توانایی نفس کشیدن، در اغلب نوزادان در بدو تولد ظاهر می شود، اما برخی هم متاسفانه فاقد این توانایی هستند و زندگی خود را از دست می دهند.
اما چه چیزی تعیین می کند که نوزاد نفس بکشد یا نکشد؟
وقتی کلمات نوزاد، تولد، زایمان و مانند آن را می شنوید، اولین صدایی که در ذهنتان تداعی می شود، صدای گریه بلند نوزاد نیست؟
این صدا در حقیقت نویدبخش این است که نوزاد به دنیا آمده می تواند نفس بکشد، توانایی که ما همگی داریم و حتی متوجه آن هم نمی شویم، اما برای یک نوزاد، ارزش حیاتی دارد.
در حقیقت وقتی نوزاد بعد از طی چندین و چند مرحله جورواجور، بالاخره متولد می شود، مجبور می شود که با یکی از بزرگ ترین تغییرات محیطی کل دوران حیاتش روبرو شود؛ جابه جایی از محیطی پر از مایع به محیطی دارای هوا.
سیستمی که تا آن زمان از طریق بدن مادر اکسیژن می گرفت و دی اکسید کربن دفع می کرد از کار می افتد و ناگهان ریه ها برای اولین بار ناچار می شوند شروع به فعالیت کنند.
اما این که چطور یک نوزاد به این سرعت برای اولین بار شروع به استفاده از سیستم تنفسی خود می کند، مدت هاست که یک معمای پزشکی است و ذهن محققین را به خود مشغول کرده است.
بحثی که در این معما خیلی مهم است، این است که چرا برخی نوزادان نمی توانند با محیط جدید سازگار شوند و به واسطه عدم توانایی در تنفس، جان خود را در بدو تولد از دست می دهند.
مطالعات جدید نشان می دهند که مسئول این سازگاری سریع در بدن نوزاد، یک ژن است.
حضور سالم این ژن خاص، تعیین کننده ادامه حیات نوزادی است که تازه متولد شده است. پیش از این تصور می شد کودکانی که موفق به تنفس نمی شوند، در سیستم تنفسی خود، مثلا در ماهیچه های تنفسی یا ریه دچار نقص هستند.
اما مطالعات جدید نشان داده اند که نقص در ژن تی شرت ۳ (Tshz۳) روی سلول های مغزی تاثیر می گذارد و باعث می شود مغز به موقع فرمان لازم برای شروع تنفس را به ماهیچه های تنفسی نفرستد.
به اعتقاد محققین، سندرم مرگ ناگهانی کودک و سندرم مرگ در گهواره هم به همین ژن وابسته است.
در سندرم مرگ در گهواره، به دلیل قطع ناگهانی تنفس کودک در زمان خواب، نوزاد جان خود را از دست می دهد. این سندرم یکی از کابوس های نگران کننده اغلب والدینی است که کودک نورسیده ای دارند.