اهميت «تغذيه» در دوران بارداري و شيردهي «مادران»

دكتر حميدرضا طلايي ـ فوق‌تخصص بيماري‌هاي گوارشي گردآوري و تنظيم: رشيد بهنام-قسمت دوم و پاياني

نقش آهن در رشد كودكان

دربخش‌هاي‌ گذشته گفته شد كه براي خانم‌ها دورة بارداري مهمّ‌ترين و حساس‌ترين دورة زندگي آنان شمرده مي‌شود چراكه لذّت مادرشدن را به شيريني تجربه مي‌كنند و اينكه، مادران دورة «شيردهي» را زماني به خوبي طي مي‌كنند كه تغذية اصولي را رعايت كرده و غذاهايي را مصرف كنند كه حاوي ويتامين‌هاي گوناگون و «آهن» باشد و موجب سلامتي آنها شده و از بروز كم‌خوني‌ كودكانشان پيشگيري كند كه امروزه كم خوني ناشي از فقر آهن يكي از مشكلات كودكان محسوب مي‌شود. عوارض كم خوني چنانچه به معالجه منتهي نشود خطرآفرين خواهد شد. بي‌ترديد عدم آگاهي والدين و بي‌توجه بودن به سلامتي «كودك» بروز اين عوارض را باعث مي‌شود. كم‌خوني فقرآهن به علّت كاهش مقدار آهن موجود در بدن كودك ايجاد شده كه اين امر را نيز بايد نتيجة تغذية ناكافي و غيراصولي و همچنين بي‌اطلاعي از منابع مناسب تأمين‌ كنندة آهن دانست.البته نوزادان و كودكان در مراحل اوليه كم‌خوني معمولاً بدون علامت نشان مي‌دهند امّا به تدريج رنگ‌پريدگي، خستگي،بي‌قراري و كاهش اشتها و اختلال در رشد ايجاد مي‌شود كه با دقت‌نظر والدين و مراجعه به هنگام و درمان كم‌خوني مي‌توان از عوارض آن جلوگيري كرد.



* تأثير آهن در دوران بارداري و شيردهي

خانم‌هاي باردار بايد توجّة داشته باشند كه مصرف غذاهاي حاوي آهن در دوران بارداري و شيردهي از ايجاد كم‌خوني ناشي از فقر آهن در نوزاد جلوگيري مي‌كند. از جملة اين غذاها مي‌توان به حبوبات، لبنيات و انواع سبزي‌ها مانند اسفناج اشاره كرد. تغذيه صحيح مادر نيز با غذاهاي داراي آهن تاثير به سزايي در سلامت«جنين»دارد.

براي تأمين كلسيم مورد نياز ، مصرف روزانه نيم ليتر «شير»توصيه مي‌شود و در صورت عدم تمايل به نوشيدن شير به دليل مشكل «گوارشي» مي‌توان از منابع ديگر حاوي كلسيم مانند كره،پنير، كشك و ماست استفاده كرد.

سودجستن از مواد ديگري مثل گوشت، جگر، تخم‌مرغ و مصرف كاني هاي گياهي غني از آهن چون حبوبات و ميوه‌هاي سبز و زرد مفيد واقع خواهد شد درصورتي كه از مصرف همزمان برخي مواد كه از جذب‌آهن جلوگيري مي‌كند، پرهيز شود. نوشيدن چاي و قهوه از جملة اين مواد هستند. با توضيحاتي كه داده شد كه تغذية صحيح و مصرف آهن به صورت مكمّل ( در دوران بارداري و شيردهي) سلامتي مادران را موجب شده و رشد و تكامل خوب نوزادان و كودكان را درپي‌خواهد داشت.

بايد توجّه داشت كه در كل، احتياج به آهن در دوران بارداري افزايش مي‌يابد و گروه‌هاي در معرض خطر مانند: مادراني كه سابقه سقط يا تولّد نوزاد كم وزن دارند، يا مادراني كه دچار اضافه وزن هستند و همچنين مادراني كه كمتر از 2 سال از حاملگي قبلي آنان گذشته است، بايد بيشتر به اين مسئله دقت‌نظر داشته باشند و مادران با سنين پايين (زير 20 سال) بهتر است تحت نظر پزشك قرار گيرند و توصيه‌هاي بهداشتي و تغذيه‌اي خاص دريافت كنند. در پايان بايد تأكيد كرد كه تغذية صحيح مادر در دوران بارداري همراه با مصرف كاني‌هاي آهن، روي، اسيدفوليك و ويتامين‌هاي C-A و D بسيار حائز اهميت است و باعث رشد خوب جنين و تولّد نوزاد سالم و طبيعي مي‌شود.