0

چگونه ممكن است حكمي از احكام الهي نسخ شود (علت نسخ)؟

 
mohamadaminsh
mohamadaminsh
کاربر طلایی1
تاریخ عضویت : دی 1389 
تعداد پست ها : 25772
محل سکونت : خوزستان

چگونه ممكن است حكمي از احكام الهي نسخ شود (علت نسخ)؟



چگونه ممكن است حكمي از احكام الهي نسخ شود (علت نسخ)؟

پاسخ :

مسأله نسخ اجمالاً مورد اتفاق همة مسلمين است. "بنابر عقيدة تمام علما و دانشمندان اسلامي، نسخ در احكام محال نيست، بلكه ممكن است حكمي از احكام الهي در مرحلة قانوان‎گذاري و تشريع برداشته شود و تغيير پيدا كند.[1]


از همان عهد نخست اسلام نيز، شناخت ناسخ و منسوخ قرآن در ميان مسلمانان به گونه‏‎اي اهميت داشت كه در اصل وجود آن بحث نمي‎كردند. چنان‎كه حضرت علي ـ عليه السّلام ـ به قاضي ابو يحيي فرمود:


آيا ناسخ را از منسوخ مي‎شناسي كه در مقام تفسير كتاب الهي هستي؟ گفت: خدا بهتر مي‎داند. امام فرمود: «هلكت و اهلكت»[2] خودت هلاك شدي و ديگران را نيز هلاك كردي. البتّه بهترين دليل بر امكان نسخ وجود آيات ناسخ و منسوخ است. بعد از روشن شدن اتفاق نظر علماي اسلام بر امكان نسخ، در بيان چگونگي و علت نسخ گفته مي شود:


حكمي كه از طرف خداوند تشريع مي‎شود، هميشه هدف اصلي آن عمل يا ترك كار خاصي نيست، بلكه چه بسا اهداف و منظورهاي ديگري در كار باشد. "حكمت اساسي تدريج در تشريع و نزول آيات قرآن كريم، قانون فطري، طبيعي و معقول تعليم و تربيت مخاطبان مي‎باشد. خداي متعال براي تثبيت معارف و نظام‎هاي ارزشي جاودانه اسلام، شرايط عيني و واقعيت‎هاي خارجي معرفتي وتوان علمي مخاطب‎هاي انساني را در نظر گرفته است، تا مرحله به مرحله پذيراي ابعاد گوناگون معرفتي و دستورات رفتاري اين آيين پايدار باشند. بنابر مصالح مورد نظر، احكام الهي همه يكسان و يكنواخت نمي‎باشد. برخي احكام به حسب شرايط و موقعيت اجتماعي عصر نزول، داراي مصلحت موقت بوده و در نتيجه، حكم خاص آن موارد نيز از همان آغاز در نزد خداوند، قلمروي محدود داشته است، ليكن بنابر حكمت‎هايي، بر مردم مكتوم و پوشيده داشته شده‎اند؛[3] مثل مسئله تغيير قبله[4] كه بيان موقتي بودن قبله بيت‎المقدس در زماني كه مسلمان‎ها در فشار بودند، موجب گشوده شدن جبهه جديدي در مقابل يهود و نصاري مي‎شد و اين به صلاح مسلمان‎ها نبود.


گاهي نيز ممكن است تشريع حكمي براي آزمايش و امتحان افراد باشد، بنابراين تشريع اين حكم و رفع آن هر دو داراي مصلحت بوده است؛ مثل آيات 12 و 13 سوره مجادله. از سوي ديگر، تأثير و دخالت خصوصيات زمان در ملاك و حكمت قوانين الهي قابل انكار نيست مثل اين‎كه نماز، روزه، حج و... هر يك در زمان معين و مناسبي واجب شده‎اند. يعني زمان در وجوب اين احكام دخالت داشته است.


از سوي ديگر، همان‎طور كه زمان از نظر اوقات و روزها داراي خصوصياتي است، ممكن است از نظر مدت و استمرار هم داراي خصوصيت و امتياز خاصي باشد و انجام دادن امري در مدت معين و خاص داراي مصلحت باشد و پس از انقضاي اين مدت اين مصلحت از بين برود.


پی نوشتها :

[1] . خويي، سيد ابوالقاسم، شناخت قرآن، تلخيص و ترجمه هاشم هريسي، ص 355.
[2] . سعيدي روشن، محمدباقر، علوم قرآن، ص 301؛ و وسايل الشيعه، ج 18، ص 135.
[3] . همان، ص 304.
[4] . سورة بقره، آية 150.

کریمی که جهان پاینده دارد               تواند حجتی را زنده دارد

 

دانلود پروژه و کارآموزی و کارافرینی

پنج شنبه 26 اسفند 1389  1:47 PM
تشکرات از این پست
دسترسی سریع به انجمن ها