فرمان حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر تأسیس بنیاد مستضعفان و جانبازان در چنین روزی از سال ۱۳۵۷ هجری شمسی صادر گردید.
بنیاد مستضعفان و جانبازان در تاریخ نهم اسفندماه سال ۱۳۵۷ هجری شمسی، با فرمان حضرت امام خمینی (ره) خطاب به شورای انقلاب تأسیس شد. این بنیاد تحت امر ولایت فقیه و توسط هیأت امنا مطابق مقررات بخش خصوصی در چهارچوب قانون اداره میشود و رئیس بنیاد، عضو هیأت امنا میباشد.
به موجب فرمان امام (ره)، تمامی اموال منقول و غیرمنقول سلسله پهلوی و گردانندگان اصلی سیاست این رژیم، در اختیار بنیاد قرار گرفت. شورای انقلاب با صدور بیانیهای اعلام کرد: «در پی صدور فرمان امام خمینی، رهبر انقلاب اسلامی، درباره مصادره اموال منقول و غیرمنقول خاندان پهلوی و کارگردانان اصلی رژیم پیشین و صرف آن در امور رفاهی مستضعفان و محرومان، شورای انقلاب اسلامی، اقدام به ایجاد مؤسسهای بهنام بنیاد مستضعفان کرده است: وظیفه این بنیاد شناسایی و ضبط این اموال، اعم از املاک و سپردههای بانکی و پول نقد و غیره و ایجاد واحدهای مسکونی برای محرومان است.»
نخستین اساسنامه بنیاد مستضعفان مشتمل بر ۲۵ ماده است که در گردهمایی هفتم تیرماه ۱۳۵۸ش مجمع عمومی مؤسسان تصویب گردید و شورای انقلاب نیز آن را تأیید نمود. هیأت مؤسس بنیاد مذکور، حضرات آیات: شهید بهشتی، سیدعلی خامنهای، اکبر هاشمی رفسنجانی، موسوی اردبیلی و آقایان: احمد جلالی، علیاصغر مسعودی و مهندس سحابی بودند که بنا به تصویب این هیأت، مهندس علینقی خاموشی به ریاست بنیاد منصوب گردید. شهید حاج مهدی عراقی نیز در اداره امور و سازماندهی ابتدایی آن تلاش گستردهای داشت.
حساسیت و ضرورت نظارت دقیقتر بر این مجموعه و هماهنگی بیشتر آن با برنامههای دولت باعث شد که در تاریخ بیست و ششم شهریورماه ۱۳۵۹ش، امام (ره) نخستوزیر وقت، شهید رجایی را برای اداره بنیاد منصوب نمایند و فرمودند: «چون وضع بنیاد مستضعفین، موجب نگرانی اینجانب است و مسائل آن پیچیده است، لازم است جنابعالی امور بنیاد را در دست گرفته و تحت نظر اشخاص متدین، متعهد و کاردان، آن را به نفع مستضعفین اداره نمائید. اطلاعات لازم را میتوانید از هیأتی که اینجانب معین نمودم بهدست آورید. انشاءالله تعالی موفق در خدمت به اسلام و مسلمین بهخصوص مستضعفین باشید.
