آیا من آدم خوبی هستم؟ آیا خودم را دوست دارم یا اینكه از خودم خیلی انتقاد می‌كنم؟
چرا مقوله "احترام به خود" تا این اندازه مهم است و فقدان آن چه مشكلاتی را به‌وجود می‌آورد؟ شاید من به یك "خود" قوی‌تر نیاز دارم؟
احترام به خود، مقوله بسیار مهمی‌است كه با آن می‌توان سطح توانایی‌ها و قابلیت‌های شخصیتی خود را به خوبی ارزیابی كرد. یك نمود شایع از احترام به خود ضعیف در افرادی دیده می‌شود كه دچار بی‌نظمی و اختلال در خوردن هستند.
احترام به خود در سطح پایین با عدم توانایی در شناخت و ابراز واكنش نامناسب عاطفی - احساسی نمود می‌یابد. (در واقع این عدم توانایی‌ها یك احترام به خود ضعیف را در فرد شكل می‌دهند)
اما یكی از ویژگی‌های شخصیتی فرد بیمار این است كه از اختلال خوردن رنج می‌برد. به عبارتی، سایر مشكلات روان‌شناختی كه به دنبال اختلال در غذا‌خوردن ظاهر می‌شوند اغلب ناشی از احترام به خود در سطح ضعیفی است.
افراد تحت تاثیر اختلال در خوردن، همیشه با خودشان برخورد انتقادی دارند و به همین دلیل خودشان را در همه سطوح، نالایق، نامناسب، ناخوشایند و غیر‌زیبا ارزیابی می‌كنند.
آنها فكر می‌كنند بدن و ظاهرشان، موضوع اصلی نارضایتی و ناخشنودی آنهاست. شاید به این دلیل كه اصلاح و ایجاد تغییر در بدن، آسانتر از ایجاد تغییر در سایر جنبه‌های شخصیتی‌شان است.
آنها تلاش می‌كنند دوباره اعتماد به نفس و احترام به خود را در خودشان به‌وجود آورند و اگر نمی‌توانند در سایر حوزه‌ها این موارد را پیدا كنند با تكیه بر این فكر و ایده و با تمركز بر كنترل بدن و ظاهرشان، این ویژگی ها را تقویت كنند.
متأسفانه، رژیم سخت و حذف برخی رفتارها دراین چارچوب، تنها راه گریز برای فرار از مسایل اساسی و مهم‌تری است كه فرد نمی‌خواهد به آنها توجه كند و در واقع آنها را بپذیرد. به این دلیل، در دوره حل مشكلات و درمان عوارض ناشی از نبود احترام به خود در سطح مناسب در افراد، اختلال در خوردن نیز نمود دارد.
اگر روان‌درمانگر یا روانپزشك به بیماران كمك نكند كه آن توان "احترام به خود" را در خود كشف‌كنند و همچنین احساس اعتماد به نفس و یك خود قوی‌تر را در شخصیت شان ایجاد و تقویت‌كنند؛ نمی‌توان آنها را متقاعد كرد كه تكنیك‌های افراطی كنترل وزن شان را رها‌كنند،به این ترتیب، آنها بزودی دچار علائم اصلی بیماری‌شان خواهند شد.
اما مفهوم خودباوری و اعتماد‌به‌نفس چیست؟
ما چگونه می‌توانیم با فراگیری و بكه ارگیری مهارتهای ارتباطی، نیازها و حقوق خود را بیان‌كنیم؟ از چه راههایی می‌توانیم توان "احترام به خود" را در خود تقویت‌كنیم؟
خودباوری و اعتماد به نفس در واقع، توانایی بیان نیازها، حقوق و احساسات مثبت و منفی خود بدون برخورد خشونت‌آمیز با حقوق، مرزها و حدود دیگران است.
اعتماد به نفس عبارت است از:
- مهارتهای ارتباطی، توانایی بیان افكار و عقاید نو و آینده نگر
- توانایی شناخت و بیان احساسات خود
- تعریف حدود، مرزها و احترام‌گذاشتن به آنها
- ایجاد ارتباط و گوش دادن به دیگران از راههایی باز، مستقیم و صادقانه
البته بی‌تردید، هیچكس قادر‌نخواهد بود كه فورا به این اهداف دست‌یابد. روانشناسان بر این باورند؛ قبل از اینكه شما سعی كنید این مهارتهای ارتباطی را برای كسب اعتماد‌به‌نفس دنبال‌كنید، لازم است به این موضوع اعتقاد داشته باشید كه هر انسانی دارای حقوق مشروعی شامل حقوق زیر است:
- حق داشتن ارزشها، افكار، ایده‌ها و احساسات خاص خودتان
- حق تغییر و ایجاد بهبودی و رشد در زندگی‌تان بر مبنای راههایی كه خودتان تشخیص می‌دهید.
- حق چگونگی هدایت زندگی‌تان و تعیین اولویت‌ها در برنامه ریزیها و اهداف‌تان
- حق توجیه كردن احساسات‌خود در برخورد با دیگران
- حق محترم شمردن نیازها ، حدود و مرزهایتان
- حق "نه" گفتن
- حق فرصت دادن به خود و استفاده از زمان لازم برای فرموله كردن عقاید و آرزوهای خود قبل از اینكه آنها را بیان كنید.
- حق درخواست كمك و اطلاعات بدون اینكه احساس منفی شرم یا گناه كنید.
- حق اشتباه كردن
- حق تغییر افكار یا مواردی كه به طور غیر منطقی نمود‌دارند.
- حق دوست داشتن خودتان، حتی زمانی كه كامل نیستید.
