روش حفظ صحیح قرانی

برای این مرحله، حفظ ایات 111 تا 200 سوره بقره در نظر گرفته شده است.

هفته اول:از ایه 111 تا 130.

هفته دوم:از ایه 131 تا 150.

جزء اول قرآن در ایه 141 به پایان می‌رسد و از ایه 142 به بعد جزء دوم شروع می‌شود.یعنی در هفته دوم جزء اول قرآن تمام شده و وارد جزء دوم خواهیم شد.

هفته سوم ادامه حفظ متوقف شود و فاصله‌ای ایجاد شود.تا این قسمت 50 ایه‌ای از سوره بقره بطور کامل حفظ شده و در ذهن تثبیت شود و طبق توضیحی که قبلاً داده شد، لازم است فاصله‌ای بین بخش‌ها بوجود اید.تا اینجا حفظ بزرگ‌ترین سوره قرآن از نصف گذشته و وارد نصف دوم شده‌ایم.لازم است بطور مکرر خداوند عالم را جهت این توفیق شکر کرد، و برای ادامه این کار با شکوه از ساحت مقدس ربوبیت تقاضای توفیق کرد.

هفته چهارم:از ایه 151 تا ایه 170.

هفته پنجم:از ایه 171 تا ایه 185.

هفته ششم:از ایه 186 تا ایه 200.

برنامه حفظ در ایه 200 سوره بقره باید متوقف شود و تکرار ایات این سوره در چهار قسمت 50 ایه‌ای ادامه یابد و فاصله‌ای ایجاد شود تا مرحله بعدی!.

تلاوت سوره‌های حفظ شده

از شماره قبلی تکرار به عنوان تلاوت تبدیل شد! بطوریکه در شماره قبلی نشریه (شماره 47) توضیح داده شد، حفظ ایات در حقیقت امکان تلاوت مستمر و توجهات مستمر به ایات و معانی آنها را ایجاد می‌کند و آثار و برکات خاص انس با قرآن را به دنبال خواهد داشت.

حال یکی از فواید تلاوت‌های مکرر ایات، هم عدم فراموشی و تثبیت آنها در ذهن خواهد بود.

لازم است تلاوت ایات سوره کهف تا آخر قرآن هر هفته دو جزء بطور مرتب انجام گیرد و در مورد سوره بقره که قبلاً از اول سوره تا ایه 110 در برنامه حفظ قرار گرفته بود و تا ایه 150 که در هفته دوم این مرحله به اتمام می‌رسد، هر روز در صورت امکان 50 ایه و در غیر آن صورت، هر دو روز50 ایه تلاوت و تکرار شود و در اواخر این مرحله 50 ایه چهارم هم به همان صورت در برنامه تکرار قرار بگیرد. طبعاً نیاز به تکرار ایات حفظ شده در این مرحله؛ یعنی ایات 111 تا 200 بیشتر از ایات مرحله قبل خواهد بود؛یعنی مقداری از تلاوت و تکرار در موردایات حفظ شده اخیر جزو برنامه اصلی حفظ و تثبیت در ذهن می‌باشد ـ طبق آنچه در شماره‌های قبلی ذکر شد ـ و لازم است تکرارهای اولیه جهت حصول حفظ کامل و تحقق آن بصورت تک تک ایات و در روزهای بعدی چند ایه به چند ایه انجام گیرد.

برنامه حفظ فوق العاده

در این مرحله حفظ فوق العاده متوقف می‌شود و لازم است فرصت‌های موجود به تکرار و تثبیت سوره‌های حفظ شده قبلی و مطالعه در معانی ایات اختصاص داده شود و ادامه برنامه فوق العاده به مرحله بعدی منتقل شود.

توجهی به روابط ایات

در شماره 46 نشریه در بحث توجهی به روابط ایات، اشاره‌ای به موضوع معانی حقیقی کلمات ایات شد و به عنوان نمونه کلمه «ایمان» و موقعیت آن در ایات مورد بررسی قرار گرفت و جهت رعایت میزان حجم مقاله بقیه بحث و نتیجه گیری از آن به شماره بعدی منتقل شد و در شماره قبل هم جهت جلوگیری از طولانی شدن مقاله، از ادامه بحث خودداری گردید.حال بحث مذکور را در این شماره ادامه می‌دهیم و جهت بهره‌برداری کامل از بحث، توصیه می‌کنیم که مقاله قبلی مجدداً مورد مطالعه دقیق قرار بگیرد.

متذکر شدیم که کلمه «ایمان» در ایات قرآن به معنای صِرف عقیده به یک حقیقت و باور و امثال آن نیست و یا همیشه و در همه موارد ـ این کلمه ـ به این معانی اطلاق نمی‌شود و عقیده مقدمه ایمان و یا بخشی از آن است و این کلمه معانی و کاربردهای مختلف دارد و فقط یکی از معانی آن، عقیده و باور و شبیه به آنها می‌باشد.

با توجه به ایات مذکور در مقاله قبلی و استدلال‌های دقیق مستند به ایاتی از قرآن، روشن می‌شود که:

ایمان نوعی علم به یک حقیقت است که در روح انسان نفوذ کرده و حضور همیشگی داشته و منشأ عمل شود.امیرالمؤمنین علی (ع) در کلام شریف خود در مورد «ایمان» می‌فرماید:

«الایمان معرفة بالقلب و اقرار باللسان و عمل بالارکان؛یعنی ایمان عبارت است از:معرفت قلبی و اقرار به زبان و عمل به اعضاء و جوارح».1

لازم به تذکر است که موضوع ایمان به بعضی از حقایق مثل ایمان به اللّه و ایمان به زندگی اخروی، ارکان اصلی حیات حقیقی انسان را تشکیل می‌دهد و بدون آن زندگی معنوی و روحانی انسانی امکان پذیر نخواهد بود،یعنی زندگی انسان،صرفاً زندگی حیوانی خواهد بود، پس نمی‌شود به حقیقت ایمان و اصل آن بی‌اعتنا بود.عدم توجه به معنای حقیقی ایمان و در نظر گرفتن معنای نادرست و یا ناقص برای آن، منشأ مشکلات عظیمی برای مؤمنان و بلکه برای همه انسان‌ها خواهد شد.

در اینجا به چند نکته جهت روشن‌تر شدن معنای حقیقی ایمان و کاربردها و فواید آن اشاره می‌کنیم:

1. تحقق حیات حقیقی انسانی و پیدایش و استمرار آن ـ به اصطلاح قرآن «حیاة طیبه»2 ـ از ناحیه ایمان به بعضی از حقایق،مثل:ایمان به اللّه و ایمان به قیامت و… امکان پذیر است. بدون ایمان، انسان به مرتبه حیات طیبه صعود نخواهد کرد و در گرداب زندگی حیوانی گرفتار خواهد شد. این موضوع را که معنای حقیقی ایمان را هم روشن خواهد کرد، با چند مثال توضیح می‌دهیم:

اینکه انسان بداند و عقیده پیدا کند که ادامه زندگی او متوقف به نوشیدن آب است و بداند که آب در چه مکانی یافت می‌شود و خواص آب سالم چیست؟! دانسته‌ها به تنهایی تشنگی انسان، برطرف نمی‌سازد و بلکه انسان باید آب بنوشد تا تشنگی او برطرف شود.می‌توانیم در این مثال علم انسان به خواص آب و چگونگی پیدا کردن آن را،عقیده به آب بنامیم و نوشیدن آب را ایمان به آن تلقی کنیم.البته نوشیدن آب باید استمرار داشته باشد، یعنی نیاز به آب با یکبار نوشیدن برای همیشه کفایت نمی‌کند.

عیناً این مثال در مورد غذا خوردن و خوابیدن و پیدا کردن آرامش روحی و امثال آنها نیز صدق می‌کند.یعنی صرفاً علم به نیاز انسان به غذا و خواب و شناختن خواص غذایی و نحوه بدست آوردن آنها، نیاز بدن او را برطرف نمی‌کند، بلکه باید او مستمراً غذا بخورد.

ایمان به اللّه هم در روح انسان باید بطور مستمر نفوذ کند، تا حیات حقیقی او را تأمین کند.روح انسان به ایمان نیاز مستمر دارد و حیات آن از ناحیه همین ایمان تأمین می‌شود، مثل نیاز بدن انسان به اکسیژن جهت استمرار حیات.

از ایات متعدد قرآن،موضوع ایمان به اللّه و حقایق دیگر روشن می‌شود .

لازم است به ایات مذکور در شماره قبلی مثل:ایمان ملائکه حامل عرش، به خداوند (سوره غافر، ایه 7) و ایمان پیامبر به خدا و کلمات او (سوره اعراف، ایه 158) و ایات متعدد دیگر توجه شود.

2.انسان‌ها نیاز مستمر و بسیار مهمی به استجابت دعاهای خود دارند،بعضی از نیازهای مهم انسان‌ها از طریق دعا و درخواست از خداوند تأمین می‌شود. و طبعاً آنها باید عوامل استجابت دعا را بشناسند.دعا دارای شرایط استجابت خاصی می‌باشد.شرایط استجابت دعا و یا حداقل بعضی از آن شرایط که جنبه اساسی هم دارد در ایات قرآن و بالخصوص روابط ملحوظ بین آنها ذکر شده است ـ چه به‌صورت صریح و چه به‌صورت دقیق و فنّی ـ از جمله شرایط استجابت دعا موضوع «ایمان به اللّه» قرار دارد و اگر کسی به حقیقت معنای ایمان توجه نکند و آن را صرفاً عقیده و باور تلقی کند،دعای او مستجاب نخواهد‌شد.خداوند می‌فرماید:«و اذا سألک عبادی عنّی فانی قریب اجیب دعوة الداع اذا دعان فلیستجیبوا لی و لیؤمنوا بی لعلهم یرشدون» (سوره بقره،ایه 186)ـ همان ایه‌ای که در شماره قبلی و در قسمت اول این بحث نوشته شد ـ اگر ایمان به معنای مورد بحث در کار نباشد، خواسته انسان که در ایه مذکور است و بطور کلی نیاز انسان به خداوند و نتایج حاصل از این ارتباط حاصل نخواهد شد.

3. در ایات زیادی از قرآن، راه یافتن انسان به بهشت و زندگی در آن متوقف به ایمان به خداوند و بعضی از حقایق دیگر مثل ایمان به همان زندگی معرفی شده است ـ جهت جلوگیری از طولانی شدن مقاله از ذکر ایات خودداری می‌کنیم این خواسته انسان که اصلاً آفرینش او به همان منظور انجام گرفته، در صورت توجه به معنای حقیقی کلمه ایمان حاصل خواهد شد.توجهات مستمر به خداوند و صفات و افعال او و ذکر کثیر او و همچنین توجهات پی در پی و مستمر به قیامت و زندگی بهشتی و اوصاف آن و جهنم و اوصاف آن، استعداد ورود به بهشت و نجات از جهنم را در روح انسان ایجاد می‌کند.

همچنین از شرایط ورود به بهشت،ایمان به رسالت رسول اکرم (ص) و پیامبران قبلی است و این ایمان انسان را به فضای شخصیت آسمانی آن حضرت و آموزش‌های او و اخلاق عظیم او وارد می‌کند و در اثر آشنایی با شخصیت عظیم آن بزرگوار و دریافت آموزش‌های او، این شرط تحقق می‌یابد.یعنی قطعاً بدون ایمان به رسول اکرم (ص) و دریافت آموزش‌های او، امکان ورود به بهشت برای انسان‌ها حاصل نخواهد شد! و این همان ایمان به رسول الله است، نه صرفاً عقیده به نبوت و رسالت او و عقیده به اینکه او آخرین پیامبر است و اینکه ایات قرآن به او وحی شده است.

1. نهج البلاغه، صبحی صالح،حکمت 227 . 2.سوره نحل، ایه 97.