با افزایش سن همزمان با به وجود آمدن برخی تغییرات در بدن ، رابطه ی ما با غذا به عنوان بخش مهمی از فعالیت روزانه که نیاز بدن مارا به مواد مغذی تامین می کنند دستخوش تغییراتی می شود . ممکن است در جوانی شما بتوانید انرژی لازم برای فعالیت روزانه را از یک غذای آماده تهیه کنید اما در سالمندی توجه به آنچه برای خوردن انتخاب می کنیم ضروری است.
تغذیه سالمندی کلید حفظ فعالیت های ذهنی و جسمی مناسب است .غذا ی مناسب می تواند توانایی مار ا برای داشتن یک سیستم ایمنی خوب و در نتیجه توانمند شدن برای مبارزه با بیماری ها فراهم کند . به علاوه غذا با تامین انرژی مورد نیار باعث می شود تا ناتوانی های حاصل از افزایش سن در افراد کمتر شود.
چه مشکلاتی بر سر راه تغذیه مناسب و سالم افراد سالمند وجود دارد
این مشکلات در سه دسته اصلی طبقه بندی می شوند مشکلات روحی و روانی ،مشکلات مربوط به شرایط زندگی و مشکلات جسمی
تغییر شرایط زندگی
ممکن است سالمند تنها اشپزی بلد نباشد یا اساسا از آشپزی کردن خوشش نیاید. ممکن است سالمندانی که در آمد کافی ندارند از عهده خرید مواد غذایی مناسب بر نیایند و نتوانند مخارج لازم برای تهیه یک غذای سالم را بپردازند.
میزان تحرک بدنی :
معمولا چه به دلیل افزایش سن و چه به دلیل بروز برخی از بیماری ها توانایی تحرک بدنی در سالمندان کاهش پیدا می کند .در چنین شرایطی تلاش برای تهیه غذا ممکن است به کاری سخت تبدیل شود .
کاهش سوخت و ساز بدن
همرمان با تغییرات ناشی از افزایش سن به ازای هر سال بعد از 40 سالگی سوخت و ساز بدن کم می شود .به همین دلیل اگر همچنان به خوردن غذا به مقداری که قبل از آن و در دوران جوانی عادت داشته اید ادامه دهید اضافه وزن پیدا خواهید کرد . کم شدن تحرک بدنی این اضافه وزن را تشدید می کند .
تغییر ذائقه و اشتها
با بالا رفتن سن حس های بویایی و چشایی ضعیف می شوند . ممکن است شما متوجه سوختن غذا نشوید . ممکن است بوی ماندگی غذا را تشخیص ندهید و در معرض مسمومیت غذایی قرار بگیرید . به علاوه ممکن است به همین علت بیشتر از مقدار مورد نیاز ادویه به غذا اضافه کنید در حالی که نیاز شما به مصرف مثلا نمک در دوران سالمندی بسیار کم شده است.
کم شدن اشتها در دوران سالمندی علت های مختلفی دارد . احساس تنهایی و افسردگی باعث بی میلی نسبت به غذا می شود . عوارض جانبی بعضی از دارو ها که برای بیماری های خود استفاده می کنید می تواند علت دیگری برای کاهش اشتهای شما باشد . ممکن است شما طعم غذای رژیمی را که باید استفاده کنید دوست نداشته باشید .به همین دلیل رغبتی برای مصرف آن نداشته باشید .
مشکل در هضم غذا :
به دلیل تغییرات دستگاه گوارش معمولا ترشح اسید معده کاهش پیدا می کند . کاهش اسید معده هضم و جذب بعضی از ویتامین ها و املاح مهم را با مشکل می کند و ممکن است شما به کمبود آنها مبتلا شوید . ویتامین هایی مثل ویتامین B6 و B12 و اسید فولیک از این گروه هستند . این ویتامین ها در تامین انرژی و حفظ هوشیاری ذهنی ، تامین سلامت سیستم گردش خون و تقویت حافظه نقش اساسی دارند.
عوامل روانی
عوامل روحی و روانی مثل تنهایی و افسردگی بر تغذیه شما اثر می گذارند . در بعضی از افراد این مشکلات باعث نخوردن غذا و در بعضی باعث پر خوری می شود . اگر فشارروحی از این بابت احساس می کنید با یک متخصص مشورت کنید.
توصیه های تغذیه ای برای تغذیه مناسب سالمندان
اگر به علت مشکلات دندانی و دهانی نمي توانيد بجويد به جاي ميوه هاي تازه از آب ميوه و ميوه نرم شده، كمپوت ،پالوده سيب، هلو و گلابي و به جای سبزي هاي خام از آب سبزيجات (آب هويج) و سبزي هاي پخته و له شدهاستفاده کنید .به جای گوشت، گوشت چرخ كرده، تخم مرغ، شير، پنير، ماست و غذاهايي كه با شير درست مي شوند انتخاب های راحت تری برای خوردن هستند
به جای نان هاي ضخيم و غير قابل جويدن که خوردنشان برای شما سخت است از غلات پخته مانند خوراك لوبيا يا غلات، برنج، كلوچه هاي نرم و نان لواش استفاده کنید . ترید کردن نان در غذاهای مایع را دیگری برای استفاده از این نان هاست.
برگرداندن غذا از معده ،گاز زياد معده و ديگر مشكلات معده ممكن است كه سبب شود از مصرف برخي مواد غذايي امتناع كنيد. اين خودداری سبب محروميت شما از برخي مواد مغذي مانند ويتامين ها، كلسيم، فيبر و پروتئين مي شود.
ممكن است شما مشكلاتي در خريد مواد غذايي داشته باشيد. شايد نمي توانيد رانندگي كنيد و يا قادر به پياده روي و يا ايستادن به مدت طولاني نباشيد.بهتر است از مغازه هاي محله خود بخواهيد كه سفارش هايتان را به منزل بياورند. برخي از سوپر ماركت ها سرويس رايگان دارند و برخي بابت اين سرويس هزينه اي دريافت مي كنند. ممكن است برخي رابطين بهداشت يا افرادي در محله داوطلب كمك در تهيه مواد غذايي براي شما باشند مي توانيد از مغازه هاي محل خود دريافتن اين افراد و تهيه مواد غذايي خود كمك بگيريد. مي توانيد از اعضاي خانواده و يا همسايگان خود بخواهيد براي شما خريد كند و يا گاهي ازبعضي شركت هاي خدماتي كارگراني را به مدت چند ساعت استخدام كنيد تا كارهايتان را انجام دهند و براي شما خريد كنند.
اگر نمي توانيد آشپزي كنيد ممكن است براي طبخ غذا با مشكلاتي مواجه شويد. مثلا" بلند كردن ظروف استيل، قابلمه و ماهي تابه و ايستادن به مدت طولاني حين آشپزي برايتان دشوار باشد.راه حل:این است که براي آشپزي از دستگاه پخت سريع مانند زودپز استفاده كنيد. البته بهترین روش پخت غذا برای شما بخارپز کردن و آب پز کردن است.غذاي خــود را به صورت گروهي تهيه و ميل كنید تا از مشاركت ديگران نيز در تهيه غذا بهره مند شويد.زندگي در نزديكي فرزندان و آشنايان سبب مي شود از كمك آنان در تهيه غذا سود ببريد.
احساس تنهايي در سالمندان خود مي تواند عاملي براي بي اشتهايي آن ها باشد. و حتي اين حس تنهايي مانع مي شود تا تنها فقط براي خودتان آشپزي كنيد. شايد غذاها به نظر شما تنها خيلي بي مزه و يا حتي بدمزه باشند. اين مسئله ممكن است به علت استفاده از داروهايي كه مصرف مي كنيد رخ دهد و يا يك مشكل طبيعي به علت بالا رفتن سن و كم شدن حساسيت ذائقه شما باشد. برای حل این مشکل تا حد امكان غذا را دركنار اعضاي خانواده و يا دوستان خود صرف كنيد. گروهي را با ساير دوستان سالمند خود تشكيل دهيد وغذاي خود را به شكل دوره اي در كنار هم صرف كنيد.با پزشك خود در مورد داروهايتان مشورت كنيد تا در صورت تاثير آن ها بر روي اشتها، داروها را تغيير دهد.با افزودن انواع ادويه جات، چاشني هاي گياهي و آب ليمو به غذايتان، طعم غذا را مطلوب تر تا اشتهايتان براي غذا تحريك شود.
اگر مشكلات مالي در خريد مواد غذايي با كيفيت بالا موجب مي شود شما با مشكلات تغذيه اي مواجه شوي،برای مقابله ، غذاهاي ارزان از جانشين هاي هر گروه اصلي از مواد غذايي تهيه نماييد. مثلا" از كوپن هاي سهميه اي به منظور تهيه مواد غذايي بهره ببرید يا در برخي از موارد با توجه به وضعیت سلامت خود از تخم مرغ به جاي گوشت استفاده كنيد.
به جاي خريد ميوه هاي گران قيمت ،ميوه هاي ارزان تري را كه اغلب در بازار ميوه موجود است خريداري نماييد. حتي اگر اندازه ميوه كوچك باشد حاوي همان ویتامين ها و املاحی است که انواع درشت دارد.
نویسنده: زیبا کاوه یی
منبع بهسایت
