به گزارش خبرگزاری فارس، فصلنامه دیپلمات کانادا که جزو نشریات مهم تخصصی در حوزه سیاست خارجی و بینالمللی در این کشور است، با "کامبیز شیخ حسنی" کاردار سفارت ایران در کانادا درباره روابط با کانادا و موضوعات مطرح در روابط دوجانبه، برنامه صلحآمیز هستهای، روابط ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، مذاکرات هستهای، سیاست خارجی ایران در منطقه خاورمیانه و نقش جمهوری اسلامی ایران در بیداری اسلامی به گفتوگو پرداخت که در زیر میخوانید.
سؤال: نظر شما در مورد "سیاست تعامل کنترل شده" کانادا و محدود کردن روابط آن با ایران، به چهار موضوع: حقوق بشر، برنامه هستهای، مرگ زهرا کاظمی و نقش منطقهای ایران چیست؟
شیخ حسنی: من دیپلماتی طرفدار دیالوگ و تعامل بوده و هدفم شروع دیالوگی معنادار و نتیجه بخش بر اساس منافع طرفین میباشد. قبلا در عرصه بینالمللی، به کانادا به عنوان بخشی از راهحل و میانجیگری صادق نگریسته میشد، اما اکنون این وضعیت(در دوره هارپر) تغییر کرده و حتی آکادمیسینها و اندیشمندان شما که در عرصه سیاست خارجی فعال هستند، آرزوی کانادای سنتی را دارند.
ما اکنون در یک دوره انتقالی، حساس و پیچیده به سر میبریم. چنین وضعیتی، نیازمند حاکمیت عقلانیت و تعهد به استفاده از افراد اندیشمند به جای زور میباشد. من برای دستیابی به اهداف مورد نظر در تمامی حوزههای روابط با جدیت تلاش میکنم.
سؤال: نظر شما درباره وضعیت حقوق بشر در ایران چیست؟
شیخ حسنی: حقوق بشر موضوعی مهم و جدی برای ایران است. اما در بیانیه حقوق بشر که در سال 1948 توسط سازمان ملل تصویب شده، بخش عمدهای از جامعه جهانی از جمله مسلمانان و کشورهایی مانند چین و هند در تدوین آن مشارکتی نداشتهاند. ما معتقدیم که اگر خواستار منشور جهانی حقوق بشر هستیم، بایستی دیدگاهها، فرهنگها، اعتقادات و روش زندگی دیگر ملتها را نیز در آن دخیل کنیم و این یک نیاز ضروری است که همگان از آن حمایت میکنند.
سؤال: اما شما این بیانیه را همانطور که هست، امضاء کردید؟
شیخ حسنی: این بیانیه توسط ایران امضاء شده و ما تنها به عناصری ازآن که مخل روش زندگی و اعتقادات ما نیست، احترام میگذرایم.
سؤال: غرب از ایران در زمینه حقوق بشر چه درخواستهایی دارد؟
شیخ حسنی: از 33 سال پیش ما نظام حکمرانی متناسب با روش زندگی، فرهنگ و ارزشهای خود را ایجاد کردهایم که در حال تکامل تدریجی است و این پروسه، نیازمند طی زمان مناسب و صبوری از داخل و خارج است. سیستم غربی چند قرن طول کشید تا به مرحله کنونی رسید.با در نظر داشت این ملاحظات، ما در زمینه حقوق بشر مشکلی نداریم.
سؤال: شما مدعی هستید که به سمت نظامی دموکراتیک حرکت میکنید، این دموکراسی چگونه آغاز میشود؟
شیخ حسنی: 33 سال پیش نظام دموکراتیک در ایران، از تغییر دیکتاتوری سلطنتی به یک مردمسالاری آغاز شد. مردم ما هر چهار سال یک بار رئیس جمهور، نمایندگان پارلمان، شورای شهر و دیگر افراد دخیل در اداره کشور را انتخاب میکنند. در این سیستم، افراد موظف به حرکت در محدوده مرزهای قانون بوده و با متخلفین بر اساس قانون برخورد میشود.
سؤال: تخلفاتی مانند تجمعات اعتراضی گسترده؟
شیخ حسنی: برگزاری تجمعات با اجازه قبلی قانونی است. به عنوان مثال کانادا نیز در هنگام برگزاری اجلاس گروه هشت و 20 در تورنتو (2010) و ونکور (2011) با شورش و اعتراض مردمی مواجه شد. برخورد (خشن) پلیس شما با آنها چگونه بود؟ وقتی افراد از قانون تخطی میکنند، بایستی در برابر اعمال خود پاسخگو باشند.
سؤال: در مورد زهرا کاظمی چطور؟
شیخ حسنی: من نسبت به از دست رفتن زندگی ایشان خیلی ناراحت هستم. از آنجایی که برای اولین باراست که با رسانههای شما در این زمینه گفتوگو میکنم، مایلم تسلیت خود را به خانواده این مرحومه اعلام کنم. یادآوری کنم که زهرا کاظمی به عنوان یک شهروند ایرانی با مدارک ایرانی به ایران سفر کرده بود. ایران طبق قانون مدنی که 50 سال پیش تصویب شده، تابعیت مضاعف را به رسمیت نمیشناسد. لذا دولت ایران از شهروندانش انتظار دارد که طبق قانون رفتار کنند. ایران (در مورد شهروندانش) در برابر دولتهای خارجی پاسخگو نیست.
سؤال: مدارک زیادی وجود دارد که زهرا کاظمی در حالی که در بازداشت بوده، از جراحات وارده توسط عوامل دولتی فوت کرده است. آیا شما علاوه بر عرض تسلیت، عذرخواهی هم میکنید؟
شیخ حسنی: لازم است اضافه کنم که این موضوع برای دولت ایران نیز مهم بوده و هست. به همین دلیل است که پرونده وی هنوز بسته نشده است. اگر خاطرتان باشد، دولت ایران در آن زمان، یک کمیته پنج نفره از وزارتخانههای مختلف جهت تحقیق در این خصوص تشکیل داد و چند وکیل نیز دفاع از مرحوم کاظمی را برعهده داشتند. به عنوان نماینده ایران در کانادا، نسبت به امنیت، حقوق و رفاه شهروندان ایرانی مسئولیت دارم و اگر خانواده کاظمی نیز از من درخواست کمک کنند، مطمئنا با تمام توانم، اجابت خواهم کرد.
سؤال: نظر شما در خصوص نقش ایران در خاورمیانه و حمایت از حزبالله و سوریه چیست؟
شیخ حسنی: ایران یک قدرت منطقهای در خاورمیانه است که در راستای منافع مشروع خود فعالیت میکند؛ همانگونه که در جهت توسعه و پیشرفت داخلی که حق مردم ایران است، تلاش میکند. به نظر ایران، مشکل عمده در منطقه، مداخله و حضور نیروهای نظامی خارجی است. کشورهای منطقه خود قادر به تامین امنیت و ثبات آن هستند.
در 400 سال گذشته، مداخله خارجی در امور مردم، موجب وخامت اوضاع در این منطقه شده است.
سؤال: خروج نیروهای غربی از افغانستان ممکن است منجر به بازگشت مجدد طالبان و القاعده به قدرت شود. طبق برخی گزارشها ایران نیز از طالبان حمایت میکند.
شیخ حسنی: ما کاملا این اتهامات را رد میکنیم. طالبان دشمن ایران هستند. آنها قبل از 11 سپتامبر 9 دیپلمات ایرانی را در افغانستان به قتل رساندند. اما اکنون آمریکا با آنها، که مردم آمریکا را نیز به قتل رساندهاند، در حال مذاکره میباشند. ما قرنها است که در این منطقه زندگی میکنیم و پیچیدگیها و تحولات آن را خیلی بهتر از خارجیها درک میکنیم.
آمریکاییها، هیولایی به نام طالبان را برای مقابله با تجاوز شوروی در افغانستان ایجاد کردند، اما بعدا این هیولا را رها کردند، به سراغ خود آنها رفت.
سؤال: ایران چه نظری در مورد بهار عربی و همچنین کشتن مردم سوریه توسط حکومت بشار اسد دارد؟
شیخ حسنی: به نظر ایران، این تحولات که شما بهار عربی مینامید یک نهضت بیداری اسلامی است که در برابر آن نظامهای دیکتاتوری متکی بر آمریکا دیگر قابل دوام نیستند. سیاست آمریکا در حمایت از نظامهای دیکتاتوری ریاکارانه است. کاندولیزا رایس، مشاور امنیت ملی و وزیر خارجه سابق آمریکا در ژوئن 2005 در سخنرانی در دانشگاه آمریکایی قاهره اعتراف کرده بود که "حدود 60 سال است که آمریکا در خاورمیانه به هزینه ثبات، مردمسالاری را قربانی کرده است، ولی پس از این همه مدت، به هیچ کدام دست نیافته است."
مردم منطقه و ایران، از نظام های دیکتاتوری متحد آمریکا آسیب دیدهاند. در سال 1953 آمریکا و بریتانیا، اولین دولت منتخب ایران را با طراحی و اجرای یک کودتا، سرنگون کرده و باعث بازگشت دیکتاتور و حاکمیت 16 ساله و سرکوب ملت ایران توسط شاه، که نزدیکترین متحد آنها در منطقه بود، شدند. به نظر ما دیگر چنان دورانی به پایان رسیده و مردم اراده کردهاند تا سرنوشت خود را در دستانشان بگیرند؛ همانطور که مردم ایران 33 سال پیش این کار را کردند. لذا انقلاب اسلامی ایران نقش مهمی در الهام بخشی به تحولات اخیر داشته است. به نظر من آینده منطقه اسلامی، دموکراتیک و مستقل خواهد بود.
سؤال: صالحی وزیر خارجه ایران، خواستار توقف کشتار مردم توسط سوریه و برگزاری انتخابات آزاد در این کشور شد. اگر به نظر شما این بیداری اسلامی است، چرا شما از متحد نزدیک خود نمیخواهید به این اقدامات پایان دهد؟
شیخ حسنی: ایران از تغییرات بومی و مبتنی بر خواست مردم حمایت میکند و مخالف دخالت خارجی است. به نظر ما حمایت، تجهیز و تسلیح نیروهای مخالف در یک کشور، وضعیت را بدتر میکند و این منجر به برقراری صلح و دموکراسی نخواهد شد. دولت ایران نیز خواهان احترام گذاشتن بشار اسد به خواست مشروع مردم خود است.
سؤال: چگونه شما الهام بخش بهار عربی هستید، در حالی که مردم ایران را که خواستار تحول بودند، سرکوب کردید؟
شیخ حسنی: ایران دارای سیستم حکومتی خاص خود است و مانند هر کشور دیگری دارای نهادها و قوانینی است که در چارچوب آن، انتخابات برگزار میشود. سیستم ایران متفاوت از سیستم آمریکایی یا فرانسوی است. ولی باید توجه داشت که میزان مشارکت مردم ایران در انتخابات از تمام کشورها و حتی کانادا بیشتر است. در انتخابات اخیر ریاست جمهوری 40 میلیون ایرانی شرکت کردند و رئیس جمهور منتخب 63 دصد آراء را به خود اختصاص داد و این ممکن است برخلاف انتظار و خواست برخی دیگر باشد. این رویکرد خوبی نیست که شما صرفا در صورتی از دموکراسی حمایت کنید که نتیجه آن به نفعتان باشد. غرب سابقه تاریخی منفی در این زمینه دارد و نتایج انتخابات آزاد در الجزایر و غزه را نپذیرفت.
آیا شما میتوانید ادعا کنید که مردم کانادا 100 درصد حامی نخستوزیر کنونی هستند؟ خیر. تنها 40 درصد رای دهندگان شما به هارپر رای دادهاند.
سؤال: آیا ایران موجودیت اسرائیل را به رسمیت میشناسد و اگر پاسخ مثبت است، چرا رئیس جمهور شما در اظهارات خود، خواستار محو اسرائیل از صحنه جغرافیایی میشود؟
شیخ حسنی: نمیدانم شما این نقل قولها را از کجا آوردهاید. به نظر بسیاری از جمله برخی کارشناسان آمریکایی، اینها اشتباه در ترجمه بوده است. موضع رسمی ایران در خصوص مسئله فلسطین، موضعی بسیار دموکراتیک و مبتنی بر مشارکت تمام مردم این سرزمین اعم از مسلمان، یهودی و غیره است تا طی همه پرسی نظام حکومتی مورد نظر خود را انتخاب کنند. نتیجه چنین رفراندومی هر چه بود، ایران به نتیجه و خواست مردم فلسطین احترام خواهد گذاشت. اما ما با 6 دهه اشغالگری و نقض سیستماتیک حقوق مردم فلسطین مخالف هستیم. به نظر ما آنچه در این مدت در فلسطین گذشته، بزرگترین بی عدالتی تاریخ معاصر است.
اگر تهدید امر بدی است، ایران هر روزه به حمله نظامی تهدید میشود. چرا کسی نسبت به تهدید مستمر ملت نجیب و متمدن ایران هیچ واکنشی نشان نمیدهد.
سؤال: اسرائیل نگران استفاده ایران از سلاح هستهای علیه خود است.
شیخ حسنی: ایران سلاح هستهای ندارد و همگان به آن واقف هستند. برنامه هستهای ایران، صلحآمیز است و این حق مسلم تمام اعضای پیمان منع گسترش تسلیحات هستهای است. آژانس بینالمللی انرژی اتمی در 20 گزارش منتشره در مورد ایران، مکرر اعلام کرده که هیچ انحرافی در فعالیتهای صلحآمیز هستهای ایران مشاهده نشده است.
سلاح هستهای در دکترین امنیتی ایران جایی ندارد و کشور ما پایینترین بودجه نظامی را بین کشورهای منطقه دارد. علاوه بر این، به نظر ما منشاء قدرت، سلاح هستهای نیست، بلکه منشاء قدرت اصلی مردم و حمایت آنان از پیشرفت علمی و فناوری کشور خود میباشد. به علاوه ایران خواستار خلع سلاح هستهای جهانی است. به همین منظور ایران به همراه مصر از سال 1974 جز مبتکرین طرح منطقه عاری از سلاح هستهای در خاورمیانه بوده و از سال 1980 هر سال مجمع عمومی سازمان ملل این طرح را تصویب میکند.
سؤال: پاسخ ایران به درگیری نظامی احتمالی با ناوگان ششم دریایی آمریکا در خلیج فارس در صورت عملی کردن تهدید ایران مبنی بر بستن تنگه هرمز و یا حمله احتمالی اسرائیل به تاسیسات هستهای ایران چیست؟
شیخ حسنی: فعالیتهای مشروع هستهای صلحآمیز ایران در چارچوب پیمان NPT انجام میشود، لذا هیچ دلیلی برای اعمال این نوع تهدیدها نیست. اما اگر آنها اشتباه گذشته خود را تکرار کنند، مردم ایران اثبات کردهاند که به خوبی قادر به دفاع از خود میباشند. مقامات ایرانی اعلام کردهاند که هیچ قصد و برنامهای برای بستن تنگه هرمز ندارند. اما اگر ما مورد حمله قرار گیریم، از هر گونه حق مشروع برای دفاع از خود استفاده میکنیم.
سؤال: چرا هارپر نخستوزیر کانادا و برخی دیگر ایران را مهترین تهدید جهانی میدانند؟
شیخ حسنی: آنها در اشتباه هستند. ایران در 250 سال گذشته به هیچ یک از همسایگان خود حمله نکرده، اما پنج بار مورد تهاجم و اشغال خارجی قرار گرفته است. دو بار توسط روسیه که منجر به الحاق بخشهایی از خاک ایران به این کشور شد. دو بار نیز در جنگ اول و دوم جهانی و علیرغم اعلام بی طرفی ایران که منجر به اشغال ایران و مرگ میلیونها ایرانی در نتیجه قحطی و جنگ شد. بار اخیر نیز توسط عراق که از حمایت کامل آمریکا و دیگر متحدینش برخوردار بود.
سؤال: ایران ممکن است به کسی حمله نکرده، اما از عوامل خود مانند حزبالله و یا دیگران در حمله به دیکر کشورها استفاده میکند.
شیخ حسنی: آیا شما مردمی را که برای دفاع از سرزمین و استقلال خود میجنگند، تروریست مینامید. بایستی در تعریف خود از این واژه تجدیدنظر کنید. دولتهایی که شهروندان دیگر کشورها را به طور سیستماتیک به قتل میرسانند و نسبت به این رفتار خود افتخار میکنند، تروریست هستند.
سؤال: در گزارش ماه نوامبر آژانس بینالمللی انرژی اتمی به فعالیتهای نظامی هستهای توسط ایران اشاره شده است.
شیخ حسنی: شما اگر گزارش را دقیق بخوانید، به یک مشت مطالعات ادعایی در گذشته اشاره دارد که مبتنی بر دادههای برخی سرویسهای اطلاعاتی خارجی است. در این گزارش نیز هیچ اشارهای به انحراف در فعالیتهای هستهای ما نشده است. این اطلاعات فاقد سندیت، در زمان دبیرکل قبلی نیز مطرح بود، اما ایشان عاقلتر از آن بود که بر اساس آنها نتیجهگیری و آنها را منتشر کند. برنامه هستهای ایران در دهه 60 و 70 با توصیه موسسه استنفورد آمریکا به شاه و تأکید بر نیاز ایران به 20 هزار مگاوات برق هسته ای شروع شد و این کشور قرارداردی برای ساخت هشت نیروگاه با ایران امضاء کرد. فرانسه و آلمان نیز بنا بود 4 نیروگاه در ایران بسازند ولی کلیه این همکاریها بعد از انقلاب رها شد. نیاز ایران اکنون به انرژی بسیار بیشتر از آن زمان است.
برنامه کنونی غنی سازی ایران در چارچوب مقررات بینالمللی صورت میگیرد و 120 کشور عضو جنش عدم تعهد نیز از آن حمایت میکنند. ایران در چارچوب موافقتنامه پادمانیاش با آژانس بینالمللی انرژی اتمی همکاری میکند. ما پروتکل الحاقی را برای اعتمادسازی و برای دورهای کوتاه، به صورت داوطلبانه اجراء کردیم، اما پاسخ آژانس به این حسن نیت ایران، موجب ناامیدی مردم ایران شد. آژانس بیش از 4 هزار ساعت نفر از برنامه هستهای ایران بازرسی کرده که در طول تاریخ آن بی سابقه است. اگر آنها از نتیجه آن ناراضی هستند، مشکل آنها است.
سؤال: آیا مطلب دیگری است که بخواهید در پایان مطرح کنید؟
شیخ حسنی: خواست من از مردم جهان و کانادا این است که رفتاری منصفانه و بدون تبعیض با مردم ایران داشته باشند. ایرانیها مردمی نجیب و با فرهنگ هستند که خواستار در دست گرفتن سرنوشت خود و زندگی مستقل میباشند. انتظار ما، برخورد توام با احترام و اجازه دادن به ملت ایران برای تحول و تکامل نظام جدید حکومتی خود است که مبتنی بر مشارکت و حضور نمایندگان آنها است و تکمیل این مدل حکومتی کمک بزرگی به خاورمیانه و شمال آفریقا خواهد بود.
انتهای پیام/ش
