سرطان سينه و پس از آن كيست سينه كه به فيبرو كيستيك معروف شده خطرناك ترين بيماري هايي است كه همواره پزشكان نسبت به پيشگيري و درمان آن هشدار داده اند.
همه توده هايي كه در سينه ايجاد يا احساس مي شوند، لزوما سرطاني نيستند و اگر اين توده ها سرطاني هم باشند، با تشخيص زودرس و اقدام سريع درمان پذير خواهند بود، اما بسياري از خانم ها با مشاهده توده اي كوچك بلافاصله نگران و مضطرب مي شوند و حتي از مراجعه به پزشك هراس دارند. آمارها نشان مي دهد حدود 47 درصد خانم ها در دوره اي از زندگي اين توده ها را لمس مي كنند.
هر توده اي مي تواند به معني وجود سرطان باشد تا عكس اين موضوع ثابت شود، اما اين نبايد زنان را نگران كند. هرچه سن يك زن بالاتر باشد، احتمال بيشتري دارد تا يكي از 7 تا 8 نفري باشد كه مبتلا به سرطان مي شوند. همچنين احتمال بيشتري وجود دارد كه توده ها در زنان سالمند سرطاني شوند.
وقتي يك توده سرطاني نباشد، به چه دليل ممكن است ايجاد شده باشد؟ اين توده ها ممكن است كيست هايي باشند كه معمولا خطرناك نيستند، اما ممكن است رشد غيرسرطاني و غيرطبيعي سلول ها باشد نظير فيبروآدنوما كه كمتر شايع است و يا لخته هاي خوني كه موجب ايجاد توده مي شوند.
همچنين اين توده هاي كاذب ممكن است در اثر تغييرات هورموني ايجاد شوند كه در واقع اصلا آنها توده نيستند.
به هر حال دليل توده ها هرچه باشد، نبايد مورد غفلت واقع شود و بايد از سوي پزشك اطمينان حاصل شود كه خطرناك نيستند. گاهي لازم است معاينه جسمي از سوي پزشك صورت گيرد و گاهي نياز به ماموگرافي و در برخي اوقات نياز به سونوگرافي است. با انجام اين آزمون ها علت توده ها دقيقاً مشخص خواهد شد.
به گفته محققان دانشگاه لومباردي واشنگتن هميشه سرطان با توده همراه نيستند. گاهي اوقات قبل از اين كه خانمي احساس توده داشته باشد، بعد از انجام ماموگرافي مشخص مي شود كه او دچار سرطان است. بسياري از سرطان ها هنگام آزمون هاي غربالگري ماموگرافي تشخيص داده مي شوند.
آزاردهنده اما بي خطر
هميشه توده هاي سرطاني متفاوت از توده هاي خوش خيم نيستند. توده هاي سرطاني و توده هاي غيرسرطاني يا همان خوش خيم، ممكن است با يكديگر اشتباه گرفته شوند.
زنان غالبا فكر مي كنند وقتي توده اي سرطاني باشد، آن را به صورت توده اي سفت احساس مي كنند كه به اطراف حركت نمي كند. اين در حالي است كه توده ها همچنين ممكن است نرم و متحرك باشند. بنابراين هميشه نمي توان گفت كه توده هاي سفت، سرطاني و توده هاي نرم، بي خطر هستند.
كيست مي تواند دردناك و گاهي آزاردهنده باشد، اما در حالت كلي بي خطر هستند. كيست ها بيشتر در سنين حدود 30 يا 40 سالگي به وجود آيند. اما ممكن است در هنگام استفاده از هورمون درماني باقي بماند يا دوباره ايجاد شود. كيست مي تواند بخشي از بيماري فيبروسيست باشد.
بررسي ها نشان داده كه درمان كيست ها معمولاً حياتي نيست مگر اين كه دردناك يا باعث ناراحتي باشد. در اغلب موارد، ناراحتي كه ايجاد مي كنند مي تواند با تخليه مايع از كيست كاهش يابد. كيست ها به دليل رشد غدد شيري شكل مي گيرند.
كيست هاي كوچك در طول معاينه فيزيكي احساس نمي شوند و برخي كيست هاي بزرگ همانند توده احساس مي شوند. با اين حال، بيشتر كيست ها، صرف نظر از اندازه شان در طول آزمون فيزيكي قابل شناسايي نيستند.
به عقيده محققان 60 درصد ابتلاي زنان دليل مشخصي ندارد. اما از آنجا كه در اين دوران بانوان به درك و همدلي همسران و اطرافيان نياز دارند و اين نياز مي تواند در روابط بين فردي و شغلي افراد تأثيرگذار باشد، از اين رو پرداختن به اين موضوع از اهميت ويژه اي برخوردار است.
كيست ها در صورتي كه عمقي باشند احساس سوزش ايجاد مي كنند. اما اگر سطحي باشند غالبا نرم و گرد حس مي شوند. گاهي توده هايي كه در لمس به نظر خوش خيم و نرم و متحرك مي آيند مي توانند سرطاني باشند. توده هايي كه با لمس آن ها احساس خراش و سوزش وجود داشته باشد معمولا خوش خيم هستند و اما بهترين توصيه اين است كه اگر هنگام لمس هر احساسي داشتيد بايد توسط پزشك مورد بررسي قرار بگيريد.
زناني كه بالاي 50 سال دارند احتمال كمتري وجود دارد تا دچار تغييرات توده ناشي از تاثيرات هورموني شوند، بنابراين نبايد ارزيابي ها به تاخير انداخته شود.
به طور كلي در هر سني كه هستيد حتما حداكثر 2 تا 3 هفته بعد از لمس توده به پزشك مراجعه كنيد. حتي بهتر است بلافاصله پس از لمس توده به پزشك مراجعه كنيد. اين پزشك است كه زمان مراجعه بعدي را تعيين مي كند و زنان نبايد در مورد آن تصميم بگيرند.
عده اي از زنان خود را با اطرافيان و آشنايان خود مقايسه مي كنند و به گمان اين كه توده آن ها هم ممكن است كيست باشد و برطرف شود به پزشك مراجعه نمي كنند. در حالي كه اگر توده اي سرطاني باشد حتي يك هفته يا يك ماه هم براي درمان ارزشمند است، مخصوصا اگر فرد جوان باشد.
برخي زنان كه ساليان زياد كيست داشته اند نبايد تصور كنند كه اين كيست ها نگران كننده نخواهند شد، چرا كه ممكن است كيست ها هم دچار تغييراتي شده و به توده هاي سرطاني تبديل شوند.
علائم در افراد گوناگون متفاوت است و به صورت هاي مختلف ظاهر مي شود. از خفيف به متوسط و تا حد ناتواني گسترش مي يابند.
از مهمترين علائم مرتبط، كسالت، خستگي، زودرنجي، عصبانيت ناگهاني و احساس خارج از كنترل بودن است ، البته ميگرن يا انواع سردرد، آكنه، درد مفاصل، كمردرد، مشكلات چشمي، افزايش وزن و خشونت را نيز مي توان به اين علائم اضافه كرد.
در بيماران مبتلا به بيماري كيستيك ممكن است توده فيبروكيستيك مشخصي وجود داشته باشد كه در اين موارد ماموگرافي ممكن است سودمند باشد اما هيچ يك از نشانه هاي ماموگرافيك براي تغيير فيبروكيستيك جنبه تشخيصي ندارند.
ايجاد كيست ها با افزايش خطر سرطان همراه نيستند مگر آنكه شواهد بافتي به نفع تغييرات پروليفراتيو اپيتليوم با يا بدون آتيپي وجود داشته باشد.
تفاوت اساسي سرطان و كيست
ممكن است خانم ها درد سينه را به طور هميشگي داشته باشند و اين درد آزاردهنده باشد و يا به دليل تداوم درد، آن را علامتي از سرطان بدانند و به پزشك مراجعه كنند، در اين هنگام پزشك موظف است كه در ابتدا بيمار را تحت معاينه كامل قرار دهد و سونوگرافي و در صورت لزوم ماموگرافي درخواست كند تا مشخص شود آيا علاوه بر زمينه فيبروكيستيك بيماري همراه و يا توده اي در سينه وجود دارد؟
در صورتي كه پزشك معالج بعد از معاينه كامل اطمينان پيدا كند كه به غير از زمينه فيبروكيستيك بيماري همراه ديگري وجود ندارد به شخص اين اطمينان را مي دهد كه اين عارضه عادي و قابل درمان است و تا حدود زيادي نگراني وي را كاهش مي دهد.
به طور كلي فيبروكيستيك يا همان كيست ها يك عارضه خوش خيم است اما به دليل اين كه در بين زنان بسيار شايع است تعدادي از آن ها بدون ارتباط با فيبروكيستيك ها ممكن است به سرطان مبتلا شوند و اين احتمال وجود دارد كه در سونوگرافي و ماموگرافي كه براي تشخيص فيبروم ها انجام مي شود توده هاي سرطاني نيز مشاهده شود.
شايعترين علامت فيبروكيستيك درد سينه همراه با تورم است كه در بعضي مواردي كه شدت درد كم باشد بيمار پس از مراجعه به پزشك و اطلاع از اين موضوع كه اين تغيير در سينه عارضه اي عادي است اين درد را تحمل مي كند ولي در بعضي موارد كه شدت درد زياد است بيمار نيازمند درمان داروئي است.
رژيم غذايي، اضطراب و هيجان بي مورد در تشديد دردهاي فيبروكيستيك موثر و شدت درد متفاوت است كه عواملي چون مصرف مواد محرك كافئين دار از جمله كاكائو، نوشابه هاي گازدار، و قهوه در رژيم غذايي و مواجه با استرس و اضطراب مي تواند اين درد را افزايش دهند.
بنابراين ضروري است كه در درمان زنان مبتلا به فيبروكيستيك به آنها اطمينان داده شود مشكلي وجود ندارد و اين يك عارضه عادي و قابل درمان است كه اين اطمينان بخشي تا حدودي، از استرس بيمار مي كاهد.
در صورتي كه بيمار براي كاهش درد نياز به مصرف دارو داشته باشد، با تجويز تركيبات ويتامين اي مي توان آن را تسكين داد.
درمان جراحي در اين بيماران معمولا نياز نيست، مگر در مواردي كه شدت درد بيمار زياد باشد و پزشك مجبور شود قسمتي از ناحيه اي كه فيبروكيستيك دردناك در آن قرار دارد خارج كند و البته جراحي بسيار نادر اتفاق مي افتد و درصد انگشت شماري فقط اين راه را دارند و اكثرا به درمان هاي ابتدايي و داروئي پاسخ مي دهند.
مشكل خود را با ديگران مطرح كنيد
توده هاي سينه معمولا پس از مدتي برطرف مي شوند. البته بعضي توده ها از بين نمي روند و به طور دايمي باقي خواهند ماند. اين توده ها سلامتي را به خطر نمي اندازند.
گاهي مي توان بعضي از كيست ها را با سوزن تخليه كرد، كه نهايتا باعث مي شود توده از بين برود. اگر توده پس از تخليه كردن، به طور كامل از بين نرود، احتمال دارد سرطاني باشد و بايد از آن نمونه گرفته شود و تحت بررسي ميكروسكوپي قرار گيرد.
ندرتا اتفاق مي افتد كه بعضي از توده ها ظاهرا خوش خيم به نظر مي رسند اما در واقع سرطاني هستند. بنابراين براي رد سرطان غالبا لازم مي شود بررسي هاي تشخيصي انجام گيرند.
خوردن وعده هاي غذايي كوچك در روز بسيار مناسب تر و مفيدتر از صرف سه وعده غذايي است. در بسياري از مبتلايان به اين دوره مصرف كربوهيدرات هاي مركب مانند ميوه جات تازه، سبزيجات، غلات و پروتئين ها (به خصوص مرغ و ماهي) توصيه مي شوند.
قبل از اقدام درماني يا مصرف دارو و يا به موازات اين اقدامات، به توصيه هاي زير عمل كنيد:
- با همسر خود صحبت كنيد، و در صورت ضرورت و امكان، مشكلتان را با خانواده، دوستان و همكاران تان در ميان بگذاريد.
- شما به همدلي و حمايت اين افراد نياز داريد، تا شما را راهنمايي كنند كه احساسات تان را كنترل كنيد؟
- صحيح و مرتب غذا بخوريد. تغذيه مناسب همراه با كاهش چربي ها و افزايش كربوهيدرات هاي مركب، از اهميت زيادي برخوردار است. اين امر براي ايجاد تعادل در قند خون و جلوگيري از سرگيجه در شما بسيار حياتي است.
تغيير در وضع هورموني و در سيستم زيستي- شيميايي بدن شما تغييراتي ايجاد و شما را مستعد واكنش هاي مربوط به تأثيرات پايين بودن قند خون، مانند زودرنجي، ميگرن، وحشت، گريه و عصبانيت شديد مي كند.
- به طور منظم ورزش كنيد. يك ربع ساعت فعاليت بدني به طوري كه با افزايش ضربان قلب و عرق كردن همراه باشد راه خوبي است تا احساس طراوت كنيد.
- نمك را از وعده هاي غذايي خود حذف كنيد. از آنجايي كه نمك موجب نگهداشتن آب در بدن مي شود با كاهش نمك، ورم كاهش مي يابد، پس به غذاي خود نمك نزنيد، و از مصرف غذاهاي پرسديم نيز بپرهيزيد.
- نان هاي سبوسدار را به رژيم غذايي خود بيافزاييد. سبوس آب را به خود جذب و به عمل دفع كمك مي كند.
- مصرف نوشيدني هاي كافئيني را كاهش دهيد. كافئين نه تنها در قهوه بلكه در چاي، كولاها، سوداهاي رژيمي و شكلات نيز موجود است. گروهي از اين مواد در تشكيل كيست سينه مؤثرند. خانم هايي كه مصرف اين مواد را كاهش مي دهند در اين دوران درد كمتري در سينه خود حس مي كنند.
- زندگي تان را آسان بگيريد. اگر كار مي كنيد سعي كنيد ملاقات هاي مهم خود را برنامه ريزي و آنها را براي زمان ديگري در ماه تنظيم كنيد. براي استراحت و چرت زدن، گوش دادن به موسيقي، مطالعه كردن يا قدم زدن و يا گفتگو با يك دوست، زمان هاي لازم را اختصاص بدهيد.
