عاشورا و انتظار،دو بال پرواز شیعه

1- تبیین فرهنگ عاشورا :اگر عاشورا پشتوانۀ فرهنگی انتظار است، پس باید در جهت تبیین حرکت عاشورا و نیز برگزاری هر چه باشکوه تر مراسم عاشورا و معرفی اسوه های جاویدان آن، تلاشی دو چندان کرد.خیلی فرق است بین اینکه به عاشورا به عنوان پشتوانه و عقبۀ فرهنگی و الهام پذیر انتظار نگاه شود؛ یا یک سنت برخاسته از عواطف و احساسات قومی. «کربلا» دانشگاه بزرگی است با کلاسها و درسهای بسیار که ابعاد و آموزه های این دانشگاه بزرگ، هنوز هم بر بسیاری پوشیده است. باید در این دریای عمیق، گسترده و پربار، غواصانی ماهر و زبردست به صید بپردازند تا گوهر ها و مرواریدهای گران بهای آن را به چنگ آورده، در اختیار خواستاران و خریداران قرار دهند. هنوز هم این حرکت عظیم و منشور بی نهایت، زوایای پنهان و ابعاد گسترده ای دارد که تنها بر عاشقان طالب رخ می نماید.

2- تبیین دین: عصر حسین(ع)، عصر غربت دین بود و عصر انتظار نیز چنین است. قیام حسین(ع) و فرزندش مهدی(ع) برای احیای دین است. منتظر مهدی(عج) باید از دین، ضرورت، قلمرو و زبان آن و... تحلیلی عمیق داشته باشد تا در این عصر بتواند زمینه ساز حرکت مهدی(ع) باشد.

3- الگوسازی: حسین(ع) و یارانش الگوی منتظرانند، از این رو باید در مبانی فکری و ویژگی های رفتاری و تربیتی آنان، درنگی شایسته کرد.

4- معرفت امام: چهارمین رهیافت از رهیافت های پیوند انتظار و عاشورا معرفت امام است.

کسانی می توانند شعار خود را«یالثارت الحسین» قرار دهند که به مقام «ابوت با امام»(5) رسیده باشند تا بتوانند خونخواه او باشند. این ممکن نیست مگر با معرفت به حق امام(ع). شعار«یا لثارت الحسین» فقط یک شعار برخاسته از عواطف و عصبیت های قومی و نژادی نیست، بلکه برخاسته از معرفت به حق «ولایت امام» است. این معرفت، شناخت حسب و نسب و فضایل آنان نیست، بلکه عرفان به حق ولایت آنان است.[«ألست أولی بکم منکم بأنفسکم»(6) و«النبی أولی بالمؤمنین من أنفسهم»(7)]. آنان، از خودمان به ما آگاه تر و مهربان ترند و از همۀ هواهای نفسانی آزادند.
این شعار، شعار کسانی است که با درک اضطرار به وحی و حجت، از همۀ تقلیدها، تلقین ها، هوس ها، غریزه ها و... جدا شدند و رسول و امام را به عنوان مربی خود انتخاب کردند که:«أنا و علی أبوا هذه الامة»(8)این درک از امام و این آگاهی از حق ولایت ایشان، ما را به مقام ابوت و در نتیجه خونخواهی آنان می رساند؛ آن هم نه پدر جسمانی که پدر روحانی، مربی، هادی و پیشوای من؛ آن هم پدری که«مصباح»، «سفینه»، «میزان»، «وارث»، «امین» و «اسوه» است و سبب سعادت و رستگاری، امنیت، حفظ، نجات، عزت ، قبولی اعمال و...است.این نگاه به امام و آگاهی از شؤون و آثار ولایت آنان، ثمرات و بارهای زیادی با خود دارد و فاصله گرفتن از آن ضررهای جبران ناپذیری به همراه دارد. از گامهای اساسی تمام مراکز فرهنگی و آموزشی، تبیین دقیق این معنا از امامت است.

5- عزت: «عزت» اساس حرکت حسینی و مهدوی است و می تواند اساس سیاست راهبردی حکومت دینی در سطح روابط بین المللی باشد. حکومت دینی- به عنوان زمینه ساز دولت کریمۀ مهدوی- از هرگونه روابط و مذاکره ای که شائبه ذلت داشته باشد، پرهیز می کند. منتظر «دولت عزیز»(تعز بها الإسلام وأهله)(9)، خود باید عزیز باشد. حسین(ع) هم می فرمود:«هیهات منا الذلة»

6- جذب نیرو و تبلیغ: آن جا که حسین(ع) ومهدی(ع) از جذب نیرو و تبلیغ دین دست نمی کشند، تکلیف منتظران و پیروان آنان مشخص است. جذب نیرو و تبلیغ در سطح داخلی و خارجی، از تکالیف عمدۀ حکومت های دینی، به عنوان زمینه سازان دولت کریمۀ مهدوی است.

7- اخلاق: فریاد«هل من ناصر»حسینی و مهدوی، همواره به گوش می رسد؛ باید این فریاد را پاسخ گفت. اما چگونه؟ امیرمؤمنان(ع) و امام صادق(ع) این چگونگی را پاسخ می دهند: حضرت علی(ع) می فرمایند:« با پرهیزکاری و تلاش فراوان و پاکدامنی و راستی مرا یاری دهید.»(10) امام صادق(ع) نیز می فرمایند:«کسی که دوست دارد، از یاران قائم(عج) باشد، باید منتظر باشد و در همان حال، از گناهان اجتناب ورزد و خود را به اخلاق نیکو بیاراید.»(11)ترویج اخلاق و فضایل اخلاقی، به عنوان راهبردی اساسی در حکومت دینی مطرح است. این سیاست کلان و راهبردی به همراه راه کارهای اجرایی آن می تواند به عنوان یک هدف و معیار، برای نقد تمامی ارگان های فرهنگی، آموزشی و تبلیغی باشد.

8- عنایت ویژه به زنان: با توجه به نقش زنان در قیام مهدی(ع) و حضور آنان در دولت کریمه، باید برای رشد، اعتلا و بالندگی این قشر مهم و اثرگذار سرمایه گذاری جدی صورت گیرد.به نظر می رسد تا کنون آن گونه که شایسته و در خور منزلت زنان است، کاری بایسته برای آنان صورت نگرفته است. هنوز در سطح حوزه ها، مراکز علمی- فرهنگی ومدیریت های میانی و کلان جامعه، نقش زن در حاشیه است. باید برای تربیت و تحصیل زنان، سرمایه گذاری های اساسی صورت گیرد. غفلت از این نگاه راهبردی، ضررو زیان های جبران ناپذیری به انقلاب اسلامی وارد ساخته است. از این رو تلاش دو چندان و آگاهانه، جهت جبران این ضایعه، می طلبد.

 9-انتظار:پيامبر(ص) از خيلي پيش‏ترها، خبر شهادت امام حسين(ع) را داده بود. امام علي(ع) نيز مي‏فرمود: ((هيهنا مناخ ركاب و مصارع عشاق)). اين اخبار تا آن جا بود كه كساني، از مدت‏ها پيش در منطقه كربلا اقامت گزيده و منتظر ياري فرزند رسول خدا بودند و سرانجام به آرزوي خود رسيدند.(۱۲)
پيامبر(ص) و تمامي ائمه(ع)، بشارت ظهور مهدي(ع) و دولت كريمه او را داده‏اند و بايد منتظر بود كه: ((افضل الاعمال انتظار الفرج)).
 

۱-پیامبر صلى الله علیه وآله وسلم مى‏فرماید: (ان لقتل الحسین حرارةً فى قلوب المؤمنین لا تبرد ابداً).مستدرک الوسائل، ج ۱۰، ص ۳۱۸، ب ۴۹ ابواب المزار، ح ۱۳٫

۲- فاجعل لنا من امرنا فرجاً و مخرجاً یا ارحم الراحمین دعاى امام حسین‏علیه السلام. پیامبر در جاى دیگر مى‏فرماید:( ان للحسین فى بواطن المومنین معرفهً مکتومة) بحارالانوار، ج ۴۳، ص ۲۷۲٫ امام صادق علیه السلام نیز فرموده است: (من اراد الله به الخیر قذف فى قلبه حبّ الحسین و حبّ زیارته و من اراد الله به السوء قذف فى قلبه بغض الحسین و بغض زیارته) کامل الزیارات، ص ۱۴۳٫

۳- ر.ک: مجله موعود، دکتر بلخارى، شماره‏هاى ۲۶ و ۲۵٫
۴- قران کریم -احزاب (۳۳)، آیه ۲۳ .
۵- امامان شیعه ، بنابر حدیث پیامبر اکرم(ص) که فرمود:«أنا و علی أبوا هذه الامة»؛ پدران معنوی امت هستند.
۶- بحارالانوار، ج21، ص387
۷-قران کریم - احزاب، آیۀ 6
۸- بحارالانوار، ج23، ص 259
۹- الکافی، ج3، ص424
۱۰-مستدرک الوسائل، ج12، ص54
۱۱- بحارالانوار، ج52، ص140
۱۲-ر.ك: تاريخ دمشق، ابن عساكر، ج 14، ص 216 و نيز ر.ك: ص 224.

مقاله فوق حاصل بررسی های بنده از مطالب سایت ها و مجله های مهدوی  است که پس از تلخیص و انتخاب در وبلاگ درج شده است.منابع تمامی مطالب ذکر شده است در صورت نیاز به منبع اصلی مراجعه نمایید. باتشکر

۱-قرآن کریم

۲-هفته نامه آل یاسین-شماره ۴۹-جمعه 5 بهمن 1386 - مقاله عاشورا و انتظار(با تغییرات)

۳- مجله انتظار موعود - شماره۳۱-زمستان ۱۳۸۸-مقاله  عاشورا و انتظار(پيوندها، تحليل‏ها و رهيافت‏ها)-نویسنده:مسعود پورسيدآقايى (با تغییرات و تلخیص)