سلامت نیوز : حتما بارها و بارها اصطلاحاتی چون «ورزش آماتوری» یا «ورزش حرفه‌ای» را شنیده‌اید. وقتی هم به تفاوتشان فکر کرده‌اید اولین جوابی که به ذهنتان رسیده است وجود پول در ورزش حرفه‌ای است، اما دکتر محمد احسانی، استاد دانشگاه تربیت مدرس، معتقد است این برداشت درست نیست. او در این خصوص می‌گوید: «وقتی صحبت از ورزش حرفه‌ای می‌شود باید خیلی تخصصی به موضوع نگاه کرد.
روزنامه جام جم نوشت: لازمه ورزش حرفه‌ای، اخلاق حرفه‌ای است و چون ما در کشور خودمان ورزش حرفه‌ای را درست تعریف نکرده‌ایم، بنابراین، تعریف مناسبی هم از اخلاق ورزشی نداریم. ورزش حرفه‌ای یعنی ورزش تخصصی ولی ما فکر می‌کنیم اگر برای ورزش کردن به ورزشکار پولی داده شود یعنی او حرفه‌ای است و ورزش ما حرفه‌ای شده است. در صورتی که چنین برداشتی از پایه و اساس غلط و نادرست بوده و چنین فعالیتی، «ورزش پولی» نامیده می‌شود و نه ورزش حرفه‌ای و این دو مفهوم از اساس با هم متفاوتند و ساختارها و تشکیلات متفاوتی دارند.
ما از ورزش آماتور جدا شدیم، اما متاسفانه نتوانستیم وارد ورزش حرفه‌ای شویم و همین امر دلیل بروز انواع ناهنجاری‌های اخلاقی است که در ورزش به اصطلاح حرفه‌ای خودمان با آنها روبه‌رو هستیم».
خشت اول گر نهد معمار کج...
جامعه علمی جامعه‌ای است که جزء جزء ساختارها و ساز و کارهای آن براساس مباحث علمی و منطقی بنا شده باشد، ورزش هم همین طور است یعنی مباحث علمی و تخصصی باید در ورزش جاری شود. علوم ورزشی فقط محدود به فیزیولوژی ورزش و علم تمرین نیست بلکه به گفته دکتر احسانی، مدیریت و جامعه‌شناسی ورزش هم علوم ورزشی بوده و اتفاقا مشاهده می‌کنیم که بسیار مهم و تعیین‌کننده نیز هستند و در حقیقت زیربنا و اساس آن را تشکیل می‌دهند، بحث ورود اسپانسرها در ورزش هم علم است، مسوول روابط عمومی آن هم باید متخصص باشد و علم این کار را داشته باشد. دکتر احسانی معتقد است، نباید فکر کرد سفره‌ای پهن شده است و هر کسی می‌تواند بیاید و از آن لقمه‌ای بگیرد
دکتر محمدرضا اسماعیلی، استاد دانشگاه آزاد اسلامی، نیز با این نظر موافق است و می‌گوید: «ورزش ما حرفه‌ای نیست بلکه پولی است. همیشه در بحث رقابت یک نکته وجود دارد؛ یکی این است که خودم را قوی کنم و دیگر این‌که مهارت حریف را کم کنم و ما متاسفانه جنبه منفی را یاد گرفته‌ایم و بیشتر به فکر ضعیف کردن حریف هستیم؛ مثلا در فوتبال ما مربیان همیشه طوری اقدام می‌کنند که نشان دهند باشگاه تیم مقابلشان ضعیف است، درحالی که در دنیای حرفه‌ای این طور نیست؛ یعنی وقتی در برابر یک تیم قوی بازی کنیم بیشتر لذت می‌بریم و رقابت بهتری هم داریم. به عبارت دیگر کسب پیروزی در برابر یک حریف قوی، افتخار بسیار زیادتری دارد».
ورزش، جزئی از اجتماع
وقتی حساب ورزش را از دیگر پدیده‌های اجتماعی جدا می‌کنیم، نتیجه همان چیزی می‌شود که امروز در دنیای ورزش دیده می‌شود. دکتر فرزاد غفوری، استاد دانشگاه علامه طباطبایی، در این زمینه می‌گوید: «ما نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم همه پدیده‌های اجتماعی دارای عیب و نقص باشند، اما یک ورزش سالم و بی‌عیب و نقص را داشته باشیم. به عبارت دیگر اگر قبول کنیم ورزش تابعی از شرایط اجتماع است در نتیجه هر طوری که مردم در جامعه رفتار کنند، ورزشکار هم در زمین مسابقه چنین رفتار خواهد کرد. مثلا وقتی مغازه‌دار، راننده تاکسی و قصاب نتوانند جانب عدالت و اخلاق را رعایت کنند، یک ورزشکار هم نمی‌تواند در زمین آن را رعایت کند».
فقط شعار
همیشه و همه جا صحبت‌های شعارگونه زیادی راجع به رعایت اخلاق در ورزش وجود داشته است. به نظر دکتر سیدمهدی آقاپور، استاد دانشگاه تهران، نظام ارزشی جامعه ما چه در بعد فرهنگ ملی و چه در بعد فرهنگ مذهبی با نظام ورزشی ما همخوانی ندارد و ارزش‌های مذهبی و ملی ما بیشتر جنبه تزئینی و شعاری پیدا کرده‌اند.
به گفته این استاد دانشگاه تهران، 3 سطح برای اخلاق در ورزش مطرح است که شامل اخلاق منصفانه، اخلاق جوانمردانه و اخلاق پهلوانانه است. وی در تکمیل سخنان خود این طور می‌گوید: «در بازی منصفانه، تیم‌ها براساس قوانینی که در زمین وضع شده است بازی می‌کنند و هیچ امتیازی هم به تیم مقابل نمی‌دهند، اما در مفهوم بازی جوانمردانه که کمی عمیق‌تر از بازی منصفانه است، گاهی اوقات پیش می‌آید که بازیکن به حریف خود امتیاز ویژه‌ای را می‌بخشد مثلا بازیکن حریف مصدوم می‌شود و تیم مقابل توپ را بیرون می‌اندازد تا او درمان شود، اما بازی پهلوانانه، فراتر از بازی جوانمردانه و منصفانه است و در آن امتیاز بسیار زیادی به حریف داده می‌شود. چیزی که این روزها به هیچ وجه در ورزش دنیا دیده نمی‌شود یا به صورت بسیار کمرنگی وجود دارد. به هر حال موضوع اصلی برد است».
دکتر آقاپور مساله دولتی بودن ورزش، تزریق بودجه‌های بی‌حساب و کتاب، غیرعلمی بودن ورزش، مدیریت‌های سیاسی و دولتی در ورزش را ازجمله دلایلی برمی‌شمارند که به موضوع ناهنجاری‌های اخلاقی در ورزش دامن می‌زند. به گفته وی راهکارهایی هم که در این زمینه وجود دارند، بسیار سطحی و صوری هستند مثل جریمه‌هایی که به بازیکن بداخلاق تعلق می‌گیرد.
