وفات حاج میرزا علی‌اکبر نوغانی 
عالم ربانی، حاج میرزا علی‌اکبر نوغانی در چنین روزی از سال ۱۳۷۰ هجری قمری چشم از جهان فروبست.
عالم متقی، حاج میرزا علی‌اکبر نوغانی، سال ۱۳۰۰ق در مشهد مقدس چشم به جهان گشود. میرزا علی‌اکبر از مشاهیر دانشوران مشهد و از رجال برجسته علم و ادب می‌باشد. ایشان در محله نوغان مشهد مقدس در خانواده‌ای متدین قدم به عرصه هستی نهاد و بعد‌ها به میرزای نوقانی اشتهار یافت.
ایشان پس از دوران کودکی، ذوق و استعداد سرشارش را در تحصیل علوم دینی به‌کار گرفت، و تا بیست و هفت سالگی در حوزه علمیه مشهد از محضر استادان گران‌قدری چون ادیب نیشابوری، حاج شیخ حسنعلی تهرانی و دیگر اساتید بزرگ ادب، فقه و اصول بهره‌مند گردید.
سپس در سال ۱۳۲۷ق، جهت ادامه تحصیل رهسپار نجف اشرف گردید و از محضر اعاظم و فرزانگان آن حوزه مقدسه سالیانی چند استفاده نمود و جان خویش را از سرچشمه علوم و معارف الهی سیراب ساخت. این روحانی وارسته و مهذب، پس از اخذ اجازه اجتهاد با کوله‌باری از علم و معرفت، به زادگاهش مشهد مقدس بازگشت و به تدریس علوم حوزوی و ارشاد و هدایت مردم همت گماشت.
ایشان تا پایان عمر، قریب چهل سال در مشهد اقامت گزید و در این مدت خدمات مهم و ارزنده‌ای در جهت اعتلای فرهنگ دینی انجام داد. در این سال‌ها، تولیت مدرسه علمیه نواب را به عهده داشت و با اعمال مدیریت صحیح، گام‌های بلندی جهت تربیت و تعلیم طلاب برداشت.
استاد محمدرضا حکیمی درمورد میرزای نوغانی آورده است: «او از پر و بال دادن به طلبه بی‌سواد و بی‌تقوا و روحانی تنبل و بی‌حاصل، به‌سختی پرهیز می‌کرد و می‌فرمود: طلبه به هر منظوری که درس می‌خواند، اگرچه برای منبر رفتن یا امامت جماعت، یا مسئله گفتن، باید سطح ادبیات، منطق، فقه و اصول را به‌خوبی بخواند و کفایه را خوب بفهمد و امتحان بدهد، آن‌گاه وارد کار ترویج شود...»
درمورد آثار تربیت و تعلیم ایشان، همین بس که مرجع عالی‌قدر جهان تشیع، حضرت آیت‌الله العظمی بروجردی می‌فرمودند: «طلاب مدرسه نواب مشهد که برای تکمیل تحصیلات خود به حوزه قم آمده‌اند، از نظر مقدماتی ادبیات و دروس سطح، بر سایر محصلین که در حوزه قم می‌باشند، برتری و مزیت دارند و طلاب مدرسه نواب در حوزه علمیه قم چشم و چراغ این حوزه هستند...»
مرحوم میرزا از روحانیونی بود که فقاهت را با سیاست و دیانت را با شجاعت آمیخته بود و با مظاهر بی‌دینی و استکبار به مبارزه برخاست. وی در ماجرای فاجعه خونین مسجد گوهرشاد مشهد، شرکت فعال داشت. بنا به نقل افراد مورد اعتماد، هر صنف و گروه از تاجران و غیره همراه روحانی محل خود، به‌صورت راهپیمایی وارد مسجد گوهرشاد می‌شدند. در این واقعه، مرحوم نوغانی نیز همراه صنف زرگرهای مشهد راهی مسجد گوهرشاد شدند و آشکارا به سیاست ضدانسانی - اسلامی رضاخان اعتراض کردند.
میرزای نوغانی با حضرت امام خمینی (قدس‌سره) رابطه بسیار دوستانه‌ای داشت و امام راحل (ره) وقتی به مشهد مشرف می‌گردیدند، به بیت ایشان وارد می‌شدند و مکاتباتی نیز با هم داشتند. پس از ارتحال ایشان، امام (ره) به قصد ابراز تسلیت و دلجویی به مشهد رفتند و یک هفته در منزل فرزند بزرگوار ایشان، میرزا مهدی نوغانی به‌سر بردند.
این روحانی عالی‌قدر، از قدر و منزلت والایی برخوردار و مورد اعتماد علمای بزرگ از جمله حاج شیخ عباس قمی بود و به درخواست ایشان، مقدمه مفاتیح‌الجنان را نوشت که در چاپ‌های اول مفاتیح، نام میرزا در پایان مقدمه به چشم می‌خورد.
از جمله اقدامات شجاعانه این روحانی آگاه و هوشمند، ایستادگی در برابر تفکرات و اندیشه‌های الحادی و بی‌دینی بود. ایشان فعالیت یکی از احزاب آن روز، به‌نام «حزب ایران نو» را به زیان مملکت می‌دانست و علیه آن موضع قاطع گرفت. در یادداشت‌هایی که در این ارتباط از ایشان به‌جای مانده، آمده است: «متجددین فاقد دین، دشمن بزرگ مملکت هستند. دشمن بزرگ عساکر و قشون اسلام‌اند... وارد فلان حزب می‌شود برای پول و منفعت دنیا، چون عقیده ندارد. اگر کسی صد تومان اضافه به او دهد، فوراً نقشه و مرام خود را عوض می‌کند. اما کسانی که مرام آن‌ها قرآن و مذهب اسلام است، هرگز عوض نمی‌شوند.»
میرزای نوغانی علاوه بر تدریس و امامت، خطیبی توانمند و بسیار خوش‌بیان و منبرش سرشار از آیات و روایات، مطالب تاریخی، نکات ادبی، پند و اندرز و آمیخته با شعر بود. از کسالت و خستگی پای منبر ایشان خبری نبود و در پایان منبر از روی یادداشت‌های خود، مقتلی را که از مقاتل صحیح و معتبر جمع‌آوری کرده بود، می‌خواند.
مرحوم میرزا در عرصه قلم و نگارش نیز آثاری ارزشمند دارد که از میان آن‌ها می‌توان به کتاب «سه مقاله» اشاره کرد. این کتاب در رد یهود و نصارا و مذاهب مخترعه سیاسی است و به‌صورت مناظره با بیانی شیوا و سبکی زیبا در چند نوبت چاپ شده و از همان زمان انتشار، مورد ستایش مجامع علمی قرار گرفته است. مرحوم نوغانی به درخواست حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی تعداد صد جلد از این کتاب را به قم فرستاد. در همان زمان، مرحوم حاج شیخ، خطاب به فضلای قم فرموده بود: «اگر خواستید کتاب بنویسید مثل این بنویسید.» میرزای نوغانی در عرصه شعر نیز از طبعی روان و ذوقی عارفانه برخوردار بود. وی در اشعارش «فقیر» تخلص می‌کرد، و ارباب شعر و ادب، سروده‌های خود را برای اصلاح به ایشان عرضه می‌کردند.
این دانشور عالی‌قدر از لحاظ اخلاقی و جهات معنوی، فردی وارسته و آراسته به ملکات فاضله و سجایای حمیده بود. اهل تهجد و انس با خدا، مهربان و شوخ‌طبع و زندگی‌اش ساده و باصفا بود. با این‌که شرعاً مجاز در مصرف وجوه شرعیه بود، اما از این حق مشروع خود، به‌هیچ‌وجه استفاده نکرد.
چنان‌که نقل شده است: ایشان در موقع بازگشت از نجف اشرف، به حرم امیرالمومنین علی (ع) مشرف شد و از آن حضرت مدد خواست تا معیشتی خداپسندانه داشته باشد و از دین ابزاری برای تأمین دنیا نسازد. این درخواست و دعایش در بازگشت به مشهد مستجاب شد و روزی به هنگام عبور از بازار، یکی از کسبه نوشته‌ای در اختیار ایشان قرار می‌دهد و می‌گوید: این وقف‌نامه را مجدالاطباء پسرعموی [...] نزد من گرو گذاشته است و خداوند از این طریق معاش ایشان را تأمین کرد.
این روحانی فرهیخته، سرانجام پس از یک عمر خدمت به اسلام، در سال ۱۳۷۰ هجری قمری در سن هفتاد سالگی بر اثر سکته قلبی چشم از جهان فروبست و روح پاکش به سرای جاوید شتافت. پیکر مطهرش پس از تشییع، پایین پای مبارک حضرت علی بن موسی‌الرضا (ع) به خاک سپرده ش
