از شايع ترين بيماري هايي که در کشور وجود دارد بيماري هاي گوارش و کبد است که علت افزايش اين بيماري ها به تغيير شيوه زندگي و روش هاي تغذيه، عدم تحرک و استرس روز افزون بر مي گردد.
دکتر رضاملک زاده، فوق تخصص بيماري هاي گوارش و کبد، استاد دانشگاه علوم پزشکي تهران و رئيس مرکز تحقيقات گوارش و کبد، به طرح کلياتي براي پيشگيري از اين بيماريها پرداخته است که مي خوانيم:
رفلا کس (GERD) به مفهوم برگشت اسيد معده به مري که بيش از 50 درصد بيماران گوارشي- کبدي به آن مبتلا هستند و همچنين هپاتيت ناشي از کبد چرب شيوع بيشتري دارد. هپاتيت، از رسوب چربي در کبد به وجود مي آيد و اساسا ناشي از چاقي و پرخوري است.
بخشي از اين بيماريها ناشي از تغييراتي است که در شيوه زندگي مردم، در طي 20 سال گذشته اتفاق افتاده است. در گذشته معمولا بيماريها ناشي از عفونتها و انگلها و... بود و حالا شکل جديدي از بيماريهاي گوارشي داريم که ناشي از روش هاي تغذيه، عدم تحرک و تغيير شيوه زندگي است.
دليل افزايش اين بيماري اين است که از 20 سال گذشته، بچه هاي ما خوردن غذاهاي جديد را شروع کردند. مثل ساندويچ، پيتزا، سس قرمز، نوشابه گازدار، تنقلا ت مختلف و کاکائو به گونه اي که ميزان مصرف نوشابه هاي گازدار در حال حاضر، در کشور ما خيلي بالا است.
همچنين مي توان گفت حدود 60 درصد مردم تهران وزنشان بيشتر از وزن استاندارد است. بنابر اين رابطه اي بين شيوه هاي زندگي در 20 سال گذشته و بيماري که در آن موقع شايع بوده وجود دارد.
مثلا در گذشته زخم معده و زخم اثني عشر خيلي شايع بود، در حالي که حالا با موارد کمتري از آنها روبرو هستيم و بيماري رفلا کس زياد شده است.
يک عامل ديگر هم در ايجاد بيماري هاي گوارشي نقش دارد. يعني بطور کلي خود شهر نشيني براي افرادي اضطراب آور است. فرق مي کند که انسان در يک روستاي کوچکي زندگي کند تا در يک شهر که بطور دايم در استرس باشد، در استرس رقابت و فعاليت کردن،در استرس ترافيک بودن و...
بنابر اين استرس است که باعث مي شود دريچه بين معده و مري شل شود و در نتيجه، اسيد بيشتري بالا بيايد.
در مطب، ما مي بينيم که خيل زياد جوانهاي 18-17 ساله با اين بيماري مراجعه مي کنند از اين رو، و وظيفه يک رسانه اي مثل روزنامه است که اطلا عات صحيح و علمي را در اختيار مردم قرار دهد تا به اين وسيله براي پيشگيري از بروز اين بيماري، کمک موثري انجام شود.
علا ئم بيماري
رفلا کس (GERD) :
علا مت رفلا کس اين است که بيمار ترش مي کند، سوزش سر دل دارد و بعد از غذا احساس سنگيني و نفخ مي کند که نتايج بدي نيز دارد. وقتي بيمار به 65 سالگي برسد، ممکن است مبتلا به سرطان انتهاي مري و بالا ي معده شود. اين سرطان هم، در کشور ما در حال افزايش است. بنابر اين فعلا اين بيماري خوش خيمي است که در دراز مدت مي تواند آثار بدي داشته باشد.
هپاتيت
آيا مصرف آب و غذاي آلوده مي تواند باعث هپاتيت شود؟
هپاتيت يعني التهاب، تورم و عفونت کبد. علا مت اين بيماري تب، بي اشتهايي، خستگي، درد و ناراحتي در قسمت راست و بالا ي شکم و زرد شدن تدريجي سفيدي چشم و رنگ پوست است که يرقان نام دارد. چندين نوع هپاتيت ويروسي وجود دارد که از آن جمله اند هپاتيت A، B، C.
هپاتيت A
نتيجه عدم شست و شوي صحيح ظروف در اماکني است که عده زيادي از آنها استفاده مي کنند مانند رستورانها و خوابگاهها همچنين ممکن است نتيجه عدم شست وشوي دستها قبل از تهيه سالا د و امثال آنها يا مصرف مواد غذايي خصوصا آب آلوده باشد. راههاي جلوگيري از بيماري هپاتيت A آسان است و بطور خلا صه افراد پاکيزه خور به آن مبتلا نمي شوند.
هپاتيت B
در اولين اردوي دانش آموزي پيشگامان سلا مت که در تابستان 1382 در رامسر برگزار شد گفتار مربوط به هپاتيت B بود که اين چنين نظر داشتند: يکي از بيماري هاي مسري ويروسي است که روي قسمت هاي مختلف بدن از جمله کبد تاثير گذاشته و اگر درمان نشود باعث نارسايي کبدي و در مراحل پيشرفته باعث مرگ مي شود شايع ترين راه انتقال اين بيماري عبارتند از: تماس هاي جنسي با فرد بيمار، تزريق با سرنگ آلوده، خون و فرآورده هاي آلوده به آن، انتقال از مادر آلوده به جنين، مايعات بدن فرد آلوده مانند بزاق، ادرار و...
هپاتيت B در بزرگسالا ن در 80 در صد موارد و در کودکان 95 درصد موارد بدون علا مت است، اما گاهي نيز به صورت هپاتيت حاد ظاهر مي گردد که به آن زردي نيز گفته مي شود. مهمترين علا مت اين بيماري، زردي ملتحمه چشم و پوست مي باشد.
بي حالي، بي اشتهايي، ضعف و گاهي تب، ادرار تيره و مدفوع روشن، از علا ئم ديگر آن است.
توصيه هاي پيشگيري:
- قبل از تماس با بيماران بايد واکسن زده شود
- بعد از تماس با افراد آلوده و بيمار از ايمنوگلوبين استفاده شود.
- بايد اصول اخلا قي را رعايت کرد.
- از سرنگ هاي تزريقي آلوده بايد اجتناب کرد.
هرگز از وسايل تيز و برنده، نظير سرنگ سوزن، تيغ اصلا ح و مسواک و ناخن گير به صورت مشترک استفاده نکنيد.
- بايد نسبت به واکسيناسيون نوزادان اقدام شود.
در صورتي که جز» يکي از گروه هاي ذيل هستيد نسبت به سه نوبت واکسيناسيون اقدام کنيد.
- افراد تحت دياليز
پزشکان، دندانپزشکان، پيراپزشکان
- افرادي که به علت ابتلا به بيمار هاي زمينه اي نظير هموفيلي، تالا سمي که مکرر ا خون يا فرآورده هاي خوني دريافت مي کنند و افراد خانواده فرد آلوده که با وي هم منزل هستيد.
هپاتيت C
اين بيماري همراه با ايدز است و در واقع مخزنشان در انسان هايي است که داراي رفتارهاي ناهنجار اجتماعي هستند.مهمترين آنها را معتادان تزريقي تشکيل مي دهند که بر اساس بررسي هاي ما 80 درصد شان هپاتيت C دارند. اين افراد معمولا مي روند زندان يا اگر زندان نمي روند، در جامعه پخش مي شوند ونمي گويند ما معتاديم.
در آرايشگاه ها و محل هاي مختلف به هر حال اين بيماري را به خانواده خود و ديگران انتقال مي دهند و اين، يک اپيدمي نهفته است که به موازات ايدز در جامعه ما، در حال افزايش است.
بنابر اين ما بايد آگاهي مردم را بالا ببريم و مراقبت هاي ويژه را بيشتر مورد توجه قرار دهيم، يک موضوع ديگر هم که افراد توجه چنداني به آن ندارند هپاتيت ناشي از کبد چرب است.
کبد چرب در حال حاضر، ميزان شيوعش از هپاتيت بيشتر است. 2/5 درصد از مردم تهران هپاتيت ناشي از کبد چرب دارند. اين بيماري ناشي از چاقي و پرخوري است. نتايج مطالعه اي در ايران نشان مي دهد که ايراني ها، 40 درصد بيشتر از وزنشان قند و حدود 30 درصد بيشتر از نيازشان چربي مي خورند.به عبارتي، مشکل اصلي تغذيه اي ما پرخوري است. هيچ وقت ما اين را تبليغ نکرده ايم که مردم کم بخوريد پرخوري عمر شما ر ا کوتاه و بيمارتان مي کند.
