در ايران حدود 18 ميليون نفر فصل بهار را با سردرد، آبریزش و خارش بینی پشت سر می‌گذارند.
به اين منظور شايد بهتر باشد حساسيت فصل بهار را بيشتر بشناسيم. آلرژی یا حساسیت، واكنشی است كه دستگاه ایمنی بدن به هر نوع ماده خارجی مانند گرد و غبار، گرده گل‌ها و... نشان می‌دهد.
به گفته پزشكان، آلرژی یكی از مهم‌ترین اثرات جانبی سیستم ایمنی بدن است كه در بعضی شرایط ظاهر می‌شود. آلرژی در واقع نوعی اختلال در دستگاه ایمنی بدن و پاسخ شدید دستگاه ایمنی در مقابل برخی آنتی‌‌ژن‌هاست.
هیستامین، آنتی‌بادی موجود در بدن در واكنش به مواد حساسیت‌زا را ترشح كرده و سبب بروز علائمی‌مانند تورم، قرمزی، خارش چشم‌ها، گرفتگی و آبریزش بینی می‌شود.
دكتر صادق حسنی، متخصص آسم و آلرژی در این زمینه مي‌گوید: در فصل بهار گرده‌افشانی درختان و گل‌ها باعث آبریزش بینی، اختلالات تنفسی به شكل خس‌خس، بثورات پوستی مثل كهیر، خارش و اگزمای مخاطی به صورت تورم و التهاب می‌شود.
به گفته او این بیماری در فصل بهار به تب‌یونجه معروف است و در چنین شرایطی مبتلایان به آلرژی برای حل این مشكل اغلب به داروهای كاهنده عوارض حساسیت یا آنتی‌هیستامین‌ها پناه می‌برند.
این پزشك با اشاره به بی‌توجهی برخی افراد به پیشگیری از این گونه حساسیت‌های فصلی ادامه می‌دهد: برخی بیماران به تصور ابتلا به سرماخوردگی‌های مكرر از تشخیص و پیشگیری ازاین نوع حساسیت‌ها پرهیز می‌كنند، در حالی كه با پرهیز از تماس با گرده گیاهان می‌توان ابتلا به این نوع آلرژی‌ها راكاهش داد.
گرده‌های گیاهان صبح‌ها و غروب‌ها به سطح زمین نزدیك‌ترند؛ به همین علت افراد مبتلا به حساسیت‌های فصلی در این مواقع نباید در معرض گرده‌ها قرار گیرند.
از عوامل حساسيت دوري كنيد
زمان شروع و خاتمه آلرژي در مناطق گرم، گرده‌افشاني درختان در اوايل بهار صورت مي‌گيرد و در اين مناطق فصل آلرژي‌ها، ابتداي بهار آغاز مي‌شود كه بسته به مكان زندگي شما و خصوصيات آب و هواي منطقه و نوع گياهان محيط، ممكن است در پاييز همزمان با گرده‌افشاني بعضي گياهان باز هم علائم آلرژي بروز كند.
در بعضي مناطق، بويژه در جاهايي كه قارچ مي‌رويد، پراكندگي گرده‌ها در فصل تابستان سبب بروز واكنش‌هاي آلرژيك مي‌شود و معمولا تا پايان دوره گرده‌افشاني، علائم آلرژي ادامه مي‌يابد.
عطسه، آبريزش بيني، سوزش و خارش گلو، ريزش اشك از چشم‌ها و بعضي علائم سرماخوردگي مثل سردرد از نشانه‌هاي بروز آلرژی است بنابراین اگرعلائم بيماري درست مشابه اين علائم هستند و هر سال در يك زمان مشخص بروز مي‌كنند و پس از مدتي به سرماخوردگي عفوني منجر مي‌شوند، می‌توان گفت فرد به آلرژي فصلي مبتلاست.
دكتر ابراهیم رزم‌پا، متخصص گوش، حلق و بینی با بیان این‌كه در موارد آلرژی، افراد قبل از درمان بايد مطمئن شوند كه علائم بارز، مربوط به آلرژي فصلي است، به ايسنا مي‌گويد: بيماري‌هاي مرتبط با آلرژي‌هاي فصلي شامل رينيت آلرژيك با علائم التهاب مخاط بيني و حلق، كونژكتيويت آلرژيك با علائم قرمزي، سوزش و خارش چشم‌ها و آسم آلرژيك همراه با علائم تنگي‌نفس و گرفتگي راه‌هاي تنفسي و تنفس صدادار بروز مي‌كند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران ادامه مي‌دهد: متخصصان آلرژي از آزمايش‌هاي ساده بدون عارضه براي يافتن عامل آلرژي‌زا استفاده مي‌كنند.
این متخصص گوش، حلق و بینی با اشاره به این‌كه اصل اول درمان آلرژي با اجتناب از آن حاصل مي‌شود، معتقد است: وقتي به كمك تجربه يا آزمايش‌هاي پزشكي، عامل حساسيت‌زا در محيط شناسايي شد، پيدا كردن راه‌هايي براي دوري از آن، فرد را در درمان كامل ياري مي‌كند.
به گفته او معمولا زماني كه گرده‌ها به مقدار زياد در هوا پراكنده مي‌شوند، دوری از آنها كار دشواري است، ولي چند اصل مهم وجود دارد كه رعايت آنها به تخفيف علائم كمك مي‌كند به طور مثال در تمام شرايط در و پنجره‌هاي خانه و اتومبيل افرادی كه دچار آلرژی هستند باید بسته باشد و اگر در محيطي قرار گرفته‌اند كه احتمال نفوذ گرده‌ها در لابه‌لاي موها و لباس‌ها وجود دارد، قبل از رفتن به رختخواب حمام و لباس‌هاي خود را عوض كنند و همچنین از نگهداري حیوانات خانگي دوری كنند.
در صورتی كه با وجود رعایت همه شرایط دوري كامل از مواد آلرژي‌زا غيرممكن باشد می‌توان از دارو درماني استفاده كرد كه در این زمینه انتخاب نوع و مقدار داروي مناسب تنها به عهده پزشك متخصص است.
غذاي مخصوص حساسيت
هیچ غذایی نیست كه آلرژی فصلی را درمان كند، اما برخی غذاها هستند كه این آلرژی را تشديد مي‌كنند. حداكثر كمكی كه به یك فرد آلرژیك می‌توانید بكنید این است كه او را از خوردن عسل، ادویه، مغزهای حساسیت‌زا (مثل گردو، بادام، فندق، بادام زمینی و...) و غذاهایی كه بوی تندی دارند، منع كنید.
در عین حال برخی مواد غذایی هستند كه با بالا بردن توان ایمنی بدن، عوارض آلرژی را كم می‌كنند. در میان این غذاها پیاز و سیر، ویتامین‌های گروه C،B و K، مواد آنتی‌اكسیدان مثل سیب، كلم بروكلی و گل‌كلم هم به چشم می‌خورد.
چند نكته در خصوص حساسيت
زمانی كه افراد در فضاهای بسته‌ای مانند خودروها قرار دارند باید شیشه‌ها را به طور كامل بالا بیاورند تا كمتر در معرض گرده‌ها قرار گیرند.
مبتلایان به حساسیت فصلی با شروع گرده‌افشانی گل‌ها و گیاهان علائم خود را نشان می‌دهند. در این حالت نگهداری گلدان‌های كوچك در فضای منزل، پر پرندگان خانگی و نگهداری حیواناتی مانند جوجه، اردك، گربه، سگ و... آلرژی را شدت می‌دهد.
جالب است بدانيد حساسیت فصلی فقط مخصوص فصل بهار نیست، بلكه در تابستان و پايیز با خوردن بعضی از میوه‌ها نظیر هندوانه، خربزه، انگور، گوجه‌فرنگی، توت‌فرنگی و... ممكن است آلرژی ظاهر شود.
گرده‌ها گل‌ها و درختان وقتی وارد ریه می‌شود ممكن است منجر به بیماری آسم شود كه در این حالت بیمار باید تحت نظر پزشك مداوا شود.
مريم روزبهاني
