مادراني كه سن آنها كمترا ز 18 سال يا بالاي 35 سال باشد وهمچنين افرادي كه سابقه سقط جنين و يا نوازد كم وزن داشته اند ، معتاد به سيگار هستند ، وزن بيش از بارداري آنها خيلي كم يا خيلي زياد بوده است ويا بيش از 4 بارداري داشته اند، بيشتر از افراد ديگر در معرض خطر مي باشند . اين افراد بايد تحت نظارت پزشك زنان و متخصص تغذيه باشند.
هر خانم باردار احتياجات غذايي خود را بايد از اين 5 گروه مواد غذايي فراهم كند.
1- نان، غلات و حبوبات
2- سبزيجات
3- ميوه ها
4- گوشت مرغ ، ماهي، تخم مرغ و دانه هاي مقوي .
5- شير و ماست و پنير
در اينجا به طور خلاصه درباره هر گروه صحبت مي كنيم.
1- نان
خانم هاي باردار تقريباً بيشترين نياز خود را از اين گروه فراهم مي كنند. البته اين نكته قابل توجه است كه بين نياز و رفع احتياج تفاوت قايل شويم. خانم هاي حامله بايد غذاهايي كه احتياجات انرژي ايشان را برآورده مي كنند، به ليست غذاهاي خود اضافه كنند. اگر انرژي به ميزان كافي نباشد پروتئين به جاي آن كه براي نقش حياتي خود در رشد و تكامل ذخيره شود، به عنوان منبع انرژي مورد استفاده قرار مي گيرد. غذاهاي اين گروه داراي مقادير بالاي كربوهيدرات هستند كه منبع اوليه انرژي مي باشند.
حبوبات منبعي خوب براي تامين پروتئين است كه به عنوان سازنده بافت هاي بدن براي مادر و بچه مي باشد. در طول 6 ماهه آخر حدود 1 كيلوگرم پروتئين توسط مادر ذخيره مي شود. البته قسمت عمده پروتئين از منابع حيواني مثل گوشت و مرغ است . بسياري از حبوبات غني از آهن و ويتامينB هستند. نياز به آهن در طي 4 ماهه اول بارداري كم است، دراين مدت تجويز آهن اضافي ضرورتي ندارد، ولي بعد از اين بايد علاوه بر رعايت رژيم غذايي، قرص آهن نيز مصرف شود.
2- سبزيجات
سبزيجات مي توانند مقدار زيادي از ويتامين ها از جمله ويتامين هايA وC و مواد معدني و فيبر را فراهم كنند. يكي از مشكلات خانم هاي باردار در دوران بارداي يبوست است كه با مصرف سبزي ها اين مشكل برطرف مي شود. نياز به ويتامينC در حاملگي 70 درصد بيشتر از زمان غير حاملگي است كه يك رژيم معمولي خوب به راحتي اين مقدار را در اختيار مادر قرار مي دهد. كلم، حبوبات، سيب زميني ، اسفناج، دانه هاي سبز و گوجه فرنگي غني از ويتامينC هستند و به جذب آهن موجود در غذاها كمك مي كنند. بدن ما ذخيره ويتامينC ندارد و با مصرف درست مواد غذايي احتياج به اين ويتامين به راحتي فراهم مي شود. سبزيجات سبز تيره و زرد تيره مانند هويج يا زردك، سيب زميني، فلفل سبز، كلم بروكلي، سرشار از ويتامينA هستند كه براي رشد و سلامتي سلول هاي بدن مادر و جنين لازم است.
3- ميوه ها
ميوه هايي مثل پرتقال، گريپ فروت، نارنگي، ليمو و انگور منشاء بسيار خوبي براي ويتامينC هستند. هر خانم باردار مي تواند در طول روز چندين بار از اين گروه استفاده كرده و نياز خود را به ويتامين هايي مثلA وC برآورده كند. به طور مثال در صبحانه آب ميوه يا ميوه تازه - بين وعده هاي غذا ميوه تازه يا خشك - به همراه ناهار سالاد ميوه و براي دسر و شام كمپوت ميوه مصرف كند.
4- گوشت
پروتئين كه ماده غذايي اصلي براي مادر و نوزادش است، به طور مشخص در اين گروه وجود دارد. تنها ويتاميني كه دراين گروه وجود دارد، ويتامينB12 است. در مادراني كه گياهخوار هستند، ذخاير ويتامينB12در نوزادان آنها پايين است. اين گروه جزو گروه هاي اصلي غذايي براي مادران باردار به حساب مي آيد كه بايد در وعده هاي غذايي آنها گنجانده شود.
5- شير و ماست
محصولات لبني ميزان زيادي از احتياجات غذايي را برآورده مي كنند به خصوص كلسيم و پروتئين را كه دراين مواد مي باشد. در طول حاملگي حدود 30 گرم كلسيم در بدن مادر تجمع مي يابد كه اكثر آن در اواخر حاملگي در جنين ذخيره مي شود.
كلسيم ، ماده اصلي در تشكيل استخوان و دندان است. اگر جذب كلسيم مادر كافي نباشد، جنين از كلسيم استخوان هاي مادر استفاده مي كند كه اين باعث مي شود مادر در آينده زودتر دچار استئوپروز يا پوكي استخوان شود.
هر خانم باردار بايد سعي كند در روز حداقل يك ليوان شير مصرف كند. اگر مادري از مزه شير راضي نيست، بايد آن را با اضافه كردن موادي مانند كاكائو و امثال آن براي خود قابل قبول سازد. البته اين شامل آن دسته از افرادي كه مشكل گوارشي داشته و قادر به تحمل شير نيستند، نمي باشد كه در اين صورت به جاي يك ليوان شير مي توانند يك فنجان ماست يا پنير مصرف كنند.
اگر چه بستني به علت شير موجود در آن كلسيم دارد، ولي براي تامين كلسيم لازم يك خانم باردار بايد يك و نيم فنجان از اين مواد مصرف شود، زيرا در بستني علاوه بر شير مقدار زيادي شكر و هوا است كه اين باعث كاهش ميزان شير و كلسيم لازم مي شود. البته منابع غيرلبني كلسيم شامل ماهي ساردين و ماهي آزاد نيز مي باشد.
بايد توجه داشت كه چربي ها ، روغن و شكر با احتياط مصرف شوند. در هرم غذايي با استفاده از جايگزين كردن غذاهايي كه داراي خواص مشابه به هم هستند ، احتياجات دوران بارداري به راحتي فراهم آمده وسلامت مادر و نوزاد تضمين مي شود.
درمطلب بعدي، در رابطه با بعضي مشكلات دوران بارداري و راههاي درمان آنها ، برنامه غذايي دوران بارداري ومواد غير مجاز دردوران بارداري توضيح خواهيم داد.
منبع:topforum.ir
