0

معرفی مدرسه های تاریخی استان یزد

 
papeli
papeli
کاربر طلایی1
تاریخ عضویت : اسفند 1388 
تعداد پست ها : 12867
محل سکونت : قم

معرفی مدرسه های تاریخی استان یزد


معرفی مدرسه های تاریخی استان یزد (1)
مدرسه شاه کمالیه

این مدرسه در محله "شاه کمالیه" شهر یزد قرار دارد. این بنا در گذشته مدرسه بزرگ و آب انباری بود که گنبد و بقعه کنونی در میان آن قرار داشت. متاسفانه به مرور زمان قسمت هایی از این مدرسه به صورت خانه های مسکونی در آمده است.

این بنا در سال 720 هـ. ق توسط "کمال الدین ابوالمعالی" پسر "برهان الدین لطف الله" وزیر "محمد مظفر" ساخته شد. گنبد آن از داخل با نقوش مختلف تزیین و رنگ آمیزی شده بود. بخشی از رنگ های لاجوردی و طلایی این گنبد، هنوز باقی مانده است. این مسجد دارای درگاهی با ایوان بلند و دو مناره در طرفین آن بود و تنها چهار صفه زیر گنبد که مدفن بانی و فرزندان اوست، بر جای مانده است. در داخل محوطه، روبه روی بقعه، پایابی است که دو نهر آب در آن جاری است و در حال حاضر از آب آن استفاده می شود. در مجاورت این بنا حمامی دایر بود که هنوز باقی است.

مدرسه ضیاییه

مدرسه ضیاییه – معروف به زندان اسکندر- در محله فهادان و کنار بقعه دوازده امام شهر یزد قرار دارد. اصل این بنا در سا ل 631 هـ. ق ساخته شد و در سال 705 هـ. ق به وسیله "ضیاء الدین حسین" پدر "شرف الدین علی یزدی" تکمیل شد. گنبد بلند بنا با خشت خام ساخته شده و دارای تزیینات و آرایش گچبری و نقاشی با آبرنگ طلایی و لاجوردی است.

شبستان مدرسه، دارای محراب است و در اطراف صحن مدرسه رواق هایی ساخته شده و ضلع غربی آن دارای رواق بزرگ تر و محراب گچبری شده است. معماری گنبد مدرسه ضیاییه نمونه ای از گنبدهای دوره مغول در ایران است. بناهای مدرسه های "کتیبه" و "حسینیان" تقلیدی از این ساختمان است.

دبستان خسروی

دبستان خسروی مجاور بلوار بسیج شهر یزد واقع شده است. براساس سنگ مرمر منقوش به نشان فروهر و منصوب بر دیوار دفتر دبستان، بانی آن "خسرو شاه جهان" و تاریخ گشایش آن فروردین ماه 1285 هجری شمسی و از بناهای دوره قاجار است.

این ساختمان دارای نمای آجری و پوشش ضربی ساده است. در حیاط مرکزی آن، در سه جهت شمال، جنوب و شرق، ساختمان کلاس ها و امور اداری مدرسه دیده می شود.

بخش اعظم ساختمان مدرسه در ضلع شمالی است و ایوانی مسقف بر ستون هایی با سطح مقطع مربع و قوس های هلالی با خیز کم، در سرتاسر آن مشهود است. سنگ تاریخ بنا در یکی از اتاق های همین بدنه در ضلع شمالی غری نصب شده است. کتیبه سنگی باریکی با متن زیر در ایوان مدرسه دیده می شود:

توانا بود هر که دانا بود / ز دانش دل پیر برنا بود

در بدنه جنوبی و ضلع شرقی فضایی تالار مانند قرار دارد. ورودی مشرف به حیاط تالار با دو ستون به سه دهانه تقسیم شده است. در زیر قسمت اعظم این ساختمان، زیرزمین است.

مدرسه امام خمینی (ره)

مدرسه علمیه امام خمینی (مدرسه شاهزاده) در ضلع جنوب شرقی مسجد جامع کبیر یزد و جنب چهار سوق و بازار شاهی قرار دارد. این مدرسه و حسینیه همجوار آن، از بناهای شاهزاده "محمد ولی میرزا" است و ساخت آن در سال 1240 هـ. ق به اتمام رسید. این مدرسه دارای سه حیاط: حیاط همکف، حیاط تحتانی (باغچه سرا) و حیاط کوچک ضلع شمال غربی- مدرسه بانوان- است.

نمای کلیه قسمت های مدرسه آجری و تنها حیاط کوچک ضلع شمال غربی، نمایی با اندود کاهگل دارد. سقف مدخل های چهارگوشه بنا با آجر کاربندی شده است. هشتی ورودی در ضلع جنوبی بنا است. ساختمان مسجد و مدرسه نیز در همین ضلع قرار دارند و دو راهروی ورودی که به هشتی متصل است، در طرفین مسجد دیده می شود. در حیاط تحتانی مدرسه حوض آب و با غچه ای پوشیده از درختان گوناگون وجود دارد.

ورودی اصلی مدرسه در انتهای کوچه مشروطه در داخل حسینیه کوچک امام خمینی (شاهزاده) قرار دارد. بدنه های ساختمان منتهی به حیاط اصلی به صورت همگون قرینه سازی شده است.

این بنا در طول زمان کاربردهای مختلف از جمله مدرسه علوم دینی، بیمارستان و نوانخانه داشته است و هم اکنون به عنوان مدرسه علمیه از آن استفاده می شود.

دبیرستان کیخسروی

این بنا در خیابان شهید چمران شهر یزد قرار دارد. بانی آن "کیخسرو مهربان رستم"، بین سال های 1300 تا 1306 هجری شمسی این دبیرستان را بنیاد نهاد. این بنا مربوط به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی است.

نمای این ساختمان از آجر است و از سطح زمین حدود دو متر ارتفاع دارد. بیست پله سنگی تیشه ای، حیاط مدرسه را به هشتی ورودی و از آن جا به تالار مدرسه ارتباط می دهد.

کلاس ها و بخش اداری در طرفین تالار قرار دارند و در انتهای تالار در ضلع شمالی، تالار اجتماعات دبیرستان- که الحاقی است- دیده می شود. ورودی اصلی تالار دارای سردری نسبتاً بلند است که با آجر نماسازی شده و یک کتیبه کاشی با نشان "فروهر" را در خود جای داده است. در اطراف این نشان بیت زیر دیده می شود:

توانا بود هر که دانا بود / به دانش دل پیر برنا بود

در نمای آجری بیرونی بنا، در اطراف برخی از پنجره ها، نوار باریکی از کاشی هفت رنگ با طرح مارپیچ دیده می شود. در ضلع شرقی و غربی ساختمان، دو حیاط نسبتاً وسیع وجود دارد. علاوه بر ورودی اصلی، دو ورودی دیگر نیز در ضلع های شمالی و جنوبی، ساختمان مدرسه را به حیاط ارتباط می دهند.

منبع : کتاب میراث فرهنگی استان یزد
kb9j_img_3241.jpg

شهر من یک گل به نام حضرت معصومه دارد.

پنج شنبه 26 اسفند 1389  2:19 PM
تشکرات از این پست
دسترسی سریع به انجمن ها