پرسش:
از منظر آيات و روايات چه راهكارهايي براي كنترل و تعديل غريزه جنسي توصيه و تاكيد شده است، لطفاً به نحو اجمال آنها را توضيح دهيد؟
پاسخ: در بخش هاي قبلي پاسخ به اين سؤال به راهكارهايي همچون: توجه به كرامت انساني، ياد مرگ، ازدواج، عفت پيشگي، صبر و مقاومت، جهاد اكبر و تقويت اراده از منظر آيات و روايات اشاره كرديم. اينك در ادامه دنباله مطلب را پي مي گيريم.
8-مواخذه و تنبيه
تعديل غريزه جنسي به نحو اجمال با دو مشكل اساسي روبه روست: نخست آنكه، طبيعت بشري باتوجه به بعد مادي و حيواني اش، ميل به ارضاي به قيد و شرط تمايلات نفساني دارد و بديهي است كه تعديل غريزه جنسي، به معناي مهار و كنترل آن و مقابله با زياده خواهي جنسي است.
و سختي اين كار بر كسي پوشيده نيست. علاوه بر اين كه اگر كسي مدتي از عمر خويش را با بعضي از انحراف هاي جنسي گذرانده باشد، براي او طبيعت ثانوي ايجاد كرده و مبارزه با آن عادت و نهادينه كردن عادت هاي پسنديده درنهايت دشواري و صعوبت است. با توجه به اين دو چالش مذكور، آدمي گذشته از همت والا به محرك هايي نيازمند است، تا نفس مايل به تنبلي و ركود را به حركت و تلاش وادارد و در طريق مجاهدت با نفس ثابت قدم و مقاوم گرداند. در اين ميان، مهم ترين محرك، تنبيه و مجازات و به تعبير علماي اخلاق، معاتبه و معاقبه نفس است. مجازات خويشتن در برابر زياده خواهي جنسي از ملامت شروع مي شود و سپس به مراحل شديدتر مانند محروم كردن خويشتن از بعضي لذائذ زندگي در يك مدت معين منتهي مي گردد. بنابراين براي مقابله با طغيان غريزه جنسي گاهي لازم است عقوبت هايي در نظر گرفته شود تا نفس سركش تاديب گردد. امام علي(ع): در شرح يكي از اوصاف پرهيزگاران مي فرمايد:
«هرگاه نفس، او را در انجام دادن وظايفي كه خوش ندارد سركشي كند، او هم از آنچه دوست دارد و محرومش مي سازد و از اين طريق نفس سركش را مجازات مي كند.» (نهج البلاغه، خطبه 193)
در جاي ديگر آن حضرت مي فرمايد: «هنگامي كه نفس بر تو سخت گيرد، تو هم بر او سخت گير تا در برابر تو تسليم گردد.» (غررالحكم و دررالكلم، ج 1، ص 319)
در حالات فقيه بزرگ آيت الله بروجردي نقل شده كه هرگاه عصباني مي شد، بلافاصله از همين پرخاش مختصر پشيمان شده و در مقام عذرخواهي و جبران برمي آمد و طبق نذري كه داشت، فرداي آن روز را براي جبران اين كار روزه مي گرفت و به اين ترتيب خود را در برابر اين كار كوچك معاقبه مي فرمود. (اخلاق در قرآن، مكارم شيرازي، ج 1، ص 264)
آري مراقبه و محاسبه، در صورتي تأثير دارد كه معاقبه و كيفرهاي مناسب براي هوا و هوس هاي سركش درنظر گرفته شود وگرنه اثر آن بسيار ضعيف خواهد بود.
