زادروز امیرحسین آریان‌پور؛ محقق نامی 
امیرحسین آریان‌پور، مؤلف و پژوهشگر نامی معاصر در چنین روزی از سال ۱۳۰۳ هجری شمسی متولد شد.
امیرحسین آریان‌پور، جامعه‌شناس، پژوهشگر، استاد دانشگاه، نویسنده و مترجم توانمند معاصر در تاریخ هشتم اسفندماه سال ۱۳۰۳ هجری شمسی در تهران به‌دنیا آمد. او از اخلاف عصیانگران نایبی کاشان بود و از طرفی نسبتی هم با خاندان ملک‌المورخین سپهر نویسنده ناسخ‌التواریخ داشته است. آریان‌پور در سن هجده سالگی یعنی در سال ۱۳۲۱ش در مسابقات بوکس خراسان و در سال ۱۳۲۳ش در مسابقات وزنه‌برداری چندملیتی خاور نزدیک به مقام نخست دست پیدا کرد.
آریان‌پور از جمله نظریه‌پردازان علم جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی به‌شمار می‌آید و در گسترش آن بیش‌ترین تلاش‌ها و خدمات را در حوزه پژوهش و تحقیق به‌عمل آورد. او در سه زمینه انسان‌شناسی، جامعه‌شناسی و حقیقت‌شناسی گام‌های ارزنده‌ای برداشته و خلاقیت علمی را با درون‌مایه جنبه‌های اخلاقی دانش و پژوهش به‌عنوان وجه مشخصه تلاش‌هایش به‌همراه داشت.
کار عظیم او، تدوین فرهنگ تفصیلی علوم اجتماعی [در حوزه فرهنگ فلسفه و جامعه‌شناسی] به چهار زبان فارسی، انگلیسی، فرانسه و آلمانی است که در مدت زمانی بیش از چهل سال به طول انجامیده و بی‌شک یکی از مهم‌ترین آثار فرهنگ تفصیلی علوم در زبان پارسی و یکی از گران‌بها‌ترین و بزرگ‌ترین آثار تألیفی آریان‌پور است که حاوی سیصدهزار فیش بوده است.
ابتکار ترجمه پسوند ایسم به «گرایی» از آن اوست. وی در مقدمه ترجمه سیر فلسفه در ایران می‌نویسد: «ایسم‌‌های غربی را با پسوند «گرایی» - که با تأیید مرحوم دکتر محمدباقر هوشیار نخست در سال ۱۳۲۵ به‌کارش بردم و اکنون زبان‌زد بسیاری از اهل علم و ادب است - [ترجمه کردم].»
عمده تألیفات آریان‌پور عبارت‌اند از: آئین پژوهش؛ بزرگ‌مردان تاریخ؛ جامعه‌شناسی هنر (۱۹۷۵م)؛ دو منطق: ایستا و پویا؛ در آستانه رستاخیز (تهران، ۱۹۵۱م، رساله‌ای در باب دینامیسم تاریخ)؛ روان‌شناسی از دیدگاه واقع‌گرایی (۷ مقاله در مجله روان‌شناسی دانشگاه تهران)؛ فرویدیسم: با اشاراتی به ادبیات و عرفان؛ فرهنگ چهارزبانه (فارسی، انگلیسی، فرانسه، آلمانی)؛ طبیعت، حیات، منشأ و تکامل آن (چاپ امیرکبیر، ۱۳۵۰ش)؛ تاریخچه احزاب و حزب دموکرات ایران.
امیرحسین آریان‌پور در روز دوشنبه هشتم مردادماه ۱۳۸۰ش در سن هفتاد و هفت سالگی در تهران درگذشت. پیکر وی در بهشت زهرا (س) تهران و در آرامگاه خانوادگی آریان‌پور به خاک سپرده شد. آریان‌پور، پسرخاله سهراب سپهری شاعر سرشناس معاصر بود.
