( بخش مسمومیتها، گازگرفتگیها و گزیدگیها در کمک‌های اولیه)
مارهای سمی بومی در نقاط مرکزی و کویری ایران وجود دارند که بعضی از آنها بسیار خطرناک و سم آنها کشنده است. اما اغلب مارها غیرسمی هستند. در حالی که مارگزیدگی معمولاً آسیب خطرناکی محسوب نمی‌شود، می‌توانند ترساننده باشد. اطمینان بخشیدن به بیمار، حیاتی است؛ اگر فرد حادثه دیده، آرام نگه داشته شود، ممکن است گسترش زهر در بدن به تأخیر بیفتد. به ظاهر مار توجه کنید تا به پزشک در دادن پادزهر صحیح کمک کنید. در صورت بی‌خطر بودن، مار را در یک محفظه ایمن قرار دهید. در نظر داشته باشید که حتی اگر مار مرده باشد، زهر فعال است. اگر مار گرفته نشده است، پلیس را مطلع کنید.
تشخیص
به گونه‌ها بستگی دارد ولی ممکن است موارد زیر وجود داشته باشد:
یک جفت علامت سوراخ‌شدگی
درد، قرمزی و تورم شدید در محل نیش
تهوع و استفراغ
اختلال بینایی
افزایش بزاق و عرق کردن
تنفس سخت؛ در موارد شدید، ممکن است تنفس کاملاً متوقف شود.
اهداف
پیش‌گیری از گسترش زهر در بدن
فراهم کردن شرایط انتقال به بیمارستان
1) به فرد حادثه دیده کمک کنید تا دراز بکشد. به وی اطمینان بخشید و به او بگویید آسوده و آرام باشد. با مرکز اورژانس تماس بگیرید و آمبولانس درخواست کنید.
2) با ملایمت زخم را بشویید و با سواب‌های تمیز آهسته آهسته خشک کنید.
3) به آرامی اندام بالای زخم را با یک باند رولی ببندید. از باند مثلثی استفاده کنید تا ناحیه حادثه دیده بی‌حرکت شود.
هشدار!
از بند لاستیکی (تورنیکه) برای بستن استفاده نکنید؛ زخم را با یک چاقو چاک بدهید در غیر این صورت زهر را به بیرون بمکید.
در صورت هوشیار نبودن فرد حادثه دیده، راه‌هوایی را باز و تنفس را کنترل کنید؛
آماده باشید تا در صورت لزوم احیای تنفسی و ماساژ قلبی را آغاز کنید (مبحث « اقدامات نجات‌دهنده حیات » را ببینید).
