هرچند كه ما امروزه با خطراتي كه اجدادمان را در گذشته تهديد مي كرد سر و كار نداريم، اما بدن ما همچنان به واكنش نشان دادن در برابر اين انگيزه هاي قوي همانند گذشته ادامه داده است.
در جهان كنوني بدن به جاي پاسخ به حيوانات و فرار از آنها و مخفي شدن و استتار كردن، در برابر مسائل و مشكلات ديگري مثل گير كردن در ترافيك يا نگراني درباره مشكلات تجاري و ساير مشكلات روزمره عكس العمل نشان مي دهد.
پژوهش هاي جديد مركز تحقيقاتي دانشگاه بوفالو در واشنگتن نشان مي دهد باتوجه به اين نوع استرس، بدن در برابر تغييرات زير قرار مي گيرد:
- غدد آدرنال، آدرنالين ترشح مي كند و با اين عمل بقيه هورمون هاي استرس نيز كه فعاليت ارگان هاي نخستين بدن را هدايت مي كنند، وارد عمل مي شوند.
- تنفس سريع تر مي شود و بدن اكسيژن بيشتري جذب مي كند. - كبد براي تأمين انرژي اضافه گلوكز (قند خون) بيشتري آزاد مي كند.
- ضربان قلب سريع تر مي شود و فشار خون بالا مي رود چون مي خواهد توزيع اكسيژن و مواد مغذي درون بدن را افزايش دهد.
- جريان خون موجود در مغز و عضلات افزايش مي يابد و در همين لحظه فعاليت ارگان هاي هضم و گوارش كاهش پيدا مي كند.
بدون اين كه دماي بدن بالا برود، تعريق افزايش پيدا مي كند و به بدن اين اجازه را مي دهد تا كالري بيشتري بسوزاند.
مقابله با لشگري از هورمون ها
هر فرد باتوجه به پاسخ فيزيكي بدن خود درجات مختلفي از استرس را تجربه مي كند. هرچه ميزان استرس بيشتر باشد، احتمال بروز بيماري هاي گوناگون بيشتر خواهد بود. زماني كه فرد با يك عامل استرس زا سر و كار داشته باشد، بدن وي انبوهي از هورمون هاي استرس مثل آدرنالين و كورتيزول آزاد مي كند و آنها نيز سيگنال هاي زيادي به بخش هاي مختلف بدن مي فرستند و اعلام آماده باش مي كنند.
به عنوان نمونه كبد براي تأمين انرژي سلول هاي ماهيچه اي، گلوكز ترشح مي كند، ريه ها بازتر و ضربان قلب سريع تر مي شود، فشار خون بالا مي رود و خوني كه حاوي اكسيژن بيشتري است درون بدن جريان پيدا مي كند همه اين عوامل منجر به افزايش فشار خون، ازهم پاشي فعاليت روده ها، يبوست، خستگي، عصبانيت و بروز خشم و افسردگي مي شود.
علاوه بر اين استرس موجب چاقي هم مي شود. كورتيزول نه فقط قدرت زيادي در افزايش اشتها دارد، بلكه ميزان بيش از حد آن موجب تحريك سلول هاي چربي داخل شكم و در نتيجه جذب چربي بيشتري مي شود و اين چاقي در نهايت مي تواند منجر به حمله قلبي و انواع ديابت مي شود.
در حقيقت شما نمي توانيد كاملاً استرس را از زندگي خود حذف كنيد حتي اگر بخواهيد، اما مي توانيد راه هاي عكس العمل نسبت به آن را تغيير دهيد. نخستين گام براي رسيدن به اين هدف، نفس كشيدن صحيح است. بيشتر بزرگسالان فقط 20درصد هوا وارد ريه هاي خود مي كنند و بدن آنها اصلاً حركتي ندارد و اين حالت وقتي دچار استرس مي شوند، كمتر نيز مي شود.
با نفس كشيدن صحيح و چند نفس عميق اين پيغام را به اندام هاي بدن مي فرستيد كه كار خاصي نبايد انجام دهند و اين پيغام به مغز فرستاده مي شود كه شما در حالت سكون قرار داريد بنابراين ضربان قلب و اكسيژن مصرفي براي آن سرعت كمتري پيدا مي كند.
سومين گام مثبت انديشي و خوشبين بودن است. وقتي متوجه شديد به افزايش كلسترول مبتلا شده ايد، چه عكس العملي نشان مي دهيد؟ آيا مي ترسيد و سريع حمله قلبي و مرگ را پيش چشم خود تصور مي كنيد يا اين كه چند نفس عميق مي كشيد و با خود فكر مي كنيد اين خبر زياد هم وحشتناك نيست و شما با چند تغيير كوچك در رژيم غذايي و شيوه زندگي خود مي توانيد اين مشكل را برطرف كنيد.
هميشه خوشبين باشيد
اگر جزو دسته دوم هستيد به خود تبريك بگوييد، افرادي كه هميشه نيمه پر ليوان را مي بينند در زندگي موفق تر هستند. مطالعات نشان مي دهد، افراد خوش بين، كمتر از بقيه افراد بيمار مي شوند و زودتر از ديگران نيز از شر بيماري خلاص مي شوند. بهبودي در بيماران سرطاني كه به زندگي خوش بين و اميدوار هستند 40درصد بيش از ديگران است.
هميشه شاد باشيد و با صورت بشاش و شاداب روز خود را آغاز كنيد. سعي كنيد زمان خود را در كنترل داشته باشيد. ياد بگيريد چگونه «نه» بگوييد و كارهايي را كه دوست نداريد، انجام ندهيد. بخشش را ياد بگيريد.
پژوهش هاي انجام شده نشان مي دهد در افرادي كه نمي توانند گذشت داشته باشند بيماري هاي افزايش فشار خون و افزايش ضربان قلب بيشتر ديده مي شود، زيرا آنها نسبت به بقيه استرس بيشتري دارند. اين افراد وقتي درباره فرد خاطي و رفتار او فكر مي كنند، عصباني مي شوند و استرس بيشتري پيدا مي كنند. براي كاهش ميزان استرس مي توانيد راه هاي زير را نيز امتحان كنيد:
- منابع استرس زا را تا حد امكان از زندگي خود حذف كنيد.
به عنوان نمونه اگر ترافيك و شلوغي موجب آزار و تنش شما مي شود، در ساعت هايي كه احساس مي كنيد خيابان خلوت تر است، از خانه بيرون برويد.
- اگر جزو افرادي هستيد كه هميشه تأخير دارند و اين مسئله موجب ايجاد استرس شما مي شود، نگران نباشيد به جاي نگراني آرام روي يك صندلي بنشينيد، مداد و كاغذ برداريد و وقت و زمان خود را تقسيم بندي كنيد، مثلا يادداشت كنيد از خانه تا محل كار چند دقيقه طول مي كشد، پس چه ساعاتي بايد خانه را ترك كنيد اگر همه برنامه ها و فعاليت هاي ضروري خود را يادداشت كرديد و زمان كم داشتيد، مطمئن باشيد كه بيش از توان خود مي خواهيد كار انجام دهيد و شايد برخي از آنها اضافه باشند. بنابراين ليست جديد ديگري تهيه كنيد و با آن پيش برويد.
- خود را از شرايط استرس زا دور كنيد. اگر ورزش خاصي يا تماشاي يك ورزش خاص شما را دچار تنش و استرس مي كند از آن دوري كنيد و ورزش ديگر را امتحان كنيد.
- در يك زمان فقط يك كار معين را انجام دهيد، مثلا وقتي كه مشغول استفاده از دستگاه هاي ورزشي هوازي هستيد، لازم نيست به راديو يا ضبط هم گوش دهيد. به خاطر داشته باشيد، گاهي لازم است هيچ كاري انجام ندهيد.
مطمئنا زماني كه شما در اداره يا محل كار خود هستيد، پراسترس ترين بخش روز شماست، اما بايد سعي كنيد اين شرايط را تغيير دهيد.
حين كار در طول روز، دقايقي به خود مرخصي بدهيد. اين كار موجب مي شود مغز پاك و كمي از فشار كاري كاسته شود. گاهي حتي با رفتن به آشپزخانه و خوردن يك ليوان آب مي توانيد اين كار را انجام دهيد.كارهاي لازم و ضروري را صبح ها كه انرژي بيشتري داريد، انجام دهيد و انجام كارهاي ساده تر را به بعدازظهر كه خسته هستيد و انرژي كمتري داريد، موكول كنيد.
با استفاده از راهكارهاي ذكر شده مي توانيد استرس را تا حد امكان از محيط زندگي خود دور كنيد.
