ضرورت نگاه کلان به انقلاب اسلامي ايران
|
ضرورت نگاه کلان به انقلاب اسلامي ايران
|
با ورود به سال 1387 شمسي، وارد سيامين سال پيروزي انقلاب اسلامي ايران ميشويم. در اين مقطع که انقلاب اسلامي ايران همانند يک جوان سيساله به حدي از رشد و بلوغ رسيده است و در آستانه ورود به دهه چهارم ظهور خود در اين عالم است، طبيعي است که نگاههاي زيادي همراه با داوري و قضاوت نسبت به کارکردها و توفيقهاي اين نظام نوپا وجود دارد. مقام معظم رهبري در سخنانشان در جمع مردم شيراز به اين نکته اشاره کرده و چنين نگاهي را طبيعي و بلکه ضروري دانستند و فرمودند: «ما با گذشت نزديك به سي سال از حادثة انقلاب اسلامي، جا دارد كه يك نگاه كلان و يك نگاه فراگير به اين حادثه بيندازيم. نگاههاي جزئي، نگاه به حوادث ميانة راه و نگاه به افت و خيزها، خيلي گويا نيست؛ بايد نگاه كلان و فراگير به انقلاب اسلامي ـ كه البته بسياري از مردم خود ما، برجستگان خود ما و بيگانگان، اينگونه كلان نگاه كردهاند ـ در سطح افكار عمومي زنده بشود و به آن توجه پيدا بشود.»[1]
طبيعي است که نگاه جزيي گاهي موجب گم کردن مسير و هدف و در نتيجه مانع قضاوت صحيح خواهد شد. البته مقام معظم رهبري با طرح کلاننگري، نافي جزيينگري نشدند و جزيينگري را دقيقاً همان برنامهريزي دانستند، ولي معتقد بودند که اين نگاه جزيي نبايد مانع کلاننگري شود و از طرفي نگاه کلان را درسآموز و عبرتانگيز دانستند. بر همين اساس ايشان در مجموع سخنان اخيرشان با يک نگاه کلان به انقلاب اسلامي، تحليلي کلي از اين حادثه عظيم داشتند که در ذيل به آن اشاره ميشود.
1. بینظیر بودن انقلاب
کشور ايران در طول تاريخ خود شاهد تحولات و تغييرات وسيعي بوده است. تغيير قدرتها، حکومتها و سلسلهها و حاکمان فراوان بوده است. در همه اين تغييرات عمدتاً صاحبان قدرت نقش اساسي را داشتهاند و تغييرات با خواست و اراده آنها پيش ميرفته است، ولي از اين جهت انقلاب اسلامي ايران در طول تاريخ با ساير تحولات متفاوت است و به نوعي بينظير است. مقام معظم رهبري در اين رابطه فرمودند: «در تاريخ كشور ما، هرچه كه نگاه ميكنيم و هرچه عقب ميرويم، هيچ نمونة ديگري براي انقلاب اسلامي پيدا نميكنيم. انقلاب اسلامي كه بزرگترين تحول و تغيير قدرت در طول تاريخ ما بود و اساس سلطنت و حكومت فردي را به حكومت مردمي تبديل كرد، با نيروي مردم انجام گرفت.»[2]
2. هدف انقلاب
مهمترين نکته در تحولات اجتماعي به ويژه تحول عظيمي مثل انقلاب اسلامي بحث هدف است. لذا در نگاه کلان به انقلاب اسلامي توجه به هدف مردم و انقلابيون از اين حرکت ضروري است. ايشان در تبيين هدف ملت ايران از انقلاب فرمودند: «هدف ملت ايران ـ كه از هر كسي كه سؤال ميكرديم، به زبانهاي گوناگون اين هدف را ميگفت ـ اين بود كه بتواند در ساية اسلام، استقلال و آزادي به دست بياورد. اين شعار «استقلال، آزادي، جمهوري اسلامي» كه در دوران انقلاب رايج بود، حرف دل مردم بود و مردم اين را ميخواستند.»[3]
مردم ايران با شعار استقلال و آزادي به دنبال خروج از طوق اطاعت بيگانگان و ايفاي نقش در تصميمات مهم سياسي اجتماعي و سرنوشت مملکت خويش بودند. آنها با شعار «نه شرقي نه غربي» در پي نفي سلطه و حضور بيگانگان در کشور و مداخله و نفوذ آنها در تصميمات مهم حکومتي ايران و کسب عزت و اقتدار ملي بودند. مقام معظم رهبري در بياناتشان به اهميت اين شعار اشاره کرده و آن را عامل اعتماد به نيروها و توان داخلي ميدانند: «شعار «نه شرقي، نه غربي»، شعار رد و نفي استكبار و مستكبران، شعار استقلال ملت ايران، شعار اعتماد به جوانهاي مؤمن در هر نقطهاي از كشور [است.]»[4]
مردم ايران با کسب استقلال و آزادي در سايه اسلام به دنبال تأمين سعادت و رفاه دنيوي و سربلندي معنوي و اخروي خود بودند. به تعبير مقام معظم رهبري مردم به دنبال ساختن ايراني مستقل، آزاد، برخوردار از ثروت و امنيت، متدين و بهرهمند از معنويت و اخلاق، پيشرو در مسابقة جامعة عظيم بشري در علم و بقية دستاوردها بودند.[5] ايشان با اشاره به ويژگي اسلامي بودن انقلاب معتقدند که همه خصوصيات فوق که مطلوب انقلاب و هدف مردم از اين حرکت بود در همين ويژگي اسلامي بودن انقلاب نهفته است: «هم آن چيزي كه مربوط به مسائل دنيائي جامعه است ـ مثل عدالت، مثل امنيت، مثل رفاه، برخورداري از ثروت، برخورداري از آزادي و استقلال ـ هم آنچه كه مربوط به مسائل اخروي است؛ مثل رستگاري، تقوا، پرهيزگاري، رشد اخلاقي، تكامل معنوي انسان، در كلمة اسلامي مندرج است.»[6]
ايشان مراد از برکات زمين در آيه «وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالأرْضِ»[7] را همه آنچه كه به زندگي زميني انسان ارتباط پيدا ميكند؛ يعني آزادي، رفاه، استقلال، امنيت، سعة رزق، سلامت بدن و از اين قبيل ميدانند. لذا ذيل آيه ميفرمايند: «اگر ايمان و تقوا باشد، هم آن بركات (آسماني) و هم اين بركات براي بشر وجود دارد. اين، اسلام است. پس وقتي كه گفتيم انقلاب اسلامي، معنايش اين است.»[8]
البته مقام معظم رهبري هدف را محدود به ايران نميدانند، بلکه هدف را فراتر از محدوده جغرافيايي ايران دانسته و ميفرمايند: «اين مطلب يك اضافهاي دارد و آن اين است كه مسئله فقط ايران هم نبود؛ ايران به عنوان يك الگو براي جوامع اسلامي در درجة اول، و همة جوامع بشري در درجة بعد، مورد نظر بود. ما ميخواستيم اين جامعه را با اين خصوصيات بسازيم ـ ما يعني ملت ايران، انقلاب ايران، انقلابيون ايران؛ منظور، شخص بنده و چند نفر ديگر نيست ـ و آن را بگذاريم جلوي چشم آحاد بشر و امت اسلامي؛ بگويند اين است كه هم مطلوب اسلام است، و هم ميسور مردم اين روزگار»[9]
در نهايت ايشان هدف نهايي از همه اين موارد را عروج و تکامل معنوي انسان ميدانند.
3. موانع و عوامل معارض
يکي از نکات مهم در هر حادثه و تحول عظيم، موانع و عوامل معارض با آن حادثه است. اساساً يکي از معيارهايي که بايد در سنجش کارآمدي يک سيستم يا نظام مورد نظر قرار گيرد، بحث موانع است؛ چرا که قطعاً در ميزان موفقيت در دستيابي به اهداف يک حرکت وجود و عدم مانع بسيار تأثيرگذار است. مقام معظم رهبري معتقدند دو نوع موانع داخلي و خارجي در مسير دستيابي به اهداف انقلاب وجود دارد. البته طبيعي است که هنگام قضاوت در مورد کارايي نظام در اين سيسال بايد به وجود اين موانع نيز توجه کرد؛ چرا که به تعبير ايشان اگر چنين موانعي نبود قطعاً دستيابي به اهداف بسيار سادهتر و سريعتر بود.[10] ايشان ضعفهاي فكري، عقلاني، راحتطلبي، دلبستگي به عادات و عقايد خرافي ميراثي، بد فهميدن دستور دين، مصرفگرايي و اسراف، آسانگرايي و آسانپنداري و سهلانگاري را از جمله موانع دروني رسيدن به اهداف ميدانند.[11] ايشان در رابطه با يکي ديگر از موانع داخلي که ميراث باقيمانده از رژيمهاي گذشته است معتقدند:
يكي ديگر از ضعفهاي دروني عبارت است از تربيتهاي اجتماعي موجود و عادتهاي تاريخي، كه اينها در ما ملت ايران در آغاز انقلاب بود... امروز ما ميبينيم كه عنوان «ما ميتوانيم» در همه هست... اين در اول انقلاب اينجور نبود. تربيتهاي قبلي درست عكس اين بود. هر كاري كه مطرح ميشد، ميگفتند آقا ما كه نميتوانيم! .... اين، آن تربيت اخلاقي و تاريخي بازماندة از دوران گذشته است. [12]
طبيعي است حرکتي مثل انقلاب اسلامي ايران که به دنبال استقلال از قدرتهاي بزرگ دنيا و کوتاه کردن دست آنها از اين مملکت و به خطر انداختن منافع آنها در منطقه بود، بدون پاسخ نخواهد ماند. رهبر انقلاب معتقدند: «همة كساني كه به نحوي از انقلاب يا از هدفهاي انقلاب متضرر ميشدند، اينها جلوي انقلاب ايستادند. از امنيت يك عدهاي متضرر ميشوند، از عدالت يك عدهاي متضرر ميشوند، از نفي حاكميت طاغوت يك عدهاي متضرر ميشوند، از نفي سلطة بيگانه يك جماعتي متضرر ميشوند، از نفي استبداد يك عدهاي متضرر ميشوند.»[13]
اساساً دستيابي به اهداف و آرزوهاي بزرگ نيازمند پرداخت هزينههاي بزرگ است و به تعبير معروف: «نابرده رنج گنج ميسر نميشود.» مقام معظم رهبري در تحليل اين مسأله در مورد انقلاب اسلامي ميفرمايند: «ملت ايران استقلال و آزادي را با سعي و تلاشِ خود بدست ميآورد؛ اما هزينة آن را هم بايد بپردازد و ميپردازد. هر انساني كه بخواهد براي آن چيزي كه به دنبال آن هست هزينهاي نپردازد و زحمتي را بر دوش نگيرد، هرگز به آن هدف نخواهد رسيد ... آن ملتي به عزت و سربلندي دست پيدا ميكند كه با شجاعت وارد ميدان بشود، كار را تعقيب كند و هزينههاي آن را هم با رشادت تمام بپردازد و ملت ايران اين كار را كرد.»[14]
مقام معظم رهبري با اشاره به موانع خارجي مختلف مثل جنگ تحميلي هشتساله، ترورهاي کور دهة شصت، تحريمهاي اقتصادي و محاصرة اقتصادي، ممنوعيت ايران از برخورداري از حقوق هستهاي و ... که ملت ايران در طول اين سيسال متحمل شد، آن را هزينه دستيابي به اهداف انقلاب دانستند. اما ايشان معتقدند ملت ايران با مقاومت و هوشياري اين تهديدها را به فرصت تبديل کرد: «در اين سي سالي كه ملت ايران را گاهي شديدتر و گاهي ضعيفتر محاصرة اقتصادي كرديد، چه كسي ضرر كرد؟ ملت ايران ضرر كرد؟ ابداً! ما از تحريم به نفع پيشرفت خودمان استفاده كرديم... اين تحريم به ما ضرر نزد؛ ما از اين تهديد توانستيم يك فرصت به وجود بياوريم. امروز هم همينجور است. ما از تحريم غرب نميترسيم.» [15]
مقام معظم رهبري معتقدند اگر قرار است ارزيابي از عملکرد نظام جمهوري اسلامي صورت گيرد با توجه به اين موانع صورت گيرد. لذا ايشان با مقايسه وضعيت ايران با ساير تحولات و جابجاييهاي قدرت در نقاط مختلف آسيا، آفريقا و انقلابهاي بزرگي مثل انقلاب فرانسه و روسيه و انحراف آنها از آرمانهايشان، معتقدند مقاومت و طاقت مردم بسيار عالي بوده و ارزيابي کلي از عملکرد نظام مثبت است: «با وجود اين موانع، حالا بياييد ارزيابي كنيد ببينيد حركت انقلاب اسلامي و جمهوري اسلامي به سمت آن هدفها چطور بوده. من اگر بخواهم ارزيابي كنم، عملكرد را بسيار خوب ميدانم. جمهوري اسلامي و انقلاب اسلامي عملكردش يك عملكرد با نمرة بسيار خوب است. در مقابل اين همه مشكلات مگر طاقت ميآورند؟ در دورة ما حوادث جابهجايي قدرت در آفريقا و در آسيا و در خيلي جاها انجام گرفته بود؛ هيچكدام طاقت نياوردند.»[16]
ايشان وجود اين موانع را جزيي از سنتهاي الهي ميدانند که عامل جهاد و تلاش ملتها در طول تاريخ بوده است و همچنين متقابلاً يکي از سنتهاي الهي را پيروزي و نصر الهي پس از استقامت و تلاش در حرکات الهي مثل انقلاب اسلامي ميدانند.
ثمره نگاه کلان به انقلاب
ايشان در نهايت معتقدند که اين گونه نگاه كلان به انقلاب موجب ميشود كه ما در هر شأني كه هستيم و در هر جا كه هستيم، به مسائل جزئي و كوچك خيلي اهميت ندهيم؛ به عظمت انقلاب و حركت عمومي انقلاب نگاه كنيم كه بحمداللَّه در طول اين سي سال، با قدرت و قوّت ادامه داشته است و ملت ايران هر روز بهتر از گذشته ـ با اينكه توطئهها و تلاش دشمن هم بيشتر شده ـ به پيش حركت كرده است. لذا ايشان معتقدند امروز براي بهبود وضعيت بايد ما هر كداممان در هر جايي كه هستيم، براي سرنوشت كشور و براي آيندة كشور، احساس مسئوليت و تعهد كنيم و از آنجا که از نظر مقام معظم رهبري ما هنوز نفس گرم امام را پشت سر كارهايمان داريم و آن ارادة قوي، آن عزم راسخ، آن نگاه خدايي و حكمتآميز به مسائل كشور و مسائل جامعه، هنوز در بين ما زنده است،[17] اکنون ديگربار بيعت خود با امام و انقلاب را پاس بداريم و با حفظ اهداف جمهوري اسلامي راه شهدا را ادامه دهيم.[18]
پينوشتها:
* . مدرس دانشگاه تهران (پرديس قم)
[1] . بيانات مقام معظم رهبري در جمع مردم شيراز در تاريخ 11/2/1387.
[2] . همان.
[3] . همان.
[4] . بيانات مقام معظم رهبري در مراسم نظامى مشترك يگانهاى نيروهاى مسلح استان فارس ۱۳۸۷/۰۲/۱۲.
[5] . بيانات مقام معظم رهبري در جمع مردم شيراز در تاريخ 11/2/1387.
[6] . بيانات مقام معظم رهبري در جمع دانشگاهيان شيراز در تاريخ 13/2/1387.
[7] . اعراف/ 96.
[8]. بيانات مقام معظم رهبري در جمع دانشگاهيان شيراز در تاريخ 13/2/1387..
[9] . همان.
[10] . همان.
[11] . همان.
[12] . همان.
[13] همان.
[14] . بيانات مقام معظم رهبري در جمع مردم شيراز در تاريخ 11/2/1387.
[15] . همان.
[16] . همان.
[17] . بيانات مقام معظم رهبري در جمع معلمان استان فارس در تاريخ 12/2/1387.
[18] . بيانات مقام معظم رهبري در جمع جانبازان، ايثارگران و خانوادههاي شهداي استان فارس 13/2/1387
|
کریمی که جهان پاینده دارد تواند حجتی را زنده دارد
دانلود پروژه و کارآموزی و کارافرینی
شنبه 6 فروردین 1390 4:41 PM
تشکرات از این پست
