حضور امام رضا(ع) در ايران، موجب رشد و گسترش تشيّع شد و خاطرة خوش اسلام ناب پيش از خلافت امويان و عباسيان و طعم شيرين عدالت علوي را براي آنان زنده كرد. مناظره‌هاي علمي علي بن موسي الرضا(ع) با دانشمندان اديان و مذاهب گوناگون، افزون بر آشكار ساختن توانمندي علمي و مذهبي آن حضرت، سبب فزوني فعاليت‌هاي شيعيان در خراسان شد، ايرانيان، به ويژه خراسانيان به ائمة اطهار(ع) به ويژه امام رضا(ع) ارادت و محبت بسياري داشتند. در قرن دوم هجري به دليل فشارهاي امويان و عباسيان، سادات به ايران مهاجرت كردند. پس از آمدن امام رضا(ع) به ايران نيز عده‌اي از علويان به اين سرزمين آمدند كه بعدها تحت تعقيب عباسيان قرار گرفتند و بسياري از آنان در شهرهاي گوناگون به شهادت رسيدند.1 يكي از فعاليت‌هاي امامان معصوم(ع)، تربيت شخصيت‌هاي اسلامي و شيعي بوده است تا از اين راه، فرهنگ غني شيعه را در ميان مردم بگسترانند. امام رضا(ع) نيز شاگرداني تربيت كرد كه در گسترش و تبيين انديشه‌هاي آن حضرت نقش بسياري ايفا كردند. برخي از اين شاگردان ايراني بودند. دانشمنداني مانند اباصلت هروي، فضل بن شاذان نيشابوري، زكريا ابن آدم قمي، عبدالله بن مبارك نهاوندي، حسن بن سعيد اهوازي، محمد بن فضل رخجي و محمد بن سليمان ديلمي برخي از ياران ايراني امام رضا(ع) بودند.2
ماهنامه موعود شماره 105
پي‌نوشت‌ها:
1. سيّد حسن حر، امام رضا(ع) و ياران، صص 151 و 152.
2. همان، ص 133.
