سيماى نماز در قرآن و روایات#
سیمای نماز در قرآن
1- تسبيح آسمان‌ها و زمين:
از نظر قرآن كريم آسمان‌هاى هفتگانه و زمين و كسانى كه در آن‌ها هستند همه تسبيحگوى خداوند متعال مىباشند و به حمد و سپاس او مشغول هستند چرا كه تنها خداوند است كه منزه و پاك و مقتدر و داناست و عبادت راز آفرينش است:
- «تُسَبِّحُ لَهُ السَّمواتُ السَّبْعُ والارضُ وَمَنْ فيهِنَّ وانْ مِنْ شَىْءٍ الّا يُسَبّحُ بِحَمْدِهِ؛ آسمان‌هاى هفتگانه و زمين و كسانى كه در آن‌ها هستند همه تسبيح او مىگويند و هر موجودى، تسبيح و حمد او مىگويد». (سوره اسراء، آیه 44)
2- نماز و عبادت، هدف خلفت است.
- «و ما خَلَقْتُ الجنَّ والانس الّا لِيَعْبدُون؛ من جن و انس را نيافريدم جز براى اين كه عبادتم كنند». (سوره الذاريات، آیه 56)
3- نماز جزء برنامههاى حكومتى اسلام است.
- «الَّذينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِى الارضِ اقامُوا الصَّلَوةَ؛ كسانى كه هرگاه در زمين به آن‌ها قدرت بخشيديم، نماز را به پا مىدارند». (سوره حج، آیه 41)
4- نماز خصلت مؤمنين است.
- «وَالمؤمنُونَ وَالمُؤمناتُ بَعْضُهُمْ اولياءُ بَعْضٍ يَأمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُقِيمونَ الصَّلَوةَ...؛ مردان و زنان باايمان، ولى (و يار و ياور) يكديگرند؛ امر به معروف و نهى از منكر مىكنند و نماز را برپا مىدارند». (سوره توبه، آیه 71)
5- از اوصاف متقين است.
- «الَّذينَ يُؤمِنُونَ بِالْغَيبِ وَ يُقِيمونَ الصَّلَوةَ؛ (پرهيزكاران) كسانى هستند كه به غيب - آنچه از حس پوشيده و پنهان است - ايمان مىآورند و نماز را بپا مىدارند». (سوره بقره، آیه 3)
6- شكر نعمت است.
- «انّا اعْطَيناك الكَوثَر فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَر؛ ما به تو كوثر - خير و بركت فراوان - عطا كرديم، پس براى پروردگارت نماز بخوان و قربانى كن». (سوره كوثر، آیه 1 و 2)
7- از نماز يارى مىطلبيم.
- «يا ايُّها الَّذينَ امَنُوا اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلوةِ...؛ اى افرادى كه ايمان آوردهايد! از صبر (و استقامت) و نماز كمك بگيريد». (سوره بقره، آیه 153)
8- نماز براى خاشعان آسان است.
- «...وَانَّها لَكَبِيرَةٌ الّا عَلَى الْخشِعِين...؛ اين كار (صبر و نماز) جز براى خاشعان گران است». (سوره بقره، آیه 45)
9- بايد از نماز مراقبت نمود.
- «وَ هُمْ عَلَى صَلاتِهِمْ يُحافِظُونَ؛ (مؤمنين به آخرت) بر نمازهاى خويش مراقبت مىكنند». (سوره انعام، آیه 92)
10- نبايد در نماز سهلانگارى كرد.
- «فَوَيْلٌ لِلْمُصَلّينَ الَّذينَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِم ساهُونَ؛ پس واى بر نمازگزارانى كه در نماز خود سهلانگارى مىكنند!». (سوره ماعون، آیه 5 و 4)
11- منافقان نماز نمىخوانند مگر با كسالت و بىحالى:
- «وَلَايَأْتُونَ الصَّلوةَ الّا وَ هُمْ كُسَالَى؛ و (منافقان) نماز به جا نمىآورند جز با كسالت». (سوره توبه، آیه 54)
12- دعوت به نماز جماعت:
- «وَارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِينَ؛ و همراه ركوع‌كنندگان ركوع كنيد (و نماز را به جماعت بگزاريد)». (سوره بقره، آیه 43)
13- دعوت رسولالله به نماز شب:
- «وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافلةً لَكَ عَسَى أَن يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مقاماً مَحْمُوداً؛ و پاسى از شب را (از خواب برخيز، و) قرآن (و نماز) بخوان، اين يك وظيفه اضافى براى توست؛ اميد است پروردگارت تو را به مقامى در خورِ ستايش برانگيزد». (سوره اسراء، آیه 79)
14- نماز شب از ويژگي‌هاى عبادالرحمن است.
- «وَالَّذِينَ يَبيتون لِرَبِّهم سُجَّداً وَقِياماً؛ كسانى كه شبانگاه براى پروردگارشان سجده و قيام مىكنند». (سوره فرقان، آیه 64)
سيما و آثار نماز در حديث
- 1- «نماز نور مؤمن است؛ الصَّلوةُ نورُ المُؤمِنِ».(1)
- 2- امام علی علیه السلام فرمود: «نماز سيماى دين است؛ وجهُ دينِكُم الصَّلوة».(2)
- 3- شيعه على علیه السلام و زيادى نماز و قرآن: امام باقر علیه السلام فرمود: «انَّما شيعَةُ عَلىّ علیه السلام كَثيرةٌ صَلاتُهُمْ كثيرة تَلاوَتُهُمْ لِلْقُرآنِ؛(3) شيعيان على علیه السلام زياد نماز مىخوانند و قرآن را زياد تلاوت مىكنند».
- 4- رشد فضايل اخلاقى و تكامل انسان و تقرب به خداوند متعال: امام على علیه السلام مىفرمايد: «الصَّلوةُ قُربانُ كُلِّ تَقىٍ؛(4) نماز موجب تقرب و نزديكى هر تقواپيشه (به خداوند) است».
- 5- نماز موجب تقويت انضباط و پاكيزگى است. روح همه اعمال آدمى نماز است و ارزش ساير اعمال به آن مىباشد: «اوَّلُ مايُحاسِبُ بِهِ الْعَبدُ الصَّلوةُ فَانْ قُبِلَتْ، قُبِلَ ماسِواها وَ انْ رُدَّتْ رُدَّ عَلَيْهِ سائِرُ عَمَلِهِ؛(5) نخستين عمل بندگان كه در قيامت حساب مىشود نماز است، اگر قبول شد ساير اعمال نيز پذيرفته مىشود و اگر قبول نشود ساير اعمال پذيرفته نمىشود».
- 6- نماز، خودبينى و غرور انسان را در هم مىشكند: امام على علیه السلام مىفرمايد: «فَرَضَ اللَّهُ الايمانَ تَطْهيراً مِنَ الشِّركِ والصَّلوةَ تَنْزيهاً مِنَ الْكِبْرِ؛(6) خداوند ايمان را براى پاكسازى انسان‌ها از شرك و نماز را براى دورى آنان از تكبر واجب كرده است».(7)
پی نوشت
(1).
نهج الفصاحة
، ص 396.
(2).
بحارالانوار
، ج 82، ص 227.
(3). صفات الشّيعه، ص 436.
(4). نهجالبلاغه، كلمات قصار.
(5). بحارالانوار، ج 82، ص 236.
(6).
نهج البلاغه
، كلمات قصار.
(7). ناز ونياز، ص 15.
