گفت‌وگوي فارس با مدير موزه سينما؛
موزه سينما، سينمايي‌تر مي‌شود
خبرگزاري فارس: مديرعامل موزه سينما گفت: با توجه به چينش معمولي موزه سينما، قصد داريم اين موزه را سينمايي نشان دهيم، يعني نور ـ تصوير ـ صدا به كمك مخاطب مي‌آيد و تجربه‌اي به مثابه ورود به سالن سينما يا حتي استوديوي فيلم‌برداري را كسب مي‌كند.
به گزارش خبرنگار سينمايي باشگاه خبري فارس «توانا»، محمدحسن پزشك در دهه‌هاي گذشته به مدت ده سال در بخش‌هاي مختلف فرهنگي كشور از جمله قائم‌مقام شركت توسعه فضاهاي فرهنگي، قائم‌مقام مدير شبكه 2 صدا و سيما، مديرعامل بنياد سينمايي فارابي، معاون امور سينمايي و سمعي و بصري وزارت فرهنگ وارشاد اسلامي وهمچنين مشاور وزير وقت وزارتخانه مذكور انجام وظيفه كرد و در حال حاضر موزه سينما را در جهت حفظ و حراست از ميراث سينمايي كشور اداره مي‌كند.
بر آن شديم تا در آستانه سال جديد، گفت‌وگو با مدير مجرب موزه سينما از تحولات و برنامه‌هاي موزه با خبر شويم كه متن كامل اين گفت‌و گو به شرح زير است:
* فارس: شما به عنوان مدير موزه سينما براي تجليل از پيشكسوتان اهالي سينما كه كمتر به آنها توجه شده (مثل تدوين‌گران، نورپردازان، صدابرداران و...) چه كاري انجام داده و يا برنامه‌اي در نظر داريد؟
ـ محمدحسن پزشك: حوزه مسئوليت موزه در دايره جمع‌آوري، نگهداري و ارائه اشياء تاريخي و پژوهش در خصوص تاريخ سينما است، در واقع وظيفه تقدير از اين عزيزان متعلق به جاي ديگري است و همين كه موزه سينما، همه اهالي سينما را كه به نحوي در شكل‌گيري آن نقش داشتند را ببيند و اثري از آنها جمع‌آوري و عكسي را ضميمه‌اش كند كافي است.
البته ما از بسياري از پيشكسوتان سينما خواهش كرديم تا خاطرات، انديشه‌ها آرزوهايشان را با ما در ميان بگذارند كه ثبتش كنيم در اين خصوص نيز، با ضبط فعاليت‌هاي هنري و خاطرات 50 نفر ديگر در ماه‌هاي اخير از دست اندركاران سينماي ايران تعداد برنامه‌هاي ضبط شده تاريخ شفاهي سينماي ايران به 200 مورد رسيد.
از نظر بنده اين فعاليت در جهت تهيه تاريخ شفاهي سينماي ايران، بزرگ‌ترين تجليل است چرا كه همه سعي موزه سينما بر آن است كه آثار سينمايي و تاريخ سينماي ايران را حفظ و حراست و به نسل‌هاي بعدي منتقل كند و كتاب اين تاريخ شفاهي كمتر از چند هفته به بازار خواهد آمد ولي نكته مهم‌تر اين است كه موزه سينما كارهاي بسيار مهم‌تري از برپايي مراسم تجليل دارد.
* فارس: در خصوص كارها و برنامه‌هاي مهم موزه سينما توضيح بدهيد؟
ـ محمدحسن پزشك: هر كدام از اشياء و تابلوهايي كه در موزه مشاهده مي‌كنيد نياز به پيشينه‌اي دقيق دارد و ما در نظر داريم راجع به كوچك‌ترين شي موجود در موزه پژوهش و ديرينه‌شناسي انجام داده و اطلاعات دقيقي را در اختيار بازديدكنندگان قرار دهيم. در همين راستا پژوهشگاه موزه نيز در شرف آغاز به كار است و قرار است فعاليت‌هاي پژوهشي پراكنده در سراسر موزه، در اين پژوهشگاه متمركز شود و به اميد خدا به زودي با فراهم آمدن بودجه اين اتفاق خواهد افتاد. ساختمان اهدايي شهرداري در خيابان لاله‌زار كه در سال 77 مكان اوليه موزه بود و بعد به انبار گنجينه‌هاي موزه تبديل شد قرار است به عنوان مكان فعلي پژوهشگاه مورد استفاده قرار گيرد.
* فارس: چه برنامه‌هايي در جهت رونق موزه سينما در نظر داريد؟
ـ محمدحسن پزشك: خبر خوشي كه مي‌توانم بگويم اين است كه با توجه به اينكه موزه فعلي ما، مثل هر موزه ديگري در كشور (موزه لباس، كلاه، پول و...) چينش معمولي دارد قصد داريم موزه سينما را سينمايي نشان دهيم يعني نور ـ تصوير ـ صدا به كمك بازديد كننده مي‌آيد و بازديد كننده تجربه‌اي به مثابه ورود به سالن سينما و يا حتي استوديوي فيلم‌برداري را كسب مي‌كند. در بخش كودك نيز قصد داريم عروسك‌هاي سينمايي را كه يك عمر كودكان ما بر پرده سينما ديدند قابل دسترس باشند و بچه‌ها آنها از نزديك ببينند.
قسمت ديگري كه در موزه كمبودش احساس مي‌شد غرفه تاريخ سينماي مستند است، غرفه‌اي كه فيلم‌هاي 8 ميلي‌متري و 16 ميلي‌متري (به تعبيري سينماي تجربي) را به مخاطب ارائه دهد خوشبختانه طبق توافقات ما با انجمن مستندسازان سينماي ايران، 10 سالن ديگر ساختمان قديمي باغ فردوس كه موزه سينما در آن قراردارد و پيش تر به بخش اداري و ساير فعاليت ها اختصاص داشت به فضاي نمايشگاهي موزه سينما اضافه شده و مي‌شود. در نخستين اقدام سالن اختصاصي «سينماي مستند» در آينده‌اي نزديك راه‌اندازي مي شود و همه فعاليت‌ها و اقداماتي كه تا كنون در زمينه سينماي مستند صورت گرفته است در اين سالن در معرض ديد عموم قرار مي گيرد.
قرار است بعد از راه‌اندازي پژوهشكده موزه، كتابخانه تخصصي سينما را نيز داشته باشيم در اين راستا اقدام به جمع‌آوري كتاب‌هاي سينمايي جهان به زبان فارسي كرديم و تفاوت آن با ساير كتابخانه‌هاي تخصصي دنيا، در فارسي زبان بودن آنهاست.
* فارس: آقاي پزشك، جايگاه موزه سينماي ايران را در جهان را چگونه برآورد مي‌كنيد؟
ـ محمدحسن پزشك اگر بتوانيم، به نوعي جايگاه سينماي ايران را در سينماي جهان پيدا كنيم، ناخودآگاه جايگاه موزه سينماي ايران در جهان نيز پيدا مي‌شود. اين موزه، موزه‌اي مطلق نيست، موزه سينماي ايران است. يعني ما هر چه سند، خاطره، اثر سينمايي و عوامل و تجهيزات و امكانات (عكس و...) موجود در كشور را در زمينه سينما جمع‌آوري كرديم و چيزي از سينماي دنيا در اينجا جمع‌آوري نشده است كه بخواهيم خودمان را با آنها مقايسه كنيم. اما استاندارد موزه سينما قابل اعتنا است و طبق تشخيص كارشناس‌هاي ميراث فرهنگي و ميهمان خارجي در سطح قابل قبولي بوده است و اگر نگوييم پربيننده‌ترين، جزو بهترين موزههاي كشور است.
* فارس: ارتباط موزه سينماي ايران با ساير موزههاي سينماي جهان چگونه است؟
ـ محمدحسن پزشك: ايران جزو 15 كشوري است كه موزه سينما دارد، و با موزههاي سينماي جهان نيز ارتباط داريم و آنها را مي‌شناسيم و برخي كارشناس‌هاي آنها براي بازديد به ايران آمده‌اند اما محدوديت امكانات، ارتباط گسترده ما را منتفي مي‌كند، در ضمن موزه سينماي ايران اشيايي را داراست كه رد و بدل كردن آنها با ساير موزههاي سينما از نظر قدرت و هزينه به صلاح نيست.
* فارس: در نگاهي مقايسه‌اي برآورد شما از سطح موزه سينما با ساير موزه‌ها در كشور چگونه است؟
ـ محمدحسن پزشك: با توجه به تاريخ تاسيس موزه سينما در سال 1377، اين موزه را با عمري 12 ساله نمي‌توان از باب قدمت با هيچ موزه‌اي مقايسه كرد و نكته بعدي اينكه به موزه سينما هيچ رديف بودجه‌اي تعلق نمي‌گيرد با همه اين تفاسير و مشكلات، هم اينكه موزه سينما ديده مي‌شود و شما به وجودش پي‌برديد نشان از ارتقاء سطح موزه سينما نسبت به گذشته است. روزگاري بود كه افراد كمي موزه سينماي ايران را مي‌شناختند اما امروزه به مدد خبرگزاري‌‌ها، مجلات و روزنامه‌هاي سينمايي و ديگر عزيزان، ما دائما روي خط خبر هستيم و اين نشان دهنده پويايي موزه سينماي ايران است.
* فارس: شما براي كاربردي كردن فعاليت موزه چه اقداماتي انجام داديد؟
ـ محمدحسن پزشك: زماني كه در معاونت سينمايي بودم به دوستان گفتم اگر روزي بدانيد بزي دو سر متولد شده است حاضريد چندين خبرنگار را براي تهيه خبر اعزام كنيد! آيا فكر نمي‌كنيد توليد يك فيلم از نگارش تا اكران از تولٌد بزي دو سر حادثه‌اي بزرگ‌تر باشد؟ حال ما در اين مسئوليت سعي كرده‌ايم حتي دست‌نوشته‌هاي يك كارگردان و خاطرات سينمايي را جمع‌آوري كنيم. ما از تهيه كنندگان درخواست كرديم ضايعاتي كه در جريان توليد فيلم وجود دارد را به ما ارائه دهند مثلا موسسه رسانه‌هاي تصويري كارگاهي عظيم داشت و ما با توافقات انجام شده در حال فراهم كردن غرفه تاريخي نمايش خانگي در ضلع غربي موزه هستيم تا نسل امروز ببيند ما با فلش مموري فيلم نمي‌ديديم بلكه فيلم را با دستگاه ويدئو با 60 سانت طول، 30 سانت ارتفاع و 50 سانت عمق تماشا مي‌كرديم.
ابن‌هيثم، كسي بود كه 800 سال پيش تجربه اتاق تاريك (يعني اولين قدم ساخت دوربين عكاسي) را داشت و ما مجسمه ابن‌هيثم را در محوطه موزه قرار داديم تا همگان وي را بشناسند و بدانند چه تاثيري شگرفي در خلق تصوير در كشور ايفا كرده است.
* فارس: شما به عنوان فعاليت‌هاي جنبي موزه بارها كارگاه نمايش فيلم را برپا كرديد، چرا هر دفعه به نتيجه نرسيد؟
ـ محمدحسن پزشك: من اكراه دارم كه همه فعاليت‌ها را به بودجه ارتباط دهم اما وقتي ما بودجه و فضاي كافي براي فعاليت اصلي موزه نداريم قطعا در فعاليت‌هاي جنبي دچار مشكل مي‌شويم البته كانون فيلمي كه در حال حاضر برقرار است با كمك انستيتوي روانكاوي، فيلم‌هايي را نمايش مي‌دهد و نقد مي‌كند و مخاطب خوبي هم دارد ولي باز هم مي‌گويم اين جزو فعاليت‌هاي جنبي موزه محسوب مي‌شود.
* فارس: در آخر اگر صحبتي هست، بفرماييد؟
ـ محمدحسن پزشك: با توجه به سن‌ام، گرچه من در سرازيري هستم، اما موزه سينما در سربالايي است و نبايد از حمايت‌هاي شهرداري به خاطر ساخت و سازها در موزه و حمايت همه دوستان در معاونت سينمايي در خصوص همكاري‌هايي كه در حيطه فعاليت‌هاي موزه داشتند، ناديده گرفت و من به شخصه از تمامي كساني كه به خاطر لطف به بنده و يا دلسوزي به هنر سينما با موزه سينما خارج از مسئوليت‌شان همكاري مي‌كنند سپاسگزارم و اميدوارم پويايي روزافزون موزه را در آينده شاهد باشيم.
