شاهي از سبزي هايي است که در درمان کم خوني ،
ضد سرطان ، کاهش چربي خون ،بيماري آسم ،بيماري کليه ها ، اختلافات مفصلي ،نقرس و لثه مفيد است و ايرانيان به وفور از آن استفاده مي کنند.
شاهي (تره تيزک) از خانواده چليپاييان با نام علمي Lepidium sativum است . شاهي گياه بومي مديترانه شرقي است.اين گياه يک ساله و به ارتفاع 20 تا 30 سانتيمتر است که در نواحي مختلف ايران نيز،پرورش مي يابد. شاهي به عنوان غذا و دارو مصرف مي شود.سبزي شاهي را خيلي راحت مي توان کاشت و خيلي راحت و سريع آماده برداشت مي شود. اين گياه براي روش هيدروپونيک (رشد و نمو گياه در آب) نيز مناسب است.قسمت هاي قابل استفاده شاهي شامل ريشه ها،برگ ها و تخم شاهي مي باشد.
ريشه شاهي
ريشه شاهي نيز مزه تند و تلخي دارد.اين ريشه براي درمان سيفيليس و ناتواني در ادارار کردن مفيد است.
برگ شاهي
برگ هاي شاهي،محرک، مدر و ضد باکتري است .اين برگ ها براي درمان بيماري اسکوربوت و بيماري هاي کبدي مفيد مي باشد.شاهي به عنوان يک پماد بر روي قسمت هايي از بدن که درد مي کند و يا آسيب ديده است نيز به کار مي رود.
تخم شاهي
تخم شاهي مزه تند و تلخي دارد.اين ماده خاصيت چربي سوز،تصفيه کنندگي خون، شيرافزايي،قاعدگي آور و تقويت (نيروبخشي) دارد.دارويي براي چشم درد است.تخم شاهي قواي جنسي را تقويت مي کند. تخم شاهي براي مرض جذام،بيماري هاي پوستي،اسهال خوني،اسهال،سوء هاضمه،بيماري هاي چشمي،اسکوربوت،آسم و سرفه مفيد است. در ضمن تخم شاهي خاصيت مليني نيز دارد.
فوايد شاهي براي سلامتي بدن:
ضد سرطان
به دليل وجود ويتامين Cو E در شاهي اين گياه خاصيت آنتي اکسيداني فوق العاده در جلوگيري از آسيب
راديکال هاي آزاد دارد و در نتيجه يک ماده ضد سرطاني است. شاهي مانع رشد سلول هاي سرطاني مي شود. پروفسور «لئون بينه» عصاره شاهي را گرفت و به بدن موش هايي که به سرطان مبتلا بودند تزريق کرد و مشاهده کرد که اين کار،رشد سلول هاي سرطاني را در اين موش ها متوقف مي کند.
درمان کم خوني
شاهي علاوه بر ويتامين C حاوي مقدار قابل ملاحظه اي آهن و اسيد فوليک نيز مي باشد،از اين رو براي اشخاص کم خون مفيد است.
کاهش چربي خون
در يک طرح تحقيقاتي در ايران که به منظور تعيين تاثير سبزي شاهي بر چربي هاي خون،در کارکنان دانشکده پيراپزشکي دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي انجام گرفت،مشخص شد که ميزان کلسترول در گروه مورد بررسي کاهش يافته بود.
مفيد براي آسم
شاهي حاوي مقدار قابل ملاحظه اي ويتامين A و
روغن هاي فرار است.به همين دليل براي مخاط دستگاه تنفسي و در نتيجه مبتلايان به آسم فوق العاده مفيد است.کساني که برونشيت دارند يا سرفه هاي سختي مي کنند،هر روز 60 تا 150 گرم عصاره شاهي را مصرف نمايند.
مفيد براي کليه ها
شاهي مانند خيلي از سبزيجات گروه چليپاييان مانند کلم،کلم بروکلي و کلم پيچ داراي گلوکوزيدها و روغن خردل (روغن تلخ) مي باشد.اين مواد،محرک فعاليت
کليه ها هستند و موجب تقويت معده و کيسه صفرا مي شوند. از اين رو مصرف شاهي به کساني که سنگ کليه و مثانه دارند،توصيه شده است.
ديگر فوايد:
شاهي حاوي مقدار قابل ملاحظه اي کلسيم،آرسنيک،منگنز،مس،روي و گوگرد است.به همين دليل اشتها آور نيز مي باشد. شاهي خاصيت درماني
فوق العاده اي در اختلالات مفصلي و نقرس دارد. عصاره شاهي،کرم بدن را از بين مي برد. جويدن برگ هاي شاهي تازه،لثه ها را محکم مي کند و آن ها را سالم نگه
مي دارد. شاهي کک و مک را که معمولا در صورت انسان به صورت لکه هاي قهوه اي ريزي پديدار مي شود،برطرف مي کند.بدين منظور بايد برگ شاهي را کوبيد و روي
لکه ها گذاشت و يا تخم شاهي را کوبيد و در مقداري آب خيس نمود و يک بار در روز بر روي لکه ها گذاشت و آن قدر ادامه داد تا لکه ها برطرف شوند. شاهي لکه هاي سفيد پوست را برطرف مي کند.به اين منظور بايد تخم شاهي را کوبيد و با کمي عسل مخلوط نمود و بر روي لکه ها قرار داد.اين عمل را روزي يک مرتبه تکرار کنيد تا بهبودي کامل حاصل شود.
شاهي در آشپزخانه:
شاهي به طور معمول در ساندويچ هاي انگليسي مانند ساندويچ تخم مرغ و شاهي (تهيه شده با تخم مرغ آب پز،مايونز،نمک و مقداري شاهي) استفاده مي شود.اما در ايران بيشتر به صورت يک نوع سبزي خوردن استفاده
مي شود.شاهي را در سبزي خوردن و يا به صورت سالاد بايد خورد. کساني که نمي توانند اين سبزي را خام بخورند بايد آب آن را بگيرند و بخورند.