زادروز جلیل ضیاءپور؛ نقاش نوگرای بنام 
جلیل ضیاءپور، پدر نقاشی مدرن ایرانی در چنین روزی از سال ۱۲۹۹ هجری شمسی متولد شد.
جلیل ضیاءپور (۵ اردیبهشت ۱۲۹۹ش - ۳۰ آذر ۱۳۷۸ش) نقاش، استاد دانشگاه، پژوهشگر و مؤلف ایرانی است که از او به‌عنوان «پدر نقاشی مدرن ایران» یاد می‌شود. او جدا از آن‌که نقاشی پیشرو و پرچم‌دار نهضت نوگرایی بوده است، فعالیت‌های پژوهشی گسترده‌ای را نیز در زمینه مردم‌شناسی، بررسی و شناخت زبان، فرهنگ عامه، پوشاک و نقش‌های زینتی مناطق گوناگون ایران داشته است که نتایج آن‌ها به‌عنوان کتاب مرجع این رشته از علوم هم‌اینک در دانشگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. ضیاءپور در طول فعالیت هنری و فرهنگی خود، به ایراد بیش از ۸۵ سخنرانی، ارائه بیش از ۷۰ مقاله فرهنگی و هنری، تألیف ۲۸ جلد کتاب در زمینه‌های پوشاک ایرانیان، هنر، تاریخ و هم‌چنین خلق نزدیک به ۴۰ اثر نقاشی و دو مجسمه پرداخته است. او از پایه‌گذاران انجمن هنری «خروس جنگی» نیز بود.
• جلیل ضیاءپور، پنجم اردیبهشتماه سال ۱۲۹۹ هجری شمسی در بندرانزلی بهدنیا آمد. خانواده‌اش مازندرانی‌الاصل، ساکن ساری و یک نسل پیش از این به گیلان مهاجرت کرده بودند. از علایق دوران کودکی‌اش، مجسمه‌سازی با گل مرداب انزلی و شنیدن موسیقی بود.
او تحصیلات هنری خود را از نوجوانی آغاز کرد، پس از به پایان رساندن مقدمات تحصیل، در سال ۱۳۱۷ش به تهران آمد و برای آهنگ‌سازی، به هنرستان موسیقی - که در آن وقت ریاست آن با «مین‌باشیان» بود - وارد شد و از عهده آزمایش‌های ورودی برآمد. ولی در همان زمان، استادان خارجی هنرستان به کشور خود بازگشتند و او نتوانست آن‌چه مد نظرش بود را دنبال کند. پس به پی‌گیری تحصیلات و آشنایی کامل با هنرهای سنتی در مدرسه صنایع مستظرفه قدیمه پرداخت.
در سال ۱۳۲۰ش وارد دانشکده هنرهای زیبا شد، اولین دوره هنرکده (۱۳۲۴ش-۱۳۲۰ش) سه دانش‌آموخته در رشته نقاشی معرفی کرد که ضیاءپور با احراز مقام اول و دریافت مدال درجه یک فرهنگی از طرف دانشکده با بورس اهدائی دولت فرانسه رهسپار آن کشور شد و در دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس در رشته هنرهای تجسمی به ادامه تحصیل پرداخت.
در سال ۱۳۲۷ش پس از اولین بازگشتش به ایران، نقاشان آکادمی از جمله: جواد حمیدی، حسین کاظمی و... گرد هم می‌آیند و فعالیت جدی نقاشی معاصر ایران شکل می‌گیرد. در سال ۱۳۲۸ش، ضیاءپور با هم‌فکرانش به پایه‌گذاری انجمن هنری «خروس جنگی» که مجمعی پیشرو در زمینه طرح عرصه‌های هنر نو خاصه ادبیات، تئا‌تر، موسیقی و نقاشی بود و نیز چاپ مجله‌ای با همین نام اقدام کرد و در همین سال نظریه‌اش را درمورد هنر تجسمی (نقاشی) به‌نام «لغو نظریه‌های مکاتب گذشته و معاصر - از پریمیتیو تا سوررئالیسم-» عرضه نمود.
وی در طول فعالیت هنری خود تحت عنوان نقاش، همواره به‌عنوان سردم‌دار نوگرایی و اشاعه‌دهنده هنر مدرن مطرح بوده و آغازکننده نقد هنری در ایران است. ضیاءپور در چهار جبهه به مبارزه پرداخت: مقلدان شیوه‌های گذشته، مدرنیست‌های بی‌ریشه برگشته از خارج، واپس‌گرایان توده‌ای، پی‌گیران روش کهنه اروپایی.
سعی او بر این بود که با تکیه بر ظرفیت فرهنگ بومی، هویت ایرانی را حفظ کند اما با زبان جهانی سخن بگوید و آن را عرضه دارد و نهایتاً فرهنگ ایرانی خویش را تعالی بخشد. او از سال ۱۳۳۱ش از سوی اداره کل هنرهای زیبای کشور دعوت به کار شد و به فعالیت‌های فرهنگی - هنری، مشاغل و مأموریت‌های متعددی مانند بنیان‌گذاری هنرستان‌های هنرهای تجسمی دخترانه و پسرانه تهران و دانشکده هنرهای تزئینی، ریاست موزه مردم‌شناسی و... پرداخت.
سال ۱۳۵۷ش از خدمات دولتی بازنشسته شد و از آن زمان تا روزهای پایانی زندگی به پژوهش، تألیف و تدریس در دانشکده‌های هنرهای دراماتیک و هنرهای تزئینی، دانشگاه مجتمع هنر اسلامی، تربیت مدرس و الزهرا (س) پرداخت.
جلیل ضیاءپور، در سن هفتاد و نُه سالگی در روز سه‌شنبه، سی‌ام آذرماه ۱۳۷۸ش، پس از سپری نمودن دوره سخت بیماری در اثر نارسایی قلبی در بیمارستان توس تهران درگذشت و دو روز بعد (پنج‌شنبه)، مورخ دوم دیماه در قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) به خاک سپرده شد.
