واحد دانش و تکنولوژی تبیان زنجان
زندگي بدون گوگل براي فايرفاكس
مرورگر فایرفاكس یك مكان خاص در صنعت را به‌خود اختصاص داده و به‌عنوان یك جایگزین برای اینترنت اكسپلورر مطرح شده است. موزیلا تنها مرورگر وب در جهان است كه عملكرد تبلیغاتی ندارد. فایرفاكس به‌جای آن كه از هر فرصتی برای به دست آوردن كاربر استفاده كند تا برای خود سودآوری داشته باشد، قصد دارد به كاربران واقعی وب پاسخ دهد، كه در این كار نیز موفق بوده است. این شركت سال‌هاست كار می‌كند و به طور مداوم سهم مایكروسافت از بازار مرورگرها را از آن خود می‌كند تا اصلی‌ترین رقیب اكسپلورر لقب بگیرد.
بخش بیشتر درآمد این شركت از شراكت با ارائه‌دهندگان سرویس جستجو به دست می‌آید. به این صورت كه هرگاه كاربری از طریق فایرفاكس وارد سرویس جستجوی آنها می‌شود، مبلغی به فایرفاكس پرداخت می‌كند. بزرگ‌ترین منبع درآمد موزیلا، گوگل است كه به‌عنوان جستجوی پیشفرض در این مرورگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. گوگل همچنین توسعه‌دهنده یكی از بزرگ‌ترین رقبای فایرفاكس نیز هست: كروم. توافق شراكت جستجوی موزیلا با گوگل هم در ماه نوامبر به‌پایان رسید. آیا موزیلا می‌تواند بدون گوگل نجات پیدا كند یا درصدد تجدید توافق با گوگل برخواهد آمد؟
موزیلا بدون گوگل
درصورتی كه قرارداد جستجوی موزیلا با گوگل ادامه پیدا نكند، اگرچه شرایط برای این شركت كمی پیچیده می‌شود ولی می‌تواند برای چند سال باتوجه به دارایی‌های موجود خود به حیات ادامه دهد. این تفكر كاملا درست است چرا كه اگر گوگل برود، درآمد موزیلا صفر نخواهد شد؛ زیرا هنوز دیگر شركای جستجوی خود را (مانند یاهو و بینگ) دارد و اگر به یكی از آنها پیشنهاد دهد تا به ارائه‌كننده پیشفرض جستجوی فایرفاكس تبدیل شود، می‌تواند آن شركت را مجبور به پرداخت هزینه بیشتر كند! در سال‌های اخیر آمار نشان داده است كه موزیلا در افزایش درآمد خود از طریق حمایت مردمی بسیار جدی است تا دیگر تنها به مشاركت با ارائه‌كنندگان سرویس جستجو متكی نباشد.
ولی مشخص آن است كه اتمام قرارداد جستجو با گوگل می‌تواند موزیلا را برای پیدا كردن منبع جدیدی از درآمد به‌زحمت بیندازد؛ هر چند میزان دقیق ضربه‌ای كه به برنامه‌ریزی توسعه موزیلا ممكن است وارد شود هنوز نامشخص است. این سازمان ادعا كرده است كه روندهای جمع‌آوری كمك‌های مالی و توسعه نرم‌افزار از یكدیگر جداست. این به معنای آن است كه برنامه‌نویسان شركت برای جمع‌آوری كمك‌های مالی كنار خیابان نمی‌ایستند! البته جذب و حفظ استعدادهای نرم‌افزاری بدون داشتن منابع مالی سخت است و كمبود درآمد در طولانی مدت می‌تواند اثرات منفی روی توسعه موزیلا بگذارد.
گوگل بدون موزیلا
راه دیگر برای مشاهده شرایط موزیلا این است كه بپرسیم آیا گوگل هنوز به موزیلا احتیاج دارد؟ زمانی كه گوگل و موزیلا، پنج سال پیش وارد اولین قراردادهای همكاری خود شدند، اینترنت اكسپلورر با اختلاف زیادی نسبت به رقبایش، بیشترین سهم را در بازار مرورگرهای وب داشت و همواره توسط سرویس‌های جستجوی مایكروسافت، به‌عنوان مرورگر پیشفرض آورده می‌شد. علاقه گوگل در قرارداد جستجو با موزیلا این بود كه سرویس‌های گوگل را در دید كاربران فایرفاكس قرار دهد تا هنگامی كه سهم فایرفاكس از بازار مرورگرها افزایش پیدا كرد، سرویس‌های گوگل نیز همراه آن دیده شوند.
ولی طی 5 سال گذشته چیزهای بسیاری تغییر كرده‌اند. اینترنت اكسپلورر هنوز محبوب‌ترین مرورگر جهان است ولی مرورگر كروم از شركت گوگل بسرعت بهبود می‌یابد. براساس آمار StatCounter، گوگل كروم توانسته است فایرفاكس را پشت سر بگذارد و به‌عنوان دومین مرورگر محبوب در جهان شناخته شود. طبق این آمار، اینترنت اكسپلورر 63/40 درصد بازار جهانی را در اختیار دارد و گوگل با 69/25 درصد و فایرفاكس با 23/25 درصد در تعقیب آن هستند.
البته همه سایت‌های آمارگیری هم با StatCounter موافق نیستند؛ برای مثال در سایت NetMarketShare، نشان داده شده است كه كروم 18/18 درصد بازار را در اختیار دارد و فایرفاكس 14/22 درصد. به‌هر ترتیب اگر شرایط به‌همین صورت ادامه پیدا كند، كروم حتی در این‌گونه سایت‌های آمار نیز در اواسط سال 2012 از فایرفاكس پیشی خواهد گرفت.
كروم در این معادله نقش بسیار مهمی ایفا می‌كند، چراكه سرویس‌های جستجوی گوگل را به‌عنوان پیشفرض خود به كاربر ارائه می‌كند. زمانی كه گوگل قرارداد همكاری خود با موزیلا را تنظیم كرد، نمی‌توانست با مرورگر خود كه سرویس‌های گوگل را به‌عنوان پیشفرض داشت، با اینترنت اكسپلورر رقابت كند. اما اكنون می‌تواند.
مساله دیگر این است كه گوگل می‌تواند روی كاربران زیاد فایرفاكس كه به سرویس‌های گوگل وابسته شده‌اند حساب كند؛ اگرچه قرارداد جستجو با موزیلا به‌پایان رسیده باشد. بعد از همه این مسائل، در 5 سال گذشته، گوگل به‌طور قابل توجهی مجموعه سرویس‌های وبی را كه ارائه می‌كرد توسعه بخشید. كاربرانی كه كاملا از سرویس‌هایی نظیر جیمیل، گوگل داكز، یوتیوب و حتی گوگل پلاس مستقل هستند بسیار ناچیزند.
با این حال، توسعه جهانی اینترنت به‌این معنی است كه موزیلا جستجوكنندگان بیشتری به گوگل می‌دهد و این دلیل مهمی است تا گوگل نخواهد این كاربران به‌سمت بینگ بروند. شاید این جستجوكنندگانی كه از فایرفاكس می‌آیند نسبت به 5 سال گذشته اهمیت كمتری برای گوگل داشته باشند، ولی قطعا باز هم ارزشمند هستند.
آینده فایرفاكس
موزیلا توانست با چرخه توسعه انتشار سریع خود موفقیت زیادی كسب و نسخه‌های 4 تا 8 را تنها در سال 2011 منتشر كند. استراتژی انتشار راهی برای ایجاد تغییرات اصلی و بزرگ در بازه زمانی كوتاه در مرورگر بود.
اما كاربران، عموما خود را بین نسخه‌های زیادی دیدند و گیج شدند بویژه زمانی كه تعدادی قابلیت جدید و كاملا مفید وارد این نسخه‌ها می‌شد. البته زمان بندی انتشار فایرفاكس باعث دلخوری و رنجش بسیاری از كاربران هم شد ؛ بیایید كاربران سازمانی را كه نمی‌خواستند در جایگاهی قرار بگیرند كه مجبور به آزمودن و تایید نسخه‌های جدید مرورگر در هر 6 هفته باشند، فراموش نكنیم. هنگامی كه موزیلا تلاش می‌كرد تا نسخه‌های 6/3 فایرفاكس (كه آخرین انتشارها به شیوه قدیمی این مرورگر بودند) را از رده خارج كند، بسیاری از كاربران را كه نمی‌توانند به‌روز شوند نیز پشت سر گذاشت. برای مثال فارفاكس روی ویندوز اكس‌پی هم كار می‌كند درحالی كه روی نسخه‌های قدیمی‌تر از Mac OS X 10/5 اجرا نمی‌شودو به‌این ترتیب كاربران Macهای قدیمی‌تر را از دست داده است.
همچنین از آنجاكه فایرفاكس یك نرم‌افزار رومیزی هم به‌حساب می‌آید، با چالش‌های دیگری نیز رو به روست. بسیاری در دنیای مرورگری وب، درحال خارج شدن از رایانه های رومیزی و نوت‌بوك‌ها هستند. فایرفاكس درحال كار كردن روی نسخه‌های موبایل مرورگر خود است، هر چند زمان زیادی گذشته بدون این كه حتی یك نشانه كوچك از این مرورگر در مرورگری موبایل دیده باشیم. طبق گزارش سایت‌های آمار، مرورگر سافاری از اپل، بیش از 55 درصد بازار مرورگری موبایل را در اختیار دارد درحالی كه اوپرا مینی با 09/20 درصد به‌عنوان نزدیك‌ترین رقیب آن به‌حساب می‌آید و مرورگر اندروید با 36/16 درصد به دنبال آنهاست. مرورگرهای موزیلا و فایرفاكس در مجموع كمتر از 04/0 درصد را به‌خود اختصاص داده‌اند. فایرفاكس هیچ استراتژی قانع‌كننده‌ای برای پیشرفت كردن در دنیای موبایل ارائه نكرده است و در نهایت ممكن است به‌این معنا باشد كه افراد كمتری در سیستم‌های رومیزی، بیشترین توجه را به فایرفاكس نشان دهند.
