مرگ تاج‌الملوک آیرملو، همسر دوم رضاشاه (ملکه مادر) در چنین روزی از سال ۱۳۶۰ هجری شمسی واقع گردید.
تاریخ معاصر ایران مملو از کنش‌ها و واکنش‌هایی است که ریشه در اعصار و قرون دارد و زن ایرانی در این عرصه بهشکلی پررنگ‌تر و ملموس‌تر به ایفای نقش پرداخته است. در دوران پهلوی علی‌الخصوص پس از شهریور ۱۳۲۰ش، زنان در حول محور قدرت، نفوذی فوق‌العاده یافتند و حتی در پاره‌ای از وقایع نقش اساسی بازی کردند.
از جمله این زنان تاج‌الملوک آیرملو همسر دوم رضاخان (رضاشاه بعدی) بود که در هر دو دربار پهلوی قدرت و نفوذی فوق‌العاده داشت. وی، ۲۷ اسفند ۱۲۷۴ش متولد شد و در ۱۲۹۵ش به عقد رضاخان میرپنج درآمد. در آن هنگام، رضاخان ۴۰ سال و تاج‌الملوک ۲۵ سال داشت. رضاخان برای تشکیل خانواده خود در محله سنگلج خانه‌ای اجاره نمود و ظرف مدت ۵ سال صاحب چهار فرزند (دو دختر و دو پسر) شد.
پس از کودتای سوم اسفندماه ۱۲۹۹ش رضاخان ابتدا وزیر جنگ با لقب سردارسپه شد و بعد نخست‌وزیر، سپس فرمانده کل قوا وبالاخره به پادشاهی رسید، تاج‌الملوک از این موهبت استفاده شایانی برد و ۵۳ سال اولین بانوی دربار پهلوی (پدر و پسر) گشت.
تاج‌الملوک در دوران سلطنت رضاشاه یک بانوی درباری و ملکه ایران بود و بههیچوجه اجازه ورود در مسائل سیاسی را نداشت و تنها در امور مالی فعالیت می‌کرد. از جمله قریه مردآباد واقع در کرج که متعلق به ابوالفتحمیرزا سالارالدوله و سابقاً جزو خالصجات بود به مالکیت او درآمده و با استفاده از افراد قشون به توسعه و کشت و زرع و آبادی آن اقدام گشت و بعد‌ها قسمت اعظم زمینهای آن به قیمت گران به فروش رفت، نام شاهدخت بر آن نهاد و کاخی عظیم در آنجا ساخته شد و سالیانه مبلغ گزافی از فروش محصولات آنجا نصیبش گشت.
تاج‌الملوک از طرفداران ترویج فرهنگ غربی در دربار ایران بود. این طرفداری بهویژه، پس از سفر او در سال ۱۳۱۲ش به آلمان، سوییس و فرانسه به جهت دیدار محمدرضا افزون گشت. وی در بازگشت، میهمانی‌های پرخرج به شیوه اروپایی را در ایران باب کرد. در ابتدا، میهمانی‌ها شامل زنان و شاهزادگان دربار می‌شد اما پس از کشف حجاب که خود تاج‌الملوک نقش اساسی در آن ایفا نمود، این میهمانی‌ها مانند دربار اروپایی بهصورت مختلط تشکیل می‌گشت.
وی در عروسی‌های پسر و دختران خود و همچنین در شکست و جدایی آنان نقش بهسزایی داشت بهویژه درمورد پسرش محمدرضا پهلوی حرف اول را می‌زد. پس از شهریور ۱۳۲۰ش و خروج رضاشاه از ایران، تاج‌الملوک به «ملکه مادر» مشهور گشت و نامه‌های ملتمسانه رضاشاه به وی مبنی بر بزرگ فامیل بودن و حفظ خاندان پهلوی، بر قدرت و اعتبار او افزود.
او از ۱۳۲۰ش در امور سیاسی نیز دخالت نمود و با بزرگانی چون قوام، بیات و ساعد آشنایی و رفتوآمد پیدا کرد، بهطوریکه پاره‌ای از تقاضاهای وی پذیرفته می‌شد. تاج‌الملوک پس از مرگ رضاشاه به عقد شخصی بهنام غلامحسین صاحبدیوانی درآمد. صاحبدیوانی از مالکان شیراز بود و خواستار نمایندگی مجلس، پس از نفوذ همسر استفاده کرد و به خواهش تاج‌الملوک در دوره حکومت قوام نام او از صندوق فسا بیرون آمد و به وکالت مجلس رسید. اما عمر روابط حسنه او با ملکه نیز چندی نپایید و تدریجاً بین آن دو جدایی افتاد.
ملکه مادر در امور سیاسی خود گاه با کمک شمس به فعالیت می‌پرداخت و گاه با کمک اشرف. بهعنوان مثال: انتصاب هژیر به وزارت دربار از اقدامات او و شمس بود. بعد‌ها در عصر حکومت دکتر مصدق ملکه مادر از مخالفین سرسخت او شد و با اشرف پهلوی به تشکیل جناح مخالفین درباری پرداخت. او با عده‌ای از مخالفین مصدق در مجلس ارتباط داشت و یکی از قطبهای مهم فشار علیه مصدق بهحساب می‌آمد. از جمله افرادی که جزو یاران ملکه مادر بهحساب می‌آمدند جمال امامی، محمدعلی نصرتیان، محمدعلی شوشتری، منوچهر تیمورتاش و مهدی پیراسته بودند. شدت این اقدامات بهحدی بود که به دستور دکتر مصدق، ملکه مادر و دخترش اشرف از ایران تبعید گشتند.
پس از کودتای ۱۳۳۲ش، ملکه زندگانی جدید خود را در رفاه کامل شروع کرد و اینبار علاوه بر دخالت در امور زندگی فرزندان خویش، به معاملات و سرمایهگذاریهای داخلی و خارجی پرداخت و ظرف مدت کوتاهی یکی از سرمایه‌داران بزرگ ایران گشت.
او مدت ۳۵ سال با قدرت کامل در دربار پهلوی زندگی کرد و در زمان پیروزی انقلاب اسلامی در ۱۳۵۷ش به کاخ خود در امریکا فرار نمود و همراه فرزندش شمس در آنجا ساکن شد. اندکی بعد به بیماری مبتلا شد و چندی در بیمارستان بستری گشت و بالاخره مرگ تاج‌الملوک آیرملو (ملکه مادر) در ناباوری اخراج و مرگ فرزندش محمدرضاشاه - درحالیکه در تنهایی کامل بهسر می‌برد - در تاریخ نوزدهم اسفندماه سال ۱۳۶۰ هجری شمسی در سن هشتاد و شش سالگی واقع گردید
