بازدارندگی نماز به صورت دفعی حاصل نمی‌شود، بلكه نماز، انسان را در ترك معاصی بسیار كمك كرده و در نهایت، دوری از گناه به صورت تدریجی اتفاق میافتد.
به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه فارس، سوال «مگر نماز ناهی از فحشا و منكر نیست؟ پس چرا برخی هم نماز می‌خوانند و هم گناه می‌كنند؟»، از متداول‌ترین سوالات در حوزه نماز است، امادر پاسخ به این سوال دو نكته لازم است:
الف)بازدارندگی نماز از گناه به نحو اقتضا است
مرحوم علامه طباطبایی در این باره می‌نویسد « مراد آیه از اینكه نماز، از فحشاء و منكر باز می‌دارد، بازداری به نحو اقتضاست نه به نحو علیت تامه»؛ یعنی طبیعت نماز این گونه است كه اگر مانعی در كار نباشد و مزاحمی پیش نیاید، اثرش، بازداری از فحشا و منكر است، نه اینكه این بازداری به نحو علیت تامه باشد، به این معنا كه هر كس نماز خواند، دیگر نتواند گناه كند.
از این رو سخن كسانی كه در پاسخ این شبهه گفته‌اند «نماز در بعضی افراد اثر دارد یا اثر نماز، تا وقتی است كه انسان در نماز است و مانند این حرف‌ها»، صحیح نیست؛ بلكه نماز، در همه و در همه احوال اثر دارد؛ اما به نحو اقتضا، خلاصه اینكه یاد خدا (نماز) و موانعی كه از آن اثر جلوگیری می‌كنند، مانند دو كفه ترازو هستند؛ هر وقت كفه یاد خدا سنگین شود، نمازگزار گناه نمی‌كند و هر جا كفه آن موانع سنگین شود، یاد خدا ضعیف شده، در نتیجه شخص مرتكب گناه می‌شود.[1]
ممكن است علت اینكه بعضی نمازگزاران مرتكب گناه می‌شوند، این باشد كه نمازی كه می‌خوانند از روی عادت است نه ترس از خدا؛ چون ترك عادت بسیار دشوار است، نماز را ترك نمی‌كند و معاصی را مرتكب می‌شود. [2]
ب)بازدارندگی نماز از گناه تدریجی اتفاق میافتد نه دفعی
اگر نمازگزار به سبب انجام وظیفه و با همراه شرایط و خصوصیات آن انجام دهد، او را در ترك معاصی بسیار كمك كرده و تدریجاً گناه را ترك خواهد كرد و در این زمینه روایاتی از معصومین رسیده است، مثلاً از جابر بن عبدالله انصاری روایت شده است كه گفت: به رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم گفتند «فلان شخص روزها نماز می‌خواند و شب‌ها به سرقت مشغول است»، حضرت فرمودند «همانا نمازش او را از آن عمل باز خواهد داشت»[3] یا در روایتی دیگر آمده است كه جوانی در مدینه پشت سر پیامبر نماز می‌خواند و مرتكب كارهای زشت هم می‌شد، گزارش او را به پیامبر دادند، حضرت فرمودند «همانا نماز او روزی او را از این اعمال زشتش باز می‌دارد»، مدت كوتاهی گذشت و پبش بینی پیامبر محقق شد [4]، آری اگر اثری برای نماز گفته می‌شود، این بدان معنا نیست كه یك دفعه آن اثر واقع شود، علاوه بر اینكه باید توجه داشت كه همین انسان اگر نماز نخواند، به مراتب بیش از زمانی كه نماز می‌خواند، در معرض گناه می‌باشد.
پی نوشت‌ها:
[1]ترجمه تفسیر المیزان، ج 16، ص 198.
[2] همان، ص 163
[3] «عَنْ جَابِرٍ قَالَ قِیلَ لِرَسُولِ اللَّهِ(ص): إِنَّ فُلَاناً يُصَلِّی بِالنَّهَارِ وَ يَسْرِقُ بِاللَّيْلِ فَقَالَ إِنَّ صَلَاتَهُ لَتَرْدَعُهُ»، بحار الانوار جلد 79 ص 199
[4] «رُوِيَ أَنَّ فَتًى مِنَ الْأَنْصَارِ كَانَ يُصَلِّی الصَّلَاةَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ (ص) وَيَرْتَكِبُ الْفَوَاحِشَ فَوُصِفَ ذَلِكَ لِرَسُولِ اللَّهِ (ص) فَقَالَ إِنَّ صَلَاتَهُ تَنْهَاهُ يَوْماً مَا فَلَمْ يَلْبَثْ أَنْ تَابَ، بحار الانوار جلد 79 ص 198
منبع:سايت اقامه نماز
