پرداخت یک میلیارد دلاری مایکروسافت برای تصاحب ۸۰۰ پتنت AOL

به نظر می رسد که رقابت بر سر پتنت هر روز شکل تازه ای پیدا می کند و این جنگ به ظاهر بی پایان در حال ورود به عرصه ها و دروان تازه ای است. حال با توافق مایکروسافت جهت پرداخت یک میلیارد دلار برای تملک ۸۰۰ پتنت شرکت AOL این رقابت رنگ و بوی دیگری به خود خواهد گرفت.

قیمت بسیار بالای 1.3 میلیون دلار به ازای هر پتنت، بی گمان نشان دهنده نقش بسیار مهم و فزاینده پتنت ها در تجارت و استراتژی قانونی شرکت های مهم تکنولوژی، در دنیای کنونی است. امروزه پتنت هایی که می توانند به طور همزمان در تلفن های همراه هوشمند، تبلت ها و تکنولوژی های اینچنینی مورد استفاده قرار گیرند، علاوه بر اینکه دارایی ارزشمندی برای شرکت ها محسوب می شوند، اسلحه وحشت آفرینی برای توسعه بازار این ابزارها هم هستند.

شرکت های فناوری این روزها در دو جبهه با یکدیگر می جنگند: از سویی در بازار نوآوری و فروش با هم رقابت می کنند و از دیگر سو داستان دسته و پنجه نرم کردن شان در دادگاه های گوشه و کنار دنیا، با دعواهای حقوقی و ادعاهای پتنتی، بخشی از اخبار روزانه را تشکیل می دهد.

با ما باشید تا به بهانه این معامله میلیاردی، نگاهی به وضعیت کنونی پتنت ها در دنیای امروز داشته باشیم.

James E. Bessen از متخصصان پتنت و مدرس دانشکده حقوق دانشگاه بوستون می گوید: «مایکروسافت با این کارها در حال گسترش لشکر و زرادخانه خود است، حتی اگر برایش گران تمام شود.»

طبق نظر تک کرانچ و هافینگتون پست، AOL که یکی از پیشگامان دنیای آنلاین است، به شکل روز افزونی در حال تغییر و جابجایی تمرکز خود بر روی رسانه است. به نظر می رسد پتنت هایی که این شرکت در حال فروش آنها به مایکروسافت است، شامل برخی پتنت های اولیه اینترنت می شوند. چیزهایی همچون جستجو، ایمیل، چت و تبلیغات آنلاین شخصی سازی شده.

کوین جی از 3LP معتقد است مایکروسافت با این معامله به چیزهایی دست پیدا می کند که همه شرکت ها خواهان آن هستند و بر روی اسمارت فون های شان به آن احتیاج دارند. شرکت مایکروسافت همیشه از اندوخته غنی پتنت های محاسباتی اش، جهت ترغیب سازندگان اسمارت فون برای پرداخت هزینه لایسنس یا حق امتیاز استفاده می کند. تحلیلگران می گویند که اضافه شدن این پتنت های جدید مطمئنا بر قدرت چانه زنی و موقعیت قانونی این شرکت در برابر رقبایی همچون اپل و گوگل می افزاید (یا تولید کنندگان موبایل همچون سامسونگ، ال جی و اچ تی سی که از اندروید گوگل استفاده می کنند).

قیمت پتنت ها روز به روز بیشتر شده و همچون باری بزرگ بر روی دوش شرکت ها سنگینی می کند. آگوست سال گذشته میلادی، گوگل با پرداخت 12.5 میلیارد دلار بخش موبایل شرکت موتورولا را به همراه ۱۷۰۰۰ پتنت آن خرید. برخی تحلیل ها حاکی از آن است که بیش از نیمی از این پول بابت پتنت ها پرداخت شده است. یعنی هر پتنت موتورولا بیش از ۴۰۰هزار دلار قیمت دارد.

سال گذشته اپل و مایکروسافت به همراه ۴ شرکت دیگر 4.5 میلیارد دلار بابت ۶۰۰۰ پتنت، به شرکت مخابراتی ورشکسته Nortel Networks کانادا پرداخت کردند. با این کار قیمت هر پتنت به ۷۵۰ هزار دلار رسید، یعنی چیزی بیش از ۴ برابر قیمت پتنت های کامپیوتری، نرم افزاری و مخابراتی در چند سال گذشته.

ماه گذشته، مدت کوتاهی پس از اینکه یاهو دعوای حقوقی را بر علیه فیس بوک به دلیل نقض پتنت راه انداخت، فیس بوک اعلام کرد که ۷۵۰ پتنت را از IBM خریداری کرده. البته قیمت این معامله هنوز افشا نشده است.

Colleen Chien استاد دانشکده حقوق دانشگاه سانتا کلارا می گوید: «در گذشته پتنت ها توسط شرکت های تخصصی پتنت ( پتنت ترول ) از استارت آپ ها و شرکت های تازه کار و مخترعانی که آنها را ثبت داده بودند خریداری می شد. سپس از آنها بر علیه کارخانه ها و کمپانی های بزرگ تکنولوژی استفاده می شد تا بتوانند سود خوبی به دست آورند، یا خسارت کلانی از طریق دادگاه دریافت کنند.

 اما امروزه شرکت های بزرگ به شکل روزافزونی از پتنت ها به عنوان ابزارهای استراتژیک استفاده می کنند. این شرکت های بزرگ به جای اینکه پتنت ها را فقط دارایی های با ارزش مالی ببینند، از آنها برای به دست آوردن سود و برتری جویی در رقابت و پس زدن حریف استفاده می کنند.»

نکته جالب در این میان حرکت AOL است که برای پیش برد اهداف خود جهت تبدیل شرکت به یک کمپانی رسانه ای، علاوه بر بهره بردن از سود تبلیغات برای کم کردن فشار سهامداران کله شقی که در نهادهای مختلف دارد، دست به چنین معامله پر منفعتی زده است. ضمن اینکه حدود ۳۰۰ پتنت دیگر را هم جهت حفظ ارزش شرکت در دست خود نگه داشته است. تیم آرمسترانگ مدیر AOL می گوید:‌«این معامله قفل ارزش دلاری سهام مان را گشود و به AOL اجازه می دهد که اجرای استراتژی سختگیرانه تغییرات خود را ادامه دهد.»

مایکروسافت هم در حالی که همچنان در حال کشمکش و دست و پا زدن در بازار اسمارت فون ها، و تلاش برای عرضه موفق سیستم عامل موبایل خود است؛ در کنار آن یک کار و کسب شسته رفته و تمیز راه انداخته و به فروش حق امتیاز دارایی های معنوی خود به سازندگان اسمارت فون که از نرم افزارهای رقبا استفاده می کنند، مشغول است.

این شرکت تا کنون قراردادهای حق امتیاز یا لایسنس جالبی با سازندگان موبایل در ایالات متحده منعقد کرده است و هم اکنون بیش از ۷۰ درصد عرضه کنندگان اندروید در آمریکا (مانند اچ تی سی، سامسونگ و ال جی) از حق امتیازهای مایکروسافت بهره می برند. تحلیلگران تخمین می زنند که هم اکنون سود مایکروسافت به ازای هر تلفن اندرویدی که فروخته می شود، بیشتر از سودی است که از فروش هر تلفن مجهز به ویندوز فون عاید این شرکت می شود! (چیزی شبیه داستان سود گوگل از اندروید و آی او اس)

مایکروسافت چیزی حدود 20000 امتیاز پتنت را در اختیار دارد و این میزان جدا از اپلیکیشن هایی است که در انتظار ثبت به سر می برند. تخمین شرکت مشاوره پتنت M-Cam این است که تعداد پتنت های مایکروسافت تقریبا ۴ برابر چیزی است که اپل در اختیار دارد. یک تلفن همراه هوشمند به شکل ذاتی مخلوطی از تکنولوژی کامپیوتر و مخابرات است. و مایکروسافت حجم عظیمی از پتنت ها در زمینه محاسبات کامپیوتری را در اختیار دارد.

براد اسمیت مشاور عمومی مایکروسافت می گوید که تیم بزرگ دارایی معنوی مایکروسافت همیشه و به دقت پتنت های ثبت شده را دنبال می کنند. آنها سال ها است که مشغول بررسی دقیق و موشکافانه مجموعه پتنت های AOL بوده اند. برخی پتنت ها برای مایکروسافت بسیار آشنا هستند، زیرا AOL آنها را در سال ۱۹۹۸ هنگام خرید نت اسکیپ (رقیب قدیمی مایکروسافت در مرورگرهای اینترنتی) به قیمت 4‪.‬2 میلیارد دلار، به دست آورد.

دیوید مارتین مدیر M-Cam می گوید: «مبلغ 1‪.‬056 میلیارد دلاری که مایکروسافت برای این پتنت ها پرداخت، بسیار بیشتر از تخمین همه شرکت های تحقیقاتی در زمینه پتنت بود. برآورد تحلیلگران در این خصوص پرداخت ۳۰۰ تا ۶۵۰ میلیون دلار توسط مایکروسافت بود. این پرداخت پیامی را مخابره کرد که این دارایی عظیم پتنت ارزش والایی دارد، حتی اگر مادی نباشد.» شاید هدف مایکروسافت از چنین پیشنهاد قیمتی در معامله، نگاهی بلند مدت به آینده، و بهبود جایگاه خود در فروش حق امتیازها و چانه زنی های حقوقی بوده است.

در تحقیقی که سال ۲۰۰۸ توسط Mr‪.‬ Bessen اقتصاد دان و Michael J. Meurer استاد دانشکده حقوق دانشگاه بوستون منتشر شد، آنها به این نتیجه رسیدند که سود خالص پتنت ها در دو صنعت داروسازی و شیمی بیش از همه است. اما در صنایعی مانند نرم افزار، هزینه دعاوی قضایی پتنت چیزی بیش از دوبرابر سودی است که نصیب مخترع می گردد.

Mr. Bessen می گوید‫:‬ «در صنعت داروسازی و شیمی مرز میان پتنت های ترکیبات شیمیایی کاملا مشخص است‫.‬ اما در رشته هایی مانند نرم افزار و مخابرات، دعاوی اغلب بسیار گسترده و مبهم هستند و به هیچ وجه قابل پیش بینی نیست که آیا پتنت ها، آن موضوع را در دادگاه پوشش می دهند یا خیر‫.‬»

با همه این حرف ها، پروفسور Chien استاد دانشکده حقوق دانشگاه سانتا کلارا، معتقد است: «سیستم پتنت اختراعات و ابداعات را بسیار گرانتر می کند. اما به نظر من، به جای فواید آن، تمرکز فراوانی بر روی هزینه های آن شده است. در موردی مانند AOL، این فروش پتنت به شرکت اجازه می دهد که زنده بماند و به او شانس ابداع و اختراع چیزهای دیگری را می دهد.»

شما تا چه حد با داستان پتنت ها موافقید؟ آیا فکر می کنید که وجود آنها و شکل استفاده امروزی شان مفید و درست است؟ یا اینکه کلا باید بازنگری در قوانین و شیوه طرح دعاوی بر اساس آنها صورت گیرد؟