به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از ستاد خبری نخستین کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، «احد فرامرز قراملکی» استاد فلسفه دانشگاه تهران، با اشاره به مفاهیم نهفته در شاکله علوم انسانی اسلامی، ابراز داشت: آنچه که امروز از آن به عنوان علوم انسانی اسلامی در محافل یاد می شود٬ علومی است که به رفتار درجه دو بشری می‌پردازد، این رفتار هم می‌تواند ذهنی و هم عینی باشد.
وی با تاکید بر اینکه تحول در علوم انسانی سزارینی نیست، افزود: تمام تعابیر مختلف در تحول علوم انسانی مانند تولد علوم اسلامی، اسلامی شدن علوم و... به معنی سزارین در علوم انسانی نخواهد بود، لذا هر گونه تفکری که تولد این ماجرا را سزارینی بداند، به اسلامی شدن علوم، آسیب می‌زند.
قراملکی ریشه تحول در علوم انسانی را تحول در عالمان علوم انسانی دانست و اظهار کرد: علم انسانی، فرآورده عالمانی است که در علم انسانی تحقیق می‌کنند، در واقع در هر جامعه‌ای عالمان و دانشمندان آن جامعه علم را به وجود می‌آورند.
وی ادامه داد: عالمان تربیت شده یک فرهنگ هستند، مصادره فرهنگی یکی از مشکلاتی است که در بستر تحول علوم انسانی وجود دارد، لذا تا زمانی که در خودمان تحول ایجاد نکنیم، علوم انسانی تحول پیدا نمی‌کند.
استاد فلسفه دانشگاه تهران معنای علوم اسلامی را سه مفهوم متفاوت برشمرد و تصریح کرد: هویت واسطه‌ای دانشی، واسطه بین وحی با مخاطبش است، در این صورت اسلام به معنای واقعی اطلاق خواهد شد.
وی با بیان اینکه بهره‌گیری از منابع اسلامی و سنت در تولید علوم اسلامی تعبیر دیگر علوم اسلامی است، افزود: تسکر دانش با منابع مختلف را در تمدن اسلامی معنای دیگری از علوم اسلامی است، گاهی علم نه دارای هویت واسطه‌ای و نه از منابع اسلامی برخوردار است، اما به دلیل اینکه در تمدن اسلامی شکل گرفته است، به آن علوم اسلامی می‌گوییم.
قراملکی با اشاره به روش‌های نهادینه و کابردی کردن علوم انسانی اسلامی، خاطر نشان کرد: در نهادینه کردن این علم باید با دقت و شناسایی مسائل مختلف در جامعه، پژوهش‌های علوم اسلامی را معطوف به مسائل عینی کنیم.
وی ادامه داد: اگر بتوانیم مشکلات را به مسئله تبدیل و حل کنیم، با مواجهه مشکلات عینی در جامعه با استفاده از این علم دچار معضل نخواهیم شد.
*فنایی اشکوری: علوم انسانی اسلامی در تقابل با علوم انسانی نیست
محمد فنایی اشکوری عضو هیئت علمی گروه فلسفه موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) علوم انسانی را همسو با مبانی اسلامی خواند و اذعان داشت: این علوم با آموزه‌های دینی ناسازگاری ندارد و مبتنی بر مبانی اسلامی استخراج می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه سازگاری علوم انسانی اسلامی با مبانی اسلامی از شاخص‌های اسلامیت این علوم است٬ افزود: هیچ‌گاه دو علم در مقابل یکدیگر قرار نمی‌گیرد، علوم انسانی فعلی بر گفته از اندیشه‌های فلسفی و باورهای غربی است که برای تولید علوم اسلامی بخش‌هایی از علوم انسانی فعلی باید مطابق با اندیشه‌ها و مبانی اسلامی تغییر یابد.
فنایی اشکوری با اشاره به اینکه تولید علوم انسانی اسلامی به معنی نفی علوم انسانی فعلی نیست، اظهار داشت: این دو علم در برخی موارد با هم اشتراکاتی دارند، دین مبین اسلام سرشار از اندیشه‌هاست که با استفاده از آن می‌توان علوم انسانی فعلی را غنی کرد.
وی ادامه داد: علوم انسانی موجود سر تا پا خطا و اشتباه نیست، بسیاری از مباحث در علوم انسانی می‌تواند با مبانی اسلامی قابل قبول باشد، در این میان مواردی هم وجود دارد که سازگار نیست، زیرا همه علوم انسانی تجربی نیست و عناصر غیر تجربی هم در آن دخالت دارد.
عضو هیئت علمی گروه فلسفه موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) با اشاره به موانع ترویج علوم انسانی اسلامی، خاطر نشان کرد: عده‌ای به اسلامی سازی علوم انسانی معتقد نیستند، عده‌ای دیگر هم نیاز به اسلامی سازی علوم را احساس نمی‌کنند، در واقع این افراد اسلام را امری خصوصی می‌پندارند.
وی با بیان اینکه متخصصان در این عرصه تصویر روشن و درستی از اسلامی سازی علوم ندارند و نیروی کارآمد نیز در این مبحث به حد کافی تربیت نشده است، افزود: یکی از علت‌های عقب‌ماندگی تمدن اسلامی کنار گذاشتن مطالعه تجربی است، این در حالی که مطالعه تجربی از روش‌های تایید شده اسلام است، بنابراین سرمایه گذاری در این بخش قابل اهمیت است.
فنایی اشکوری با بیان اینکه باید دقت شود تا با معرفت شناسی انسانی وارد شناخت انسان شویم٬ خاطرنشان کرد: خواهیم دید انسان پدیده پیچیده‌ای است که نمی‌توان همه ابعادش را از راه تجربه به دست آورد و نیازمند علوم انسانی است.
وی در پایان با تاکید بر اینکه اسلامی سازی علوم انسانی کاری دشوار و دیر بازده است٬ ادامه داد: در حال حاضر با توجه به نیازهای جامعه بسترهایی برای تحقق این علم ایجاد شده است. در این میان مدیریت مناسب به منظور هدایت کار و رسیدن به هدف مهمترین اصل است، علوم انسانی اسلامی در تقابل با علوم انسانی نیست.
انتهای پیام/
