وَ لِكُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلّيها فَاسْتَبِقُوا الْخَيراتِ أَينَ ما تَكُونُوا يأْتِ بِكُمُ اللّهُ جَميعًا إِنَّ اللّهَ عَلي كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ ؛
«و براي هر كسي قبلهاي است كه وي روي خود را به آن [سوي] ميگرداند؛ پس در كارهاي نيك بر يكديگر پيشي گيريد. هر كجا كه باشيد، خداوند همگي شما را [به سوي خود باز] ميآورد؛ در حقيقت، خدا بر همه چيز توانا است».
نكتهها
1. روز جمع شدن ياران حضرت مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف)
در روايات متعددي از اهل بيت(عليهم السلام)، عبارت Gأَينَ ما تَكُونُوا يأْتِ بِكُمُ اللّهُ جَميعًاF، به جمع شدن ياران و اصحاب حضرت مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف)، هنگام ظهور تفسير شده است. امام باقر(عليه السلام) در باره اين آيه فرمود:
«يعْنِي أَصْحَابَ الْقَائِمِ الثَّلَاثَ مِائَةِ وَ الْبِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلاً قَالَ وَ هُمْ وَ اللَّهِ الاُمَّةُ الْمَعْدُودَةُ قَالَ يجْتَمِعُونَ وَ اللَّهِ فِي سَاعَةٍ وَاحِدَةٍ قَزَعٌ كَقَزَعِ الْخَرِيفِ»؛
«منظور اصحاب امام قائم(عجل الله تعالي فرجه الشريف) است كه سيصد و چند نفرند. به خدا سوگند! منظور از «امت معدوده» آنان هستند. به خدا سوگند! در يك ساعت همگي جمع ميشوند؛ همچون پارههاي ابر پاييزي كه بر اثر تند باد، جمع و متراكم ميگردد».
امام علي بن موسی الرضا(عليه السلام) نيز میفرمايد: «وَ ذَلِكَ وَ اللَّهِ أَنْ لَوْ قَدْ قَامَ قَائِمُنَا يجْمَعُ اللَّهُ إِلَيهِ شِيعَتَنَا مِنْ جَمِيعِ الْبُلْدَانِ»؛ «به خدا سوگند! هنگامي كه مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) قيام كند، خداوند پيروان ما را از تمام شهرها گرد او جمع ميكند».
اين تفسير از مفاهيم بطون آيه است؛ چرا كه طبق روايات، آيات قرآن گاهی معاني متعددي دارد كه يك معنا ظاهری و عمومي است و ديگري مفهوم دروني و به اصطلاح بطن آيه است كه جز پيامبر(صلي الله عليه و آله وسلم) و امامان(عليهم السلام) و كساني كه خدا بخواهد، از آن آگاه نيستند.
از منظر اين روايات، خدايي كه قدرت دارد ذرات پراكنده خاك انسانها را در قيامت، از نقاط مختلف جهان جمعآوري كند؛ به آساني میتواند ياران مهدي(عجل الله تعالي فرجه الشريف) را در يك روز و يك ساعت، براي افروختن نخستين جرقههاي انقلاب و تأسيس حكومت عدل جهانی و پايان دادن به ظلم و ستم، گرد آورد.
علامه طباطبايي1 در ذيل آيه مينويسد: «در اخبار فراواني از طريق شيعه، نقل شده است: اين آيه دربارة اصحاب قائم آل محمد(عجل الله تعالي فرجه الشريف) است و از بعضي استفاده ميشود: اين از باب تطبيق و جري است».