد.

رقم صادرات غیر نفتی کشور در سال های 86 تا 89 نیز به ترتیب معادل 13162، 14670، 18369، 22599 میلیون دلار بوده است اما در سال 90 این رقم، رکورد 45 میلیارد دلار را شکست.

در مجموع کل درآمد صادراتی کشور در سال های 86 تا 89 معادل 97، 101، 88 و 109 میلیارد دلار بوده است و براین اساس، در سال 90 احتمالا رکورد تاریخی درآمد ارزی ایران یعنی رقم بالای 130 میلیارد دلار را ثبت کرده است.

در 9 ماهه سال 90 ميزان صادرات كالا (با احتساب صادرات خدمات فني و مهندسي) 35 ميليارد دلار بوده است و نسبت صادرات غير نفتي كشورمان به واردات نيز از مرز 70 درصد گذشت.

نگاهي به برنامه هاي توسعه اي كشور نشان مي دهد در برنامه اول توسعه بين سال‌هاي 1372- 1368 مقدار صادرات غيرنفتي كشور 11.7 ميليارد دلار بود كه برابر با 66 درصد اهداف تعيين و محقق شده است.

در برنامه دوم توسعه بين سال‌هاي 1378- 1374 ميزان صادرات غير نفتي 15.3 ميليارد دلار يعني 58 درصد صادرات پيش‌بيني شده محقق و مقدار صادرات غيرنفتي در طول برنامه سوم توسعه يعني بين سال‌هاي 1378- 1374 به 26 ميليارد دلار رسيد كه ميزان 92 از 28.2 ميليارد دلار تعيين شده بر اساس اهداف محقق شد.

در برنامه چهارم توسعه نيز حجم صادرات غيرنفتي در طول اين برنامه 32.4 ميليارد دلار پيش بيني شده بود كه ظرف چهل و يك ماه اين برنامه يعني از سال 84 تا 5 ماهه سال 87 ميزان صادرات غير نفتي بدون احتساب ميعانات گازي به 46.9 ميليارد دلار رسيد كه 141 درصد نسبت به اهداف برنامه بيشتر بود.

بر اساس آمار گمرك، حجم صادرات غير نفتي بدون احتساب ميعانات گازي در سال 87 به 18 ميليارد و 146 ميليون دلار رسيد كه با اين حساب مجموع صادرات غير نفتي بدون احتساب ميعانات گازي طي چهار سال اول برنامه چهارم و دولت نهم به 57 ميليارد و 508 ميليون دلار مي رسد.

بنابراين گزارش، ميزان صادرات غير نفتي طي 41 ماه برنامه چهارم توسعه با احتساب ميعانات گازي به 60.7 ميليارد دلار رسيد كه 183 درصد بالاتر از اهداف برنامه است.

بررسي صادرات صنعتي در سالهاي 1384 تا 1387 نشان مي‌دهد كه ارزش صادرات صنعتي از 7.7 ميليارد دلار در سال 84 به 14.8 ميليارد دلار در سال 1387 افزايش يافته و نرخ رشد صادرات صنعتي نيز در اين دوره به ترتيب معادل 59.7 درصد، 24.5 درصد، 20 درصد و 27 درصد بوده است.

آمار و ارقام رسمي منتشر شده نشان مي دهند كه سهم بخش صنعت و معدن در سبد صادراتي كشور در سالهاي اخير رو به رشد بوده است به طوريكه در سال 1389 ميزان صادرات غيرنفتي كشور بدون احتساب صادرات خدمات فني و مهندسي به بيش از 26 ميليارد و 127 ميليون دلار رسيد كه بيش از 84 درصد از اين ميزان يعني رقمي معادل 22 ميليارد و 122 ميليون و 582 هزار دلار سهم صادرات صنعتي و معدني بود.

بر اساس سهمي كه كارگروه صادرات براي هر يك از بخشهاي اقتصادي در تحقق اهداف كمي پيش بيني شده براي صادرات كالا و خدمات فني و مهندسي كشور در سال 1390 تعيين شده است براي بخش صنعت صادرات 14.5 ميليارد دلاري و براي بخش معدن صادرات سه ميليارد دلاري و براي صادرات خدمات فني و مهندسي چهار ميليارد دلار تا پايان سال در نظر گرفته شده است .

ضمن اينكه براي بخش پتروشيمي صادرات 14 ميليارد دلاري، بخش ميعانات گازي صادرات چهار ميليارد دلاري، بخش كشاورزي صادرات 14.5 ميليارد دلاري و براي فرش و صنايع دستي صادرات يك ميليارد دلاري هدف‌گذاري شده است.

اگرتولید ناخالص داخلی کشور را بدون درآمدهای نفتی در نظر بگیریم کارشناسان معتقدند که کشور توانایی صدور 60 میلیارد دلار صادرات غیر نفتی را در شرایط فعلی دارد و مسئولین وزارت بازرگانی بر این باورند که سال آینده صادرات غیر نفتی به 50 تا 55 میلیارد دلار برسد آنها بر این باورند که شرایط تحریمی تاثیری بر صادرات غیر نفتی نخواهد گذاشت .