اسماعیل نساجی زواره
هر دولتی در هر عصر و زمانی برای برانگیختن عواطف واحساسات ملت خود و دعوت آن ها به وظایف فردی واجتماعی از شعارهایی استفاده می کند.
در اسلام برای این دعوت از شعار ( اذان ) استفاده می شود .اذان یک دعوت زنده است. انسان از لحظه ای که صدای اذان به گوشش می رسد ، گویی نماز را آغاز می کند . این ندا ، زمین و آسمان را به هم پیوند داده و تواضع مخلوق را با عظمت خالق در هم می آمیزد.
گواهی به وحدانیت خدا و رسالت پیامبر(ص ) اوج گیرد و با دعوت به رستگاری وعمل نیک فرود آید. با کلمه الله شروع شود و با آن پایان پذیرد.
پس از هجرت رسول اکرم ( ص ) به مدینه ، مهاجر وانصار ، کم کم در اطراف پیامبر ( ص ) اجتماع کرده وحکومت اسلامی را برپا نمودند ، مسجد ساختند ونماز جماعت برپا نمودند و روز به روز بر عظمت و شکوه دین اسلام افزوده شد. بنابر این مسلمانان نیازمند وسیله ای شدند تا مردم را هنگام نماز آگاه سازند. اذان بدین لحاظ اهمیت یافت .
در حقیقت اذان یکی از ابزارهای تبلیغ است که در دعوت به اسلام سهم مهمی دارد. اذان مشتمل است بر مسائلی مانند : تکبیر ، توحید ، شهادت به یگانگی و عظمت خداوند ، گواهی به رسالت پیامبر ( ص ) توصیه به نماز و رستگاری و بهترین اعمال و بالاخره با لا اله الا الله ( توحید ) تمام می شود. نکته قابل توجه دیگر در اذان ، تکرار جملات است و این تکرار خود یکی از عوامل موثر در جلب توجه مخاطبین به اهمیت موضوع است.نکته قابل توجه آنکه در هر حال همه مذاهب اسلامی ، اذان گفتن را مستحب موکد می دانند به جز حنبلی ها که می گویند : واجب کفایی است .
اذان بر دو قسم می باشد : اذان اعلام و اذان نماز
اذان اعلام باید اول وقت گفته شود و اذان نماز ، متصل به آن ادا شود ، هرچند آخر وقت باشد.
مستحب است که بعد از تولد کودک یا پیش از نام گذاری او ، در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه گفته شود تا به روح بلند او مطالب دل نشین القا شده و در نفس او بذر خداشناسی و توحید پاشیده شود و در دوران کودکی و نوجوانی با همان بذرها بزرگ شده وبا پاکیزگی کامل ، انسانی مهذب به بار آید.
اذان عبادتی است که دارای ابعاد مختلفی بوده وجملات آن دارای آثار و فواید تربیتی ، اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی است که مهم ترین آن ها به شرح ذیل می باشد :
۱ - وقت نماز را برای بندگان تعیین می کند.
۲ - مفاهیم عالی اعتقادی را تعلیم می دهد
۳ - مردم را به عبادت تشویق می کند
۴ - سبب یاد آوری آگاهان و بیداری غافلان است
۵ - ندای اذان در برابر کافران و منافقان نقش کوبنده ای دارد و به قدری اثر بخش است که آنها را عصبانی کرده و به یاوه پردازی وادار می کند و بی خردی آن ها را ثابت می کند.
۶ - مسلمانان را به وقت شناسی و نظم در کارها دعوت می کند
۷ - بیانگر اهمیت نماز جمعه است
۸ - انسان را خوش اخلاق می کند
۹ - زمینه را برای تربیت معنوی کودکان آماده می کند
۱۰ - اذان موجب غم زدایی است . غم و اندوه غالبا بر اثر از دست دادن یک چیز ، اضطراب و نگرانی ، مشاهده صحنه های تاثر انگیز ، ارتکاب خطا و گناه و..پیش می آید.
۱۱ - اگر اذان از روی ایمان و اخلاص گفته شود خداوند گناهان گوینده آن را می بخشد .
منبع:موسسه جهاني سبطين
