مصرف دارو بدون تجويز پزشك در كشور ما سابقه دارد و گاهي برخي آن را نشانه داشتن اطلاعات پزشكي مي‌دانند و به هر كسي كه مي‌رسند دارويي برايش تجويز مي‌كنند. در بسياري از كشورها اين مساله پيگرد قانوني دارد، يعني اگر فردي كه صلاحيت تجويز دارو ندارد براي كسي دارو تجويز كند، از نظر قانون مجرم شناخته ميشود، اما متاسفانه براي اين موضوع مهم كه با سلامت مردم در ارتباط است، در كشور ما سختگيري‌هاي لازم صورت نمي‌گيرد، قانوني وجود ندارد و ما شاهد رشد آمار مصرف دارو در كشورمان هستيم و اين قضيه بسيار نگران‌كننده است.
شايد يكي از دلايلي كه البته از مهم‌ترين دلايل مصرف سرخود دارو نيز به حساب مي‌آيد، هزينه بالاي ويزيت پزشكان باشد. اگر چه تعرفه‌هاي پزشكي در كشور ما بالا نيست و اين مشكل به نبود حمايت كافي بيمه‌ها از بيمه‌شدگان برمي‌گردد. كم نيستند افرادي كه يا به دليل مشكلات مالي يا بي‌اهميت دانستن بيماري‌شان از مراجعه به پزشك امتناع مي‌كنند و سعي مي‌كنند با توجه به دانسته‌هاي خود يا كمك گرفتن از تجربيات ديگران خوددرماني كنند. اما لازم است بدانند مصرف دارو بدون مراجعه به پزشك گاهي مي‌تواند خيلي خطرناك و حتي به قيمت جانشان تمام شود يا عوارضي از خود برجاي بگذاردكه غيرقابل جبران باشد.
اين جمله را همه ما بارها شنيده‌ايم كه حتي در سرماخوردگي هم كه ظاهرا بيماري ساده‌اي است، از مصرف سرخود دارو جدا خودداري كنيد. اما خيلي‌ها به تصور اين كه سرماخوردگي يك بيماري پيش پا افتاده است يا قبلا نيز همين علائم را داشتند و پزشك برايشان فلان آنتي‌بيوتيك را تجويز كرد، اقدام به مصرف آنتي‌بيوتيك مي‌كنند. در حالي كه خيلي مواقع سرماخوردگي‌ها ويروسي هستند و نيازي به مصرف آنتي‌بيوتيك ندارند و تنها با مصرف مايعات و غرغره آب‌نمك كاملا بهبود مي‌يابند.
دارو، ايراني و خارجي ندارد
از قضيه مصرف بالاي دارو در كشور كه بگذريم، مساله‌اي كه شايد كمتر به آن پرداخته شده و نياز به اطلاع‌رساني بيشتر دارد، تمايل مردم به مصرف داروهاي خارجي است. خيلي‌ها بر اين باورند كه داروهاي خارجي خيلي بهتر از داروهاي ايراني است و به اصطلاح مي‌گويند فلان داروي خارجي به من سازگارتر است و با مصرف داروي مشابه ايراني حالم بد ميشود. آيا چنين ادعاهايي درست است يا ناشي از تلقين و باور ما نسبت به اغلب كالاهاي خارجي است؟
بايد گفت خوشبختانه صنعت داروسازي كشور ما بخصوص در سال‌هاي اخير پيشرفت‌هاي چشمگيري داشته و داروسازان ما در اين عرصه بسيار موفق بوده‌اند و تلاش‌هايشان صرفه‌جويي اقتصادي زيادي را نيز براي كشورمان به ارمغان آورده است. صادرات داروهاي توليد داخل به بسياري از كشورهاي جهان نيز به دليل كيفيت بالاي داروهاي ايراني است. بنابراين چنين اعتقادي بيشتر برمي‌گردد به اثر دارونما يا پلاسبو در اين افراد. اثر دارونما يا پلاسبو در واقع احساس تاثير دارو با خوردن داروهاي بي‌اثر است. دانشمندان دريافته‌اند بيماران پس از مصرف داروهايي كه تنها حاوي دانه‌هاي شكر هستند و به اصطلاح به آنها دارونما مي‌گويند تركيباتي در مغزشان آزاد ميشود كه علائم بهبودي در آنان آشكار ميشود و اين نشان از تاثير ذهن بر بدن است. پس اين باور كه داروي خارجي با بدن من سازگارتر است و مرا كمتر دچار عوارض ميكند، بيشتر به همين قضيه برمي‌گردد. زيرا تا زماني كه داروي مشابه خارجي در برخي از اقلام نداشتيم ما شاهد شكايتي درباره آنها نبوديم و با ورود داروهاي مشابه مي‌بينيم كه برخي از بيماران از همان دارويي كه تا مدتي پيش مصرف مي‌كردند و هيچ مشكلي با آن نداشتند، ناراضي‌اند. يكي از عوامل ديگري كه اين باور را در مردم تقويت كرده به تبليغات وسيعي كه از سوي شركت‌هاي سازنده اين محصولات صورت مي‌گيرد برمي‌گردد اين كه برخي از پزشكان يا رسانه‌هاي تبليغاتي تاكيد بر اثر بخشي مطلوب داروهاي خارجي دارند مي‌تواند به دليل كسب سود بيشتر از محصولات باشد. برخي از آنها تنها به كسب سود فكر مي‌كنند و ديگر كاري ندارند كه شايد بيمار بايد دارويي را به قيمت از دست دادن دار و ندارش تهيه كند. اين مساله علاوه بر بار مالي زيادي كه بر دوش بيمار و دولت مي‌گذارد، باعث تضعيف صنعت داروسازي كشور هم ميشود. اين در حالي است كه داروهاي ساخت داخل همگي تابع استانداردهاي بين‌المللي هستند و شركت‌هاي داروسازي براي دريافت مجوز توليد دارو، بايد استاندارد‌هايي مطابق با كتب، منابع و مراجع مورد تاييد بين‌المللي مانند فارماكوپه اروپا و آمريكا را ارائه دهند.
يعني هر دارو يا كالاي بهداشتي كه مورد تاييد وزارت بهداشت است از كيفيت لازم برخوردار است.
اما مقايسه داروي ايراني و خارجي بخصوص اقلام بهداشتي بايد در يك كارآزمايي باليني خيلي علمي صورت گيرد كه معمولا چنين كاري در كشور ما كمتر صورت مي‌گيرد. ادعا نميشود كه تمام داروهاي توليد ايران بهترين است، همان‌گونه كه هيچ كشوري نمي‌تواند چنين ادعايي داشته باشد، اما به جرات مي‌توانيم ادعا كنيم با بررسي‌هاي پيش از توليد، پس از توليد و كنترل‌هايي كه در بازار عرضه يا همان كنترل كيفيت دارو صورت مي‌گيرد، آمارهاي قابل قبول و قابل دفاعي درباره كيفيت داروهاي توليد داخل به دست مي‌آيد.
اما اين‌كه چرا برخي از پزشكان با وجود داروي توليد داخلي مشابه خارجي را براي بيمارانشان تجويز مي‌كنند و از بي‌كيفيت بودن داروهاي داخلي سخن به ميان مي‌آورند، مي‌تواند ريشه در ارتباطات آنان با برخي از شركت‌هاي پخش كننده داروهاي خارجي داشته باشد. گاهي اين داروها در فهرست داروهاي داراي مجوز وزارت بهداشت نيست و ممكن است حتي عوارض جانبي خطرناكي براي مصرف‌كننده به دنبال داشته باشد. متاسفانه اين پزشكان به ازاي دريافت درصدي از مبلغ دارو يا وعده‌هاي وسوسه‌كننده ديگري از سوي اين قبيل شركت‌ها انسانيت خود را زير پا مي‌گذارند و تعهدات انساني خود را فراموش مي‌كنند.
اگر مردم با قوانين مربوط به درمان خود آگاهي كافي داشته باشند ما كمتر شاهد چنين سواستفاده‌هايي از آنان خواهيم بود.
پس بد نيست بدانيد طبق قانون كشورمان چنانچه پزشكي نسخه را طوري بنويسد كه تنها يك داروخانه بتواند آن را بخواند يعني نسخه را طوري رمزگذاري كند كه بيمار تنها از يك داروخانه بتواند آن را تهيه كند اين كار جرم محسوب ميشود و پيگرد قانوني دارد.
تارهاي عنكبوتي تبليغات ماهواره‌اي
يكي از آسيب‌هايي كه اين روزها سلامت مردم ما را نشانه گرفته تبليغات شبكه‌هاي مختلف ماهواره‌اي است زيرا از يك طرف فرهنگ مصرف‌گرايي و احساس نياز كاذب در بين مردم رواج پيدا ميكند و از طرفي تبليغ داروها و كالاهاي آرايشي و بهداشتي نامرغوب كه به سلامت مردم مربوط ميشود موجب آسيب‌هاي جدي و گاه جبران‌ناپذير به سلامت مردم شده.
تبليغات دروغيني مانند داروي ترك اعتياد قوي، افزايش قد تا 10 سانت فقط با يك نوع قرص،كرم‌هاي برطرف‌كننده چين و چروك و جوان كننده، درمان قطعي ناتواني جنسي و...
براي خنثي‌سازي اين تبليغات دروغين بايد باور ذهني غلط مردم كه كالاهاي خارجي هميشه بهتر از توليدات داخلي است اصلاح شود و اين مهم ممكن نميشود مگر با اطلاع‌رساني صحيح و بالا بردن سطح آگاهي عمومي مردم از طريق رسانه‌ها و سيستم آموزشي و بهداشتي كشور.
درمان با قدرت تلقين
دارونما يا Placebo در واقع داروهايي هستند كه اصلا خاصيت دارويي ندارند و فقط شكل قرص و دارو را قرض گرفته‌اند ولي بيمار بدون اين كه خود بداند، با مصرف آنها، اثر همان دارويي را كه نام آن بر روي دارونما نوشته شده است، دريافت ميكند. به همين دليل بايد گفت دارونما، مداخله‌اي درماني است كه واقعا تاثيري روي فيزيولوژي بدن، حالت و موقعيت سلامتي ندارد، اما به بيمار اين واقعيت گفته نميشود.
به بيمار گفته ميشود اين دارو، مانند يك داروي واقعي، حال او را بهتر خواهد كرد. البته مطالعات فراوان هم نشان داده‌‌اند كه دارونما در برخي موارد واقعا حال بيمار را بهتر ميكند. دانشمندان چنين نتيجه مي‌گيرند كه ادراك فرد و باور وي به دارو، سهم مهمي در بهبود حالش دارد. به علاوه، اين مطالعات نشان ميدهند مغز چه اثر مهمي روي سلامت جسماني دارد.
امروزه از دارونما بيشتر در مطالعات پزشكي استفاده ميشود. در جايي كه مي‌‌خواهند اثر واقعي يك دارو را بررسي كنند، از دارونما براي درمان در گروه كنترل استفاده ميشود، اما ظاهرا دارونما دارد مقبوليت بالايي به دست مي‌‌آورد، تا جايي كه در دنياي بيرون هم تجويز ميشود.
اثر دارونما امروزه به حدي پذيرفته شده كه بسياري از پزشكان، ترجيح ميدهند دارونما تجويز كنند. مطالعات جديد نشان ميدهند كه در كشورهاي آلمان و سوئيس، بيش از نيمي از پزشكان ترجيح ميدهند كه در موارد خفيف، به جاي دارو، دارونما تجويز كنند. در اكثر موارد، دارونماي تجويزشده يك ويتامين است يا از داروهاي هوميوپاتي است.
البته كشورهايي هم وجود دارند كه تجويز دارونما را نمي‌پسندند، مثلا در انگلستان، استفاده از اين درمان‌ها مردود است.
به علاوه گروهي از پزشكان هم در استفاده از دارونماها مشكل اخلاقي مي‌‌بينند. به گفته آنها، استفاده از دارونما برخلاف صداقتي است كه بايد بين پزشك و بيمار وجود داشته باشد. با اين حال، با توجه به عوارض جانبي داروهاي واقعي و قدرتي كه باور افراد در درمان بيماري‌‌هاي جسمي دارد، دست كم در موارد خفيف، نمي‌توان دارونما را ناديده گرفت.
ام‌البنين خان‌وردي
چهار راه برای رسیدن به آرامش:
1.نگاه کردن به عقب و تشکر از خدا 2.نگاه کردن به جلو و اعتماد به خدا 3.نگاه کردن به اطراف و خدمت به خدا 4.نگاه کردن به درون و پیدا کردن خدا
پل ارتباطی : samsamdragon@gmail.com
تالارهای تحت مدیریت :
مطالب عمومی کامپیوتراخبار و تکنولوژی های جدیدسیستم های عاملنرم افزارسخت افزارشبکه
