دیدار و سفر اخیر "المنصف المرزوقی" رئیس جمهوری تونس به مغرب، موریتانی و الجزائر جهت احیای اتحادیه مغرب عربی، بار دیگر موضوع تاسیس یک اتحادیه و یا ائتلاف منطقه ای در شمال آفریقا را در کانون توجه دستگاه ها و محافل سیاسی و رسانه ای منطقه و جهان قرار داد.
طرح تشکیل اتحادیه منطقه ای در مغرب عربی(لیبی، تونس ،الجزائر،مغرب و موریتانی) یک رویا و آرزوی مردمان این منطقه است. بسیاری از مشترکات و عوامل و مصالح در تهیه و تدارک تاسیس و پایه گذاری این اتحادیه در منطقه بطور ملموس و عملی در دسترس است. اما موانع و عوامل واگرایی چند همواره مانع از شکل گیری چنین اتحادیه و ائتلاف منطقه ای،میباشد.
ازجمله این عوامل و علل عبارت است از:
1ـ منازعه مزمن الجزائر و مغرب بر سر هژمونی در منطقه و درگیری تمام عیار طرفین بر سر مسئله صحرای باختری.
2ـ سردی مناسبات میان لیبی و الجزائر پس از سقوط قذافی و رقابت سیاسی ـ راهبردی طرفین بر سر رهبری و هدایت قضیه قبایل طوارق در منطقه مغرب عربی و منطقه ساحل و صحرا.
3ـ عجز و ناتوانی کشورهای منطقه در فعال سازی روابط اقتصادی فیمابین پنج کشور منطقه شمال افریقا.
4ـ مداخله عوامل صهیونیستی (در دربار محمد ششم لابی قوی صهیونیستی حضور دارد) همواره نقش مخربی در روند شکل گیری داشته است.
5ـ رقابت شدید پاریس و واشنگتن بر سر تصاحب و نفوذ در این منطقه. این رقابت و تقاطع منافع مشکلات فراوانی در راه تشکل این اتحادیه به وجود آورده است.
گرچه تاسیس و تشکیل اتحادیه مغرب عربی در شمال آفریقا از دوران استقلال و مبارزه برضد استعمار فرانسه و ایتالیا (لیبی مستعمره ایتالیا بوده و تونس،الجزائر،مغرب و موریتانی مستعمره فرانسه بودند) یک آرمان ملی ملتهای مسلمان و عرب این منطقه بوده است. اما این طرح ملی و وحدت گرا با موانع جدی و تاریخی دست و پنجه نرم میکند. گرچه هم اکنون در تونس، لیبی و مغرب حکومتهای اسلامگرای برسرکار می باشند واراده مناسبی جهت راه انداختن مجدد قطار اتحاد و وحدت کشورهای مغرب عربی وجود دارد اما شرایط و اوضاع کنونی منطقه و جهان جهت احیای مجدد این اتحادیه مساعد و مناسب نیست.
موارد زیر شاهدی بر این مسئله است.
ـ عوامل و موانع تاریخی و سنتی تحرک و تشکیل این اتحادیه هنوز فعال و موثر اند و بطور جدی و واقعی سد راه انتقال این اتحادیه از وضعیت انجماد به وضعیت فعال میباشد.
ـ اوضاع و تبعات خیزشها و انقلابهای مردمی واسلامی در کشورهای این منطقه ملموس و این کشورها و در ابعاد و زمینه های گوناگون هنوز در مرحله گذر و انتقال هستند و به مرحله ثبات و طبیبعی هنوز نرسیده اند، واتحادیه مغرب عربی جهت تاسیس و احیای مجدد نیاز به محیط ثبات و آرام دارد.
ـ فعال سازی اتحادیه در شرایط خیزشها و انقلابها گرجه یک رویای ملی دیرینه ملل منطقه است و لی هنوز به سطح اولویتها و ضرورتهای دولت و ملت کشورهای منطقه ارتقا نیافته است.
ـ احیای دگر بار اتحادیه مغرب عربی نیاز به روند جدی اعتماد سازی میان دولتها و حکومتهای منطقه نیاز راهبردی دارد.
کلام آخر:
وحدت و اتحاد دولتها و ملتهای مسلمان منطقه شمال افریقا یکی از نتایج خیزشها و انقلابهای مردمی منطقه است ولی اراده ، نیتهای صادقانه وشعارهای انقلابی جهت احیای این اتحادیه کافی نیست. فاش کردن و مبارزه با توطئه های رژیم صهیونیستی و تلاش در راه استقلال واقعی از قدرتهای استعماری، ازجمله راهکارهای روند احیای اتحادیه مغرب عربی است.اتحاد کشورهای مغرب عربی خواسته مردمی منطقه است. اما آیا احیای آن ممکن است؟
انتهای پیام/ق
