مجله پزشکی : زیبایی پوست

فصل تابستان زمانی است كه بسیاری از آفتاب برای برنزه كردن استفاده می كنند اما پیش از آن كه حوله تان را بردارید و به استخر بروید بهتر است كمی بیشتر درباره پوستتان و نور خورشید بدانید. این دانسته ها به شما كمك خواهد كرد كه بدون آسیب رساندن به پوستتان برنزه شوید.
●برنزه كردن چه تاثیری بر پوست دارد
ممكن است فكر كنید كه پوست تنها بدن شما را می پوشاند اما پوست بزرگترین اندام بدن شما است و سد اصلی بین بدن شما و محیط بیرون است. پوست همچنین دارای سلول هایی است كه به دستگاه ایمنی شما در مقابله با عفونت ها كمك می كند.
نور خورشید حاوی دو نوع پرتو ماورای بنفش است كه به پوست شما برخورد می كند: اشعه ماوراء بنفشA (UVA و اشعه ماوراء بنفش B UVB نوع سومی هم وجود دارد به اسم UVC كه جو كره زمین آن را قبل از این كه به شما برسد جذب می كند.
پرتوهای UVB لایه بالایی پوستاپیدرم را می سوزانند و باعث آفتاب سوختگی می شوند، در حالی كه پرتوهای UVA كه به لایه عمیق تر پوستدرم نفوذ می كنند باعث برنزه شدن می شوند. پرتوهای UVA كه در پیری پوست مقصر محسوب می شوند و پرتوهای UVB اغلب با سرطان پوست ارتباط داده می شوند. با این حال پژوهش ها نشان می دهند كه پرتوهای UVA نیز ممكن است در سرطان پوست نقش داشته باشند.
هنگامی كه پرتوهای ماوراءبنفش به پوست شما برخورد می كنند، سلول هایی به نام ملانوسیت ها را كه مولد رنگدانه ای قهوه ای به نام ملانین هستند، تحریك می كنند. ملانوسیت ها با تولید هرچه بیشتر ملانین به آن پاسخ می دهند تا از پوست شما محافظت بیشتری به عمل آید. ملانین مانند نوعی چتر برای سلول های پوست عمل می كند و در عین حال رنگ قهوه ای مشخصه برنزه شدن را ایجاد می كند.
●اثرات درازمدت نور خورشید
ملانین تا حدی می تواند از پوست شما محافظت كند. اگر شما مدت زیادی در معرض نور خورشید باقی بمانید، پرتوهای ماوراءبنفش نهایتا به پوست شما صدمه می زند.این آسیب به صورت چین و چروك، لكه های قهوه ای رنگ پیری، لك و پیس و آویزان شدن پوست خود را نشان می دهد.در بدترین حالت قرارگرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید می تواند به سرطان پوست، آسیب به چشم ها و ضعیف شدن دستگاه ایمنی بدن در مقابله با بیماری ها بینجامد.
●محافظت در برابر نور خورشید
بهترین راه برای مقابله با نور خورشید یافتن تعادلی میان فعالیت و محافظت است. كرم های ضدآفتاب كه جلوی نفوذ پرتوهای مضر را به پوست می گیرند، می توانند یكی از بهترین وسایل برای جلوگیری از آسیب به پوست باشند. شماره «عامل محافظت در برابر نور خورشید» یا SPF كرم ضدآفتاب میزان محافظت آن را نشان می دهد.كرم های ضدآفتاب دارای شماره SPF بالاتر دفاع بیشتری در مقابل پرتوهای آسیب رسان ماوراءبنفش فراهم می آورند.
رعایت نكات زیر می تواند به حفظ بدن شما در برابر نور آفتاب كمك كند:
به طور روزمره حتی در هوای ابری و هنگامی كه زمان زیادی را در خارج از خانه نمی گذرانید، از كرم ضدآفتاب با SPF حداقل ۱۵ استفاده كنید. استفاده از كرم ضدآفتاب به طور روزمره به این خاطر است كه متخصصان پوست معتقدند بیش از ۸۰ درصد قرارگیری ها در معرض نور خورشید به طور اتفاقی صورت می گیرد مثلا هنگامی كه برای پیاده روی به پارك می روید یا بیرون ناهار می خورید. اگر نمی خواهید از یك كرم ضدآفتاب خالص استفاده كنید، مرطوب كننده هایی كه مواد ضدآفتاب درون خود دارند به كار برید.
اطمینان حاصل كنید كه كرم ضدآفتابی كه به كار می برید هر دو UVA و UVB را مهار می كند. یعنی یك ضدآفتاب وسیع الطیف است كرم ضدآفتاب در شرایط ایده آل نباید باعث جوش زدن پوست شود یا منافذ پوست را ببندد و آكنه ایجاد كند.
باید به اندازه كافی كرم روی پوست گذاشت تا موثر واقع شود. اغلب افراد به اندازه كافی از كرم استفاده نمی كنند تا حداكثر حفاظت را به دست آورند. اگر مطمئن نیستید كه به مقدار كافی از كرم به پوست مالیده اید یا نه یا از مقدار زیاد كرم روی پوست خوشتان نمی آید، از كرم های ضدآفتاب با SPF بالاتر استفاده كنید.
اگر مدت بیرون ماندنتان از خانه زیاد است، هر ۲ یا ۳ ساعت و پس از شنا یا استحمام دوباره به پوست كرم بزنید. اگر در معرض نور مستقیم خورشید قرار خواهید گرفت، كرم با SPF بالاتر مثلا ۳۰ بهتر است. اگر در آفتاب ورزش می كنید كرم ضدآفتابی به كار ببرید كه ضدآب و ضدعرق هم باشد. نور خورشید بین ساعت ۱۰ صبح و ۴ بعد ازظهر قوی تر است، بنابراین سعی كنید در این ساعات كمتر در معرض نور خورشید باشید. برای محافظت از چشم ها از كلاه لبه دار و عینك آفتابی استفاده كنید. توجه داشته باشید كه سطوح منعكس كننده ای مانند برف یا آب می توانند میزان اشعه ماوراءبنفشی را كه به پوست شما می رسد بیفزایند.
برخی داروها مثلا آنتی بیوتیك هایی كه برای درمان آكنه به كار می روند و قرص های ضدبارداری می توانند حساسیت پوست را به خورشید بیشتر كنند. در این مورد با پزشكتان مشورت كنید.
●برنزه شدن بدون آسیب
فرآورده هایی در بازار موجودند كه می توانند بدون نور آفتاب شما را برنزه كنند. البته این شیوه های بی خطر شامل لامپ های برنزه شدن یا تختخواب های خورشیدی نمی شوند.بعضی افراد فكر می كنند چون لامپ های برنزه شدن فقط UVA ساطع می كنند كه آفتاب سوختگی ایجاد نمی كند، بنابراین این وسایل بی خطرند. اما میزان UVA ساطع شده از این لامپ ها بیشتر از نور خورشید است، بنابراین در درازمدت اشعه بیشتری در پوست جذب می شود كه به پیری پوست می انجامد و خطر سرطان پوست را افزایش می دهد.
یك راه برنزه شدن بدون نور آفتاب استفاده از كرم های حاوی DHA است كه در بیرونی ترین لایه پوست اكسیده می شود و پوست را از چند روز تا یك هفته قهوه ای رنگ می كند.همچنین در سالن های زیبایی همین ماده را به وسیله یك اسپری تحت فشار روی پوست می پاشند و چند ساعت بعد از این كار شما ظاهر برنزه پیدا خواهید كرد.
● Airbrush tanning
در هر دو روش اگر قبل از كاربردشان با استفاده از برس های سایشی یا وسایل مشابه سلول های مرده سطح پوست برداشته شوند نتیجه بهتری به دست می آید. البته بعد از استفاده از شیوه های برنزه كردن بدون نور خورشید هم لازم است كرم ضدآفتاب برای محافظت پوست به كار برد.

مواد تشکیل دهنده کرمهای ضد آفتاب به دو روش از پوست محافظت میکنند، آنها یا اشعه ماورای بنفش UV خورشید را جذب و راه عبور آنرا مسدود کرده یا اینکه اشعه UV را منعکس و متفرق میکنند. کرمهای ضد آفتاب بر اساس میزان توانایی آنها در جذب و دفع اشعه UV درجه بندی میشوند که Sun Protection Factor یا SPF نام دارد. درجه SPF (مانند SPF۱۵ یا SPF۲۰) نشان دهنده این امر هستند که مصرف کننده آن قبل از اینکه دچار آفتاب سوختگی بشود، تا چه حد میتواند زیر نور آفتاب بماند.
برای مثال شما میتوانید بدون استفاده از کرم ضد آفتاب ۱۰ دقیقه زیر نور خورشید باقی بمانید و احساس سوختگی نکنید. هنگامی که از کرم ضد آفتاب استفاده میکنید میتوانید
زمان ۱۰ دقیقه را ضرب در میزان SPF کرم کنید و به مقدار زمان به دست آمده زیر آفتاب بمانید. اگر SPF کرم شما ۱۵ باشد، شما ۱۵۰ دقیقه یا ۲ ساعت و نیم میتوانید
در آفتاب بمانید. اگر پس از مدتی مجددا از کرم استفاده کنید، میزان محافظت آن بیشتر میشود اما، در مقدار زمان ایمن آن تاثیری ندارد.
● چگونه کرم ضد آفتاب با SPF مناسب را انتخاب کنیم؟
بهترین کرم ضدآفتاب، آن است که برای نوع پوست شما ایمنی کافی به وجود بیاورد. جدول زیر میتواند در تصمیم گیری به شما کمک کند. توجه کنید که مشورت با پزشک در انتخاب کرم ضدآفتاب مناسب توصیه میشود، به خصوص اگر شما از داروهایی که حساسیت به نور را افزایش میدهند استفاده میکنید یا پوست بسیار حساسی دارید،مشورت با پزشک ضروری است.

بهبود سطح زندگی و رفاه اجتماعی، و درخواست بیشتر مردم برای ترمیم، بازسازی و جوان تر شدن پوست و از طرف دیگر پیشرفت روزافزون علم پزشکی، سبب به کاربردن روش های جدید جراحی پوست و ترمیمی گشته است.
یکی از مشکلاتی که در سنین بحران ساز، یعنی سنین ازدواج مورد توجه جدی قرار می گیرد، ظاهر ناخوشایند آثار زخم های صورت است که عمدتا توسط جوش های چرکی و عمیق صورت و همچنین در اثر عوامل دیگر مانند آبله مرغان و جراحات پوستی ناشی از ضربه و تصادفات یا بیماری های دیگر به وجود می آید.
عارضه ی عمده این گونه موارد، جنبه های اجتماعی – روانی آن است که در بعضی از افراد جوان می تواند مخرب باشد.
این مساله در بدترین زمان ممکن از زندگی، که ظواهر شخصی و خودآگاهی در این مورد در اوج است، اتفاق می افتد.
اگرچه جوشگاه های(جای جوش) پوستی از نظر دیگران می تواند خیلی خفیف و نامشخص باشد، ولی با این حال برای خود فرد، بسیار قابل توجه و باعث خجالت، ناراحتی و عصبی شدن می شود و حتی ممکن است باعث محروم شدن از وجهه ی اجتماعی توسط خود بیمار نیز بشود.
این گونه افراد را نمی توان با این توصیه که بیماری اشان کم اهمیت است، راضی کرد و اغلب بایستی به تقاضای آنها برای درمان پاسخ گفت.
از آنجا که پیشگیری از ایجاد اسکار(SCAR) یا جوشگاه(جای جوش) بسیار ساده تر از درمان آن است، لذا در اکثر موارد تاکید بر درمان طبی زودرس و فوری و طولانی تا پایان بیماری می باشد.
در جوش غرور جوانی اسکارها می توانند از سوراخ های کوچک که ممکن است با سوراخ های گشاد شده ی غدد چربی پوست اشتباه شوند، تا ضایعات آبله ای شکل بزرگ و عمیق، دیده شوند. این جوشگاه ها یا اسکارها می توانند صورت، پشت، سینه و حتی بازو را گرفتار کنند و می توانند فرورفته یا برآمده باشند.
در مورد انتخاب بهترین روش درمان یا مراحل درمان، در بین پزشکان اختلاف نظر وجود دارد.
روش های مختلف درمان اسکار، آکنه و جوشگاه های صورت عبارتند از:عمل تراشیدن پوست، استفاده از لیزر دی اکسید کربن، عمل جراحی برداشتن اسکار، برآمده کردن پوست و گرافت پوستی، تزریق مواد پرکننده ی اسکار و پیلینگ یا لایه برداری پوست.
هر یک از این روش های درمان را می توان بر اساس شدت و گستردگی ناهنجاری پوست در فرد مبتلا و وضعیت اجتماعی و اقتصادی وی انتخاب کرد و برای درمان اقدام نمود.
● روش ساییدن پوست یا "درم ابریژن"
یکی از روش های متداول و مؤثر در برطرف کردن زخم های صورت ناشی از جوش غرور، آبله مرغان، اسکار جراحات پوستی، مواردی مثل خالکوبی، لکه های مربوط به سن و آفتاب، و چین و چروک، ساییدن پوست یا به اصطلاح علمی "درم ابریژن" (DERMABRASION) است.
این روش اولین بار توسط دانشمند آلمانی آقای کرومه در سال ۱۹۰۵ میلادی شروع شد و در سال ۱۹۴۰ و ۱۹۵۰ توسط آقایان کورتین و بروک روش فعلی، که استفاده از دستگاه موتور سمباده دار با حرکت دوار می باشد، توضیح داده شد.
این روش یک دهه بعد، محبوبیت خاصی در بین مردم پیدا کرد و در این مدت کامل تر شد. در این روش به وسیله عمل تراشیدن پوست، لایه سطحی پوست ساییده می شود، در نتیجه لایه زیرین پوست که ظاهر صاف تر و شفاف تری دارد، جایگزین آن می شود.
همچنین لایه ی زاینده پوست تا مدت شش ماه بعد فعال تر می شود و سرعت رسیدن سلول های عمقی پوست به سطح پوست بیشتر می گردد. کلاژن سازی در ناحیه دوم فعال تر شده و استحکام درم بیشتر می گردد.
کلیه این اتفاقات باعث کم کردن عمق اسکارها و فرورفتگی های پوست یا از بین رفتن آنها می شود. استفاده از کرم های مخصوص که قبل از عمل باعث تحریک پوست و لایه برداری می شود، چند هفته قبل از عمل ضروری بوده و باعث سریع تر شدن ترمیم پوست، پس از عمل ساییدن پوست می گردد.
قبل از عمل تراش پوست، داروهای آرام بخش و بی حس کننده ی موضعی توسط پزشک تزریق می گردد و این عمل، می تواند در بیمارستان، مراکز جراحی سرپایی یا حتی در مطب انجام پذیرد.
جراح به وسیله یک دستگاه گردان با سرعت بالا که در سر آن سمباده یا برس مخصوص وجود دارد، با برداشتن لایه های فوقانی پوست موجب مسطح شدن پوست می شود.
پس از عمل با پانسمان مخصوص روی پوست پوشانده شده وبعد از ۲ تا ۴ روز، پانسمان برداشته می شود و پس از دو هفته، بیمار می تواند با استفاده از وسایل ضد آفتاب به سرکار خود برود.
البته تا مدت شش ماه بیمار نبایستی در معرض مستقیم نور آفتاب قرار گیرد. بیمارانی که سابقه عفونت تب خال یا سابقه عدم ترمیم زخم دارند و همچنین کسانی که قرص های اکوتان مصرف می نمایند، بایستی قبل از عمل به پزشک اطلاع دهند.
شایع ترین موارد استفاده از ساییدن پوست، به ترتیب برای درمان جوشگاه ناشی از آکنه، برطرف کردن لکه های پیری پوست، اسکار(جای زخم) ناشی از عمل جراحی یا ضربه، برطرف کردن چروک پوست و برداشتن خالکوبی می باشد.
ساییدن پوست روی اسکار ناشی از ضربه یا جراحی پوست، تقریبا شش هفته پس از ایجاد آسیب، نتیجه کامل و عالی دارد.
در برداشتن خالکوبی پوست توسط ساییدن پوست، نباید انتظار داشت که با یک بار، نتیجه کامل و عالی بدست آید و ممکن است ۲ یا ۳ بار این عمل تکرار شود.
در مورد اسکار ناشی از آبله مرغان نیز عمل تراشیدن پوست شش هفته بعد از بهبود پاسخ می دهد.
عمل ساییدن پوست یک روش مناسب برای صاف کردن ناهمواری های پوستی به جا مانده از آکنه، اسکار عمل جراحی، ضربه یا تصادفات و برطرف کردن لکه های پیری پوست، خالکوبی و چروک صورت است.
بعضی مواقع مجبور می شویم جوشگاه های بسیار عمیق پوست صورت را با عمل جراحی برداشته و محل را بخیه بزنیم. در برخی بیماران لازم است اسکارهای عمیق توسط تزریق کلاژن پُر شود یا در بعضی موارد پیوند پوست از پشت گوش به ناحیه فرو رفته ی پوست انجام گیرد.
انواع مختلف لایه برداری یا پیلینگ های مکرر پوست، به تنهایی یا همراه با عمل ساییدن پوست برای بهبودی جوشگاه های سطحی و التهابی پوست انجام می شود که این عمل اگر همراه با مصرف طولانی مدت اسیدهای رتینوئیک و ترکیبات آلفاهیدروکسی اسید باشد، بخصوص در افرادی با پوست سفید و روشن نتایج خوبی دارد.
امروزه از لیزر دی اکسید کربن، در درمان اسکارهای پوستی نیز استفاده می شود که نتایجی خوب داشته و با عمل ساییدن پوست قابل مقایسه است و عوارض آن نیز، محدود گزارش شده است.