بیماری ‌های خودایمنی را بهتر بشناسیم

سلول های دستگاه ایمنی بدن در یک فرد، گاهی و به دلایل گوناگون ممکن است نتواند برخی از مواد و اجزای بدن فرد را از مواد خارجی تشخیص دهد و از این رو نسبت به بافت های خودی حساس شده و بر ضد آن ها آنتی کور ترشح می ‌کند. نتیجه ی حاصله را بیماری خود ایمنی یا حساسیت خودی می‌ نامند.

بیماری خودایمنی(autoimmune) هنگامی رخ می دهد که دستگاه ایمنی بدن به اشتباه حمله به خود بدن را آغاز می کند. از جمله بیماری‌ های خودایمنی شناخته شده ‌تر می ‌توان به لوپوس، آرتریت روماتوئید و اسکلروز متعدد(ام‌ اس) اشاره کرد. اغلب این بیماری ‌ها مزمن هستند، اما بسته به نوع عارضه ممکن است قابل کنترل باشند.

بیماری ‌های  خودایمنی، زنان را بیشتر از مردان گرفتار می ‌کنند و در برخی از خانواده ‌ها شایع ‌تر هستند؛ بنابراین دارای زمینه ارثی هستند.

علائم این بیماری ‌ها رفت و برگشت دارد، ممکن است بیمار مدتی هیچ علامتی نداشته باشد و بعد حمله ی شدید و ناگهانی بیماری رخ دهد که به آن " شعله‌ ورشدن" (flare-up)  بیماری می ‌گویند.

علائم و شدت بیماری در انواع مختلف این بیماری ‌ها متفاوت است.

علاوه بر داروهایی که برای درمان این بیماری ‌ها به کار می‌ رود، کاهش استرس هم به بهبودی علائم کمک می ‌‌کند. مراقبه و خودهیپنوتیسم نیز به برخی افراد کمک می‌کند.

افراد مبتلا به بیماری ‌های خودایمنی باید عادات سالمی مانند انجام مداوم ورزش، داشتن رژیم غذایی مناسب و داشتن خواب کافی را برگزینند.

اطلاعات اولیه

در شرایط طبیعی، دستگاه ایمنی بدن بنا به پدیده‌ ای به نام تحمل(Tolerance) نسبت به آنتی ژن های خودی عکس‌العمل نشان نمی ‌دهد. عواملی مانند دور نگه داشتن آنتی ژن های خودی از دسترس سلول های دستگاه ایمنی، تنظیم فعالیت لنفوسیت ها توسط سلول های T مهار کننده و حذف سلول های T حساس به آنتی ژن های خودی در تداوم پدیده تحمل در دستگاه ایمنی دخالت دارند. تغییر در هر یک از عوامل فوق و یا تغییر در آنتی ژن های خودی، سبب تولید آنتی بادی هایی بر علیه آنتی ژن های خودی می‌ گردد که اختلالات حاصله را بیماری های خود ایمنی و در مواقعی پاسخ خود ایمنی می ‌نامند که بسیار متعدد هستند و در اعضای مختلف بدن، مشاهده می‌ گردند.

عوامل ژنتیکی موثر در بروز بیماری های خود ایمنی

بهترین دلیلی که می ‌توان برای اثبات وجود زمینه ژنتیکی در بروز بیماری های خود ایمنی عنوان نمود، افزایش شیوع بیماری در دو قلوهای یک تخمکی، دو تخمکی و اعضای یک خانواده می ‌باشد. با این حال، توارث آن ها پیچیده است و ژن های مختلفی در آن دخالت دارند یا به عبارت دیگر، توارث پلی ‌ژنیک است. جایگاه ژن های دیگر دخیل در بیماری را اخیرا کشف کرده‌ اند و اطلاعات ما در مورد آن ها بسیار اندک است. یک دسته از ژن ها که با بیماری های خود ایمنی ارتباط دارند و مورد مطالعه زیادی قرار گرفته‌ اند، کمپلکس HLA یا MHC می‌ باشد.

عوامل محیطی

بعضی اتو آنتی ژن ها از دسترس سیستم ایمنی بدن دور نگه داشته شده ‌اند و این در حالی است که لنفوسیت های T و B ضد این اتو آنتی ژن ها در بدن افراد وجود دارند. اما وجود آن ها به بروز بیماری نمی ‌انجامد چون این آنتی ژن ها بالقوه از دید سیستم ایمنی مخفی نگه داشته شده‌ اند.

پروتئین های عدسی چشم و قرنیه ی چشم، آنتی ژن های کندروسیت های غضروف و آنتی ژن های اسپرماتوزوئیدها، نمونه‌ هایی از این آنتی ژن های مخفی هستند. ولی اگر متعاقب بعضی حوادث فیزیکی یا عفونت، این آنتی ژن ها به سیستم ایمنی معرفی گردند، پاسخ ایمنی ظاهر می‌ شود.

متعاقب بعضی عفونت های ویروسی یا مصرف داروهایی که می ‌توانند اپی ‌توپ سلول T را تغییر دهند، لنفوسیت های T فعال می‌ شوند. بعضی عفونت های باکتریایی مثل عفونت های استرپتوکوکی می‌ توانند آنتی بادی هایی بسازند که قادرند به بافت سالم نیز اتصال یابند و باعث بروز بیماری خود ایمنی شوند مثل درگیری قلب در عفونت های استرپتوکوکی.

مطالعه ی بیماری های خودایمنی از دو جهت مفید است:

* درمان بهتر بسیاری از بیماری های خود ایمنی شدید

* و کنترل و تنظیم پاسخ های ایمنی که بیماری های خود ایمنی تظاهری از اختلال در آن ها می ‌باشند.

بیماری های خود ایمنی وابسته به آنتی بادی

کم خونی همولیتیک خود ایمن

اگر آنتی بادی ها با گلبول های قرمز خود شخص، واکنش نشان دهند، بیماری را کم خونی همولیتیک خود ایمن گویند. یکی از دلایل کاهش تعداد گلبول های قرمز خون، نابوی آن ها توسط آنتی بادی علیه آنتی ژن های سطحی گلبول های قرمز است.

میاستنی گراویس

در این بیماری، آنتی ژن خودی، گیرنده استیل کولین در محل تلاقی ماهیچه‌ ها و رشته ‌های عصبی است. اتصال آنتی بادی به گیرنده استیل کولین مانع ارسال پیام عصبی توسط استیل کولین می‌ شود و باعث ضعف شدید عضلانی و اختلال در عمل بلع و تنفس می‌ شود.

بیماری گریوز

هر چند بیماری گریوز یک بیماری چند عضوی است، اما یکی از مشخصات اصلی آن، پُرکاری غده تیروئید 15776 می‌ باشد. این جنبه از بیماری را می ‌توان به عنوان نمونه ‌ای از آنتی بادی هایی که علیه گیرنده یک هورمون ساخته شده‌ اند و به جای ایجاد اختلال در کار آن ، باعث فعال شدن آن می‌ گردند، ذکر نمود.

بیماری خود ایمنی ناشی از لنفوسیت های T

اسکلروز مولتیپل (بیماری MS)

در این بیماری، میلین بافت عصبی تخریب می‌ شود و سیر بیماری را به صورت فلج عود کننده و یا فلج مزمن پیشرونده درمی‌ آورد. این بیماری خود ایمن به وسیله ی لنفوسیت های T ایجاد می ‌شود.

دیابت شیرین نوع 1  

در این نوع دیابت، سلول های بتای لوزالمعده طی واکنش های التهابی مزمن، تخریب می ‌شوند.

تیروئیدیت هاشیموتو 

این بیماری تیروئید بیشتر در زنان میانسال دیده می ‌شود. این بیماری، گواتر را ایجاد می ‌کند. عامل و منشا این بیماری ناشناخته است و به نظر می‌ رسد که آنتی بادی و لنفوسیت های T در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند.

پارکینسون از کجا می‌ آید؟

چندی پیش هنرپیشه مشهور انگلیسی ، دبورا کر که به بیماری پارکینسون مبتلا شده بود، جان باخت. در تاریخ معاصر افراد مشهور زیادی به این بیماری مبتلا شدند. هیتلر، سالوادور دالی، مائو و محمدعلی کلی از این جمله‌اند. امروزه شیوع بیماری پارکینسون رو به افزایش است و مشاغل گوناگون و کار با مواد شیمیایی و صنعتی، استرس و تغییر سبک زندگی، همه در افزایش شیوع این بیماری مؤثرند. خوب است درباره پارکینسون بیشتر بدانید.

اگرچه علت بیماری پارکینسون ناشناخته مانده است اما دانشمندان عواملی را مرتبط با بیماری پارکینسون شناسایی کرده‌اند. به عنوان مثال، در افراد بالای 60 سال ، احتمال ابتلا به بیماری پارکینسون حدود 2 تا 4 درصد است، در مقایسه با سایر افراد که حدود یک تا دو درصد است.

ردپای بیماری در خانواده

در حدود 15 تا 25 درصد افراد مبتلا به پارکینسون دارای یک خویشاوند مبتلا به پارکینسون، هستند. در یک تحقیق بزرگ، محققان دریافتند که در افرادی که دارای یک خویشاوند درجه اول مبتلا به پارکینسون مانند پدر و مادر یا خواهر و برادر مبتلا هستند، احتمال ابتلا به پارکینسون حدود دو تا سه برابر جمعیت عادی است. این به این معنی است که اگر والدین شما مبتلا به بیماری پارکینسون هستند، احتمال ایجاد این بیماری در شما کمی بالاتر از سایرین است.

بیماری پارکینسون در بسیاری از مبتلایان به صورت مستقیم با وراثت در ارتباط نیست اما محققان تعدادی از ژن‌های دخیل در این بیماری را در تعدادی از خانواده‌ها شناسایی کرده‌اند. بعضی از این ژن‌ها در پروتئین‌هایی که در عملکرد‌های سلول‌های دوپامینی دخیل‌اند، تغییراتی ایجاد می ‌کنند. به دلیل امکان مطالعات وسیع در آزمایشگاه‌های مدرن، امروزه جنبه‌های گوناگون وراثتی این بیماری، تحت تحقیقات گسترده‌ای قرار گرفته است.

صدمات محیطی

بعضی از دانشمندان بر این باورند که بیماری پارکینسون ممکن است در نتیجه تماس با سموم یا آسیب‌های محیطی به وجود بیاید. تحقیقات، تعدادی از عوامل‌ مرتبط با پارکینسون مانند زندگی در مناطق حاشیه‌ای شهر، استفاده از آب چاه یا مصرف ترکیبات آفت‌کش را مشخص کرده‌اند. تزریق ماده مخدری به نام متیل فنیل تتراهیدروپیریدین می ‌تواند به سرعت موجب ایجاد بیماری پارکینسون به صورت دائمی شود. اما در حقیقت هیچگونه مدرک محکمی درباره اینکه یک عامل محیطی به تنهایی موجب ایجاد این بیماری شده است، وجود ندارد. اگرچه این عوامل محیطی در مطالعات نمونه‌های آزمایشگاهی پارکینسون کمک‌ کننده هستند و محققان هنوز به دنبال سرنخ‌ها و ارتباطات تازه‌ای میان عوامل گوناگون و ایجاد پارکینسون می‌ گردند. اغلب متخصصان بر اینکه این بیماری ناشی از ترکیبی از عوامل وراثتی و محیطی است، هم عقیده‌اند، اگرچه ما هنوز ماهیت این ترکیب را نمی ‌دانیم.

پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون اختلال حرکتی مزمن و پیش رونده‌ است به این معنی که علائم این بیماری به مرور زمان بدتر می‌ شوند. حدود 15 درصد مبتلایان به پارکینسون پیش از 50 سالگی تشخیص داده می‌ شوند. شیوع این بیماری با افزایش سن، زیاد می شود. علت این بیماری ناشناخته است و در حال حاضر درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد اما تعدادی از روش‌های دارو درمانی و جراحی برای بهبود علائم وجود دارند.

 بنابراین پیام‌هایی که در ارتباط با شیوه و زمان حرکت بدن  هستند، از مغز آهسته‌تر فرستاده می‌ شوند که سبب می‌ شود، شخص مبتلا قادر به شروع و کنترل حرکاتش به صورت طبیعی نباشد. بیماری پارکینسون علائم متفاوتی دارد که از شخصی به شخص دیگر متفاوت است، مانند لرزش دست و پا، صورت و فک، سفتی یا گرفتگی عضلات اندام‌ها و تنه، کاهش سرعت حرکات و اختلال تعادل و هماهنگی.

دارودرمانی

محققان هنوز در پی ارزیابی سودمندی چند ماده گوناگون روی کاهش سرعت پیشرفت این بیماری و درمان علائم آن هستند. بهتر است مبتلایان به این بیماری پیش از مصرف هرگونه دارویی، برای جلوگیری از ایجاد تداخلات دارویی خطرناک با پزشک‌شان مشورت کنند. از آنجایی که شواهدی در رابطه با آسیب‌های اکسیداتیو به سلول‌های عصبی در بیماری پارکینسون وجود دارد، مصرف آنتی ‌اکسیدان‌ها تحت بررسی قرار دارد.

از مکمل‌ها چه خبر؟

کوآنزیم  Q10یک آنتی‌اکسیدان قوی  موجود در میتوکندری سلول است. میتوکندری‌ها یک ساختار مولد انرژی در سلول هستند و بعضی از دانشمندان عقیده دارند که اختلالات عملکرد میتوکندری‌ها در ایجاد پارکینسون مؤثر است. یک تحقیق کلینیکی جدید، نشانگر آن بود که میزان‌ زیادی از کوآنزیم Q10 موجب کاهش سرعت پیشرفت این بیماری در تعدادی از مبتلایان شده است اما تحقیقات درباره این آنزیم هنوز به طور گسترده‌ای صورت نگرفته است تا بتوان مصرف این ماده را به مبتلایان توصیه کرد.

ویتامین E نیز می‌ تواند در مقابله با آسیب‌های مغزی ناشی از رادیکال‌های آزاد، مؤثر باشد و به نظر می ‌رسد که احتمال ابتلا به پارکینسون را پایین می ‌آورد، اگرچه شواهد محکمی در این زمینه وجود ندارد اما از آنجایی که ویتامین E عوارض جانبی کمی دارد، بسیاری از مبتلایان به پارکینسون از این دارو استفاده می‌ کنند. تحقیقات درباره مصرف انبه هندی و زغال‌اخته  و نقش آنها در کاهش مرگ سلول‌های عصبی در حال انجام گرفتن  است.

کراتین یکی دیگر از ترکیبات مورد علاقه دانشمندان است زیرا این ترکیب موجب افزایش میزان فسفوکراتین که یک منبع انرژی برای عضلات و مغز است، می‌ شود. بررسی درباره تأثیر این ماده روی آسیب‌های سلول‌های عصبی، در حال انجام است. تحقیقات همچنین روی ماده‌ای به نام گلوتاتیون و تأثیر آن روی متابولیسم سلولی و قدرت آنتی اکسیدانی آن تحت انجام است. هر دوی این ترکیبات به نظر امیدوارکننده می ‌رسند، اگرچه روش تجویز مفید آنها، عوارض و خطرات استفاده طولانی ‌مدت از آنها مشخص نیست. داروهای متفاوتی برای مبتلایان به پارکینسون در بازار وجود دارد. این داروها اغلب گران و از کارخانه‌های متفاوتی هستند. این داروها اغلب دارای عوارض جانبی و تداخلات دارویی با سایر داروها هستند، بنابراین قبل از استفاده از این داروها، مشورت با پزشکتان بسیار مهم است.

همه چیز درباره دیابت

www.novindiet.com

دیابت بیماری است كه در آن، بدن قادر به تولید انسولین و یا استفاده مناسب از این ماده نمی باشد. انسولین هورمونی است كه برای تبدیل قند، نشاسته و دیگر غذاها به انرژی، مورد نیاز می باشد و برای زندگی روزانه ضروری است.

دیابت و یا همان بیماری قند، به مجموعه ای از اختلالات اطلاق می شود که باعث می شود سلول های بدن نتوانند به نحو مناسب از کربوهیدرات ها به عنوان یک ماده غذایی اساسی استفاده نمایند، که نتیجه آن افزایش میزان قند خون خواهد بود. اگرچه ژنتیك و عوامل محیطی مانند چاقی و كم تحركی در بروز دیابت موثر هستند، ولی علت اصلی این بیماری هنوز ناشناخته می باشد.

شیوع دیابت در ایران

در کشور ما طبق آمار ارائه شده حدود 5 تا 6 درصد افراد 3 تا 69 ساله در شهر تهران مبتلا به دیابت هستند. مطالعات نشان داده است که بیش از نیمی از افراد دیابتی قبل از انجام آزمایشات، از بیماری خود آگاهی ندارند.

میزان شیوع بیماری دیابت در نواحی مختلف ایران متفاوت است. به عنوان مثال، طبق بررسی های انجام شده بیشترین میزان شیوع بیماری دیابت در شهر یزد وجود داشته است (3/16درصد)، که این به نوع و رفتارهای غذایی آن شهرهای بستگی دارد.

شیوع دیابت و اختلالات تحمل گلوکز با افزایش سن، بالا می رود. طبق مطالعات اخیر 14 تا 23 درصد ایرانی های بالای 30 سال سن، یا دیابتی هستند یا دچار عدم تحمل گلوکز (IGT) می باشند. مطالعات نشان می دهند که تقریباً 25 درصد موارد IGT ، در آینده دچار دیابت می شوند.

آشنایی با دیابت

برای آشنایی با دیابت، ابتدا باید بدانیم که قند چگونه در بدن مورد استفاده قرار می گیرد.

گلوکز (قند خون) منبع اصلی انرژی سلولی است که به ویژه برای سلول های عضلانی و نیز مغز ضروری می باشد. گلوکز بدن از دو منبع اصلی تامین می گردد: غذاهای خوراکی و کبد. بعد از خوردن غذا، قند از روده ها جذب شده و در نهایت از طریق گردش خون توسط هورمون انسولین در اختیار سلول های بدن قرار می گیرد. میزان اضافی قند موجود در خون در کبد به صورت گلیکوژن ذخیره می گردد. در هنگام روزه داری و یا عدم مصرف غذا، کبد گلوکز ذخیره شده را در اختیار بدن قرار می دهد تا سطح قند خون را در حد مناسبی نگه دارد. لازم به ذکر است که هورمون انسولین از لوزالمعده (غده ای که که در پشت معده قرار گرفته) به درون جریان خون ترشح می شود و در سطح سلولی به گیرنده های مخصوص متصل می کردد و ورود گلوکز به سلول ها و نیز سوخت و ساز طبیعی آن را تسهیل می نماید.

تشخیص دیابت

اگرچه در نیمی از موارد، بیماران مبتلا به دیابت از بیماری خود اطلاع ندارند، ولی تشنگی فراوان، پُرنوشی ، ادرار فراوان، کاهش وزن بدون دلیل، عفونت های مکرر و نیز گرسنگی دائمی از علائم خطری می باشند که می توانند نشان دهنده شروع دیابت باشند.

برای تعیین این كه بیمار، دیابتی یا پردیابتی (در معرض دیابت) است، دو آزمایش قند خون ناشتا (FBG) و تست تحمل گلوكز خوراكی (OGTT) انجام می شود.

با توجه به این كه تست FBG، آسان تر، سریع تر و ارزان تر انجام می شود، انجمن دیابت آمریكا تست گلوکز خون ناشتا را توصیه می كند.

بر اساس شاخص های انجمن دیابت آمریکا، چنانچه میزان گلوكز خون در حالت ناشتا 100 تا 125 میلی گرم در دسی لیتر خون باشد، نشان دهنده پردیابت می باشد و اگر گلوكز خون ناشتا در فرد 126 یا بیشتر باشد، فرد مبتلا به دیابت است.

در صورتی فرد مبتلا به دیابت اعلام می شود که دو بار تست خون ناشتا در او بالاتر از حد مذکور (126) باشد.

در تست تحمل گلوکز خوراکی، سطح گلوكز خون در حالت ناشتا و 2 ساعت بعد از نوشیدن شربتی غنی از گلوكز، اندازه گیری می گردد. اگر میزان گلوكز خون بعد از 2 ساعت، 140 تا 199 میلی گرم در دسی لیتر خون باشد، فرد پردیابتی است و اگر 200یا بیشتر باشد، فرد دیابتی است.

انواع دیابت

دیابت نوع 1: در این نوع دیابت بدن قادر به تولید هورمون انسولین نمی باشد. این هورمون، همانطور که ذکر شد ورود گلوكز به سلول ها و سوختش را تسهیل می كند. دیابت نوع یک، یک بیماری اتوایمون (خود ایمنی) بوده که معمولا پس از ابتلا به  بیماری های ویروسی و یا عفونت های باکتریایی که در طی آن، سیستم ایمنی بدن سلول های ترشح کننده انسولین را مورد حمله قرار می دهد، ایجاد می شود. دیابت نوع یك از شیوع بالایی برخوردار نیست و تنها حدود 5 تا 10 درصد دیابتی‌ها را تشكیل می‌دهد.

دیابت نوع 2: این بیماری در اثر مقاومت به انسولین ایجاد می گردد (شرایطی كه بدن قادر به استفاده ی مناسب از انسولین نمی باشد). در این بیماران حداقل در مراحل اولیه، انسولین به میزان کافی در بدن وجود دارد، ولی در سطح سلولی نقش خود را به خوبی ایفا نمی کند. اگرچه علل دقیق مقاومت به انسولین به طور کامل شناخته شده نیست، ولی شیوه زندگی نادرست اعم از تغذیه ناسالم ، عدم تحرک بدنی و به دنبال آن چاقی شکمی که با تجمع بیش از حد بافت چربی در بین احشاء همراه می باشد، نقش اساسی در ایجاد حالت پره دیابت و یا عدم تحمل گلوکز و نیز ابتلا به دیابت نوع دوم ایفا می نماید. اغلب بیماران دیابتی (بیش از 90 درصد)، دیابت نوع 2 دارند.

دیابت بارداری:  در دوران بارداری با ترشح هورمون هایی که از جفت برای نگهداری جنین در رحم ترشح می شود، مقاومت به انسولین افزایش می یابد. گفته می شود که در سه ماهه دوم و سوم بارداری با بزرگ شدن جفت و افزایش ترشح هورمون های مترشحه از جفت، این مقاومت به انسولین افزایش یافته و در مواردی از سطح ظرفیت ترشحی لوزالمعده بیشتر می شود که در نهایت باعث افزایش قند خون می گردد. اهمیت دیابت بارداری، علاوه بر سلامت مادر و جنین آن است که  5 تا 10 درصد زنانی كه دیابت بارداری دارند، بلافاصله بعد از بارداری به دیابت (معمولا دیابت نوع 2) مبتلا می شوند.

پردیابت: زمانی كه قند خون فرد از حد طبیعی بیشتر باشد، اما به میزانی بالا نباشد كه فرد به دیابت نوع 2 مبتلا باشد، فرد پردیابت و یا دچار عدم تحمل گلوکز خواهد بود.

برای مشاهده ی وب سایت دکتر حمیدرضا فرشچی می توانید به آدرس اینترنتی www.novindiet.com مراجعه نمایید.

سنکوپ چیست؟

از دست رفتن کامل ولی موقت هوشیاری، سنکوپ نام دارد. فرد دچار سنکوپ به صورت ناگهانی هوشیاری خود را از دست داده و به زمین می افتد.

سنکوپ (syncope) یا غش، یک حالت نیمه بیهوشی و ملایم تر از شوک است. در این حالت فرد دچار بی خبری کوتاه مدت از اطراف خود می شود. علت آن نرسیدن خون کافی در کوتاه مدت به مغز است.

در حالت سنکوپ، دستگاه های قلب و ریه فعال هستند.

مدت زمان سنکوپ از چند ثانیه تا چند دقیقه است و بیمار به صورت خود به خود هوشیاری خود را به صورت کامل به دست می آورد.

ممکن است قبل از ایجاد سنکوپ، فرد دچار احساس سرگیجه، تعریق سرد یا تهوع و استفراغ شود و یا کاملا به طور ناگهانی و بدون هیچ احساس قبل،ی سنکوپ رخ دهد.

بعد از به دست آوردن هوشیاری، فرد معمولا سرحال و بدون علائم است (مگر در صورت ایجاد ضربه و آسیب در اثر زمین خوردن).

از علل سنکوپ می توان به شوک هیجانی مثل دیدن مناظر وحشتناک، شنیدن اخبار ناگوار، ایستادن طولانی‌مدت همراه با ازدحام جمعیت و خستگی شدید، گرما و فقدان هوای تازه اشاره کرد.

علائم و نشانه های سنکوپ عبارتند از: رنگ پریدگی، سردی، تعریق فراوان پوست، نبض ضعیف، تنفس سطحی و تند و گشادی مردمک چشم ها.

انواع سنکوپ

علیرغم اینکه سنکوپ برای فرد، یک اتفاق عجیب و ترسناک است، ولی در واقع حدود یک سوم افراد در طول زندگی خود حداقل یک بار دچار غش می شوند.

اگرچه در اغلب موارد، سنکوپ ناشی از علل غیر قلبی و خوش خیم است، با این حال در برخی موارد به علت بیماری قلبی بوده و در این موارد ممکن است آریتمی های بدخیم قلبی زمینه ساز سنکوپ و مرگ ناگهانی قلبی باشد.

نکته دیگر، جدا کردن مواردی همچون تشنج و یا مسائل روانی از سنکوپ می باشد که با شرح حال دقیق به عمل آمده توسط پزشک، به راحتی قابل انجام است.

سنکوپ غیر قلبی

این نوع سنکوپ، خوش خیم بوده و معمولا در افراد جوان و سالم دیده می شود. انواع متفاوتی از بیماری ها منجر به سنکوپ غیر قلبی می شوند که اغلب خطر عمده ای برای سلامتی فرد محسوب نمی شوند (مگر در صورت آسیب به هنگام زمین خوردن).

شایع ترین سنکوپ غیر قلبی که به صورت شایع در افراد جوان دیده می شود، اصطلاحاً سنکوپ وازوواگال نام دارد. در مبتلایان به این نوع سنکوپ، ایستادن طولانی، استرس ها و هیجانات روانی و گاهاً محرک هایی از قبیل دیدن خون، ادرار کردن و یا اجابت مزاج به صورت متناقض باعث کاهش ضربان قلب و افت فشار خون و در نتیجه سنکوپ می شود.

در صورتی که تکرار حملات کم باشد، معمولاً نیاز به درمان خاصی به غیر از توصیه به پرهیز از عوامل ایجادکننده نیست.

در مواردی که حملات مکرر وجود دارد، ممکن است نیاز به درمان دارویی و استفاده از جوراب های واریس باشد. در موارد نادر که علائم شدید و مقاوم وجود داشته باشد، ممکن است بر اساس نظر پزشک نیاز به تعبیه پیس میکر (دستگاه تنظیم کننده ضربان قلب) باشد. تصویر کناری دستگاه پس میکر را نشان می دهد.

یکی از علل شایع سنکوپ در سالمندان، افراد دیابتی و مبتلایان به فشار خون که تحت درمان دارویی می باشند، افت فشار خون وضعیتی (اصطلاحاً ارتواستاتیک) است.

ایستادن ناگهانی از وضعیت نشسته یا خوابیده در این افراد به علت اختلال اعصاب اتونوم و تجمع خون در اندام تحتانی منجر به افت فشار خون و گاهاً سنکوپ می شود.

پرهیز از تغییر وضعیت بدن به طور ناگهانی و یا در صورت لزوم، قطع برخی داروها معمولا در رفع این نوع سنکوپ کافی است.

یکی دیگر از علل سنکوپ مخصوصاً در سالمندان، سندرم کاروتید حساس می باشد. شبکه عصبی موجود در سرخرگ کاروتید در این بیماران به فشار حساس بوده و ایجاد فشار مختصر در این ناحیه (با چرخاندن سر یا بستن یقه محکم) منجر به تحریک عصبی و افت فشار خون و کاهش ضربان قلب شده و سنکوپ ایجاد می شود.

تشخیص این بیماری به راحتی توسط ماساژ سرخرگ کاروتید توسط پزشک و کنترل هم زمان نوار قلبی و فشارخون انجام می شود.

پرهیز از عوامل ایجاد کننده لازم است. با این حال در بسیاری از موارد برای پیشگیری از بروز حملات سنکوپ نیاز به تعبیه پیس میکر (pacemaker) می باشد.

سنکوپ قلبی

مبتلایان به این نوع سنکوپ در معرض عوارض خطرناک و به ویژه مرگ ناگهانی می باشند. سنکوپ قلبی عمدتا ناشی از آریتمی های قلبی است.

گاهی کندی ضربان قلب (برادی کاردی) در موارد شدید منجر به حملات سنکوپ می شود. در این موارد تعبیه پیس میکر کافی بوده و نیاز به درمان دیگری نیست.

تاکی کاردی بطنی، علت بدخیم تری برای سنکوپ می باشد. در صورتی که تاکی کاردی های بدخیم قلبی به صورت موقت و گذرا در فرد ایجاد شوند، با قطع آریتمی، فرد هوشیاری خود را بدست می آورد.

مهمترین علائمی که احتمال سنکوپ قلبی را مطرح می کنند شامل موارد زیر است:

1) سابقه بیماری سرخرگی قلبی و یا علائم آن به صورت درد قفسه سینه (آنژین) و یا سابقه حمله های قلبی

2) وجود نارسایی قلبی که توسط اکوکاردیوگرافی قابل تشخیص است.

3) الکتروکاردیوگرام قلبی غیرطبیعی که توسط آن می توان به بیماری سرخرگی قلبی، برادیکاردی، هیپرتروفی قلب و سایر بیماری های مولد آریتمی پی برد.

4) سابقه خانوادگی مرگ ناگهانی در اقوام نزدیک

5) تشخیص آریتمی قلبی در هنگام ثبت هولتر

کمک فوری به فردی که دچار سنکوپ شده است

- مصدوم را به پشت بخوابانید و استراحت کامل بدهید.

- لباس های تنگ او را آزاد کنید.

- اکسیژن کافی در صورت دسترسی بدهید.

- پاهای او را بالا ببرید.

- در صورت نیاز، تنفس مصنوعی و ماساژ قلب داده شود.

بیماری بری بری چیست؟

بیماری بری بری را سندروم ورنیک کورساکوف (Wernicke-Korsakoff Syndrome) نیز می گویند. بیماری بری بری، یک اختلال مغزی است که در اثر کمبود تیامین (ویتامین B1) رخ می دهد. تیامین به بدن کمک می کند تا از قند خون، انرژی تولید کند.

بیماری مغزی ورنیک و سندروم کورساکوف دارای شرایط متفاوتی می باشند، اما هر دو در نتیجه آسیب مغزی بوجود می آیند.

بیماری مغزی ورنیک زودتر رخ می دهد و نوع حاد است.

بیماری روانی کورساکوف، نوع مزمن و طولانی این سندروم می باشد.

بیماری مغزی ورنیک، آسیب مغزی را در نواحی پایین مغز که به نام تالاموس و هیپوتالاموس می باشند، بوجود می آورد.

بیماری روانی کورساکوف در نتیجه آسیب به نواحی مغز که با حافظه در ارتباط است، می باشد.

عواملی که موجب کمبود ویتامین B1 می گردند

- ایدز

- سرطان ها

- تهوع و استفراغ شدید در بارداری

- اختلال قلبی، زمانی که از داروهای مدر برای مدت طولانی استفاده کنید.

- تزریق وریدی طولانی مدت، بدون دریافت ویتامین B1

- دیالیز طولانی مدت

- مقدار زیاد هورمون تیروئید (پرکاری تیروئید)

- بارداری و شیردهی

- انجام ورزش شدید

- تب

- اسهال و یا سندروم روده تحریک پذیر (IBS)

- نارسایی کبد

- دیابت

- عمل جراحی برای لاغر شدن

افراد در معرض خطر کمبود تیامین

- بیشترین افراد مبتلا به این سندروم، از 40 سال بیشتر سن دارند.

- مردان

- مصرف کنندگان الکل

- افراد دچار سوء تغذیه

- افراد بی خانمان

- عدم دریافت کافی ویتامین B1 و دیگر ویتامین های گروه B

- رژیم غذایی حاوی مقدار زیاد کربوهیدرات تصفیه شده از قبیل: برنج، آرد سفید و شکر

علائم بیماری مغزی ورنیک

- سردرگمی و پریشانی

- از دست دادن هماهنگی عضلات (آتاکسی)

- لرزش پا

- تغییرات بینایی

- حرکات غیرطبیعی چشم (حرکات عقب و جلو به نام نیستاگموس خوانده می شود)

- دوبینی

- افتادگی پلک

علائم سندرم کورساکوف

- ناتوانی در شکل گیری خاطرات جدید

- از دست دادن حافظه (می تواند شدید باشد)

- داستان ساختن (درددل کردن)

- دیدن و یا شنیدن چیزهایی که واقعی نیستند (توهم)

ممکن است این علائم را در ترک الکل مشاهده کنید.

تشخیص و آزمایشات

پزشک موارد زیر را در بیمار بررسی می کند:

- حرکات غیرطبیعی چشم ها

- کاهش و یا فقدان رفلکس ها و عکس العمل ها

- ضربان سریع قلب

- کاهش دمای بدن

- تضعیف عضلات و آتروفی (از دست دادن بافت ها)

- مشکل در راه رفتن و مشکل در هماهنگی

- آزمایش خون برای بررسی میزان ویتامین B1 در سرم

درمان

هدف از درمان، کنترل علائم و جلوگیری از بدتر شدن آنها می باشد.

برخی افراد برای درمان نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند.

اگر فرد در حال اغماء، بی حالی و یا بی هوشی باشد، مراقبت های خاص لازم است.

تیامین (ویتامین B1) هم از طریق خوراکی و هم از طریق تزریقی دریافت می شود.

تیامین باعث بهبود کاهش حافظه نمی شود.

معمولا بیماران، آب بدن را از دست می دهند، بنابراین برای بازگرداندن حجم خون، نیاز به آب دارند.

عوارض تزریق تیامین

ممکن است علائم زیر را در اثر تزریق این ویتامین داشته باشید:

- سردرگمی و یا هذیان

- مشکل بینایی و حرکت چشمان

- عدم هماهنگی عضلات

داروها

مصرف داروهای پارکینسون، برای بهبود حافظه ممکن است مفید باشد.

این داروها از شکستن استیل کولین (انتقال دهنده عصبی) جلوگیری می کنند و این امر در تشکیل حافظه مهم است.

داروهای ضد افسردگی هم باعث افزایش میزان سروتونین می شود و در بهبودی حافظه موثر است.

درمان های گیاهی و مکمل

درمان های زیر باید حتما تحت نظر پزشک باشد.

- جینگو ( Ginkgo) : محققان توصیه به مصرف جینگو برای جلوگیری از زوال عقل کرده اند. در زمان مصرف جپینگو، از داروهای رقیق کننده خون مانند آسپیرین، دوری کنید.

دو هفته قبل از عمل جراحی، از مصرف این گیاه خودداری کنید. دانه جینگو خطرناک است و باید از مصرف آن دوری کنید. در زمان بارداری و شیردهی نیز باید از مصرف این گیاه دوری کنید.

- سیج  ( Sage) : به عنوان یک درمان احتمالی برای بهبود حافظه به کار می رود. اگر دچار صرع هستید، می توانید از روغن سیج استفاده کنید. اگر دارای آلرژی نسبت به نعنا و یا فشار خون بالا هستید، از مصرف این گیاه خودداری کنید. در زمان بارداری و شیردهی نیز باید از مصرف این گیاه دوری کنید.

- طب سوزنی : برای کمک به بهبود حافظه و عملکرد شناختی در سالمندان مفید است.

- بتا کاروتن : این یک آنتی اکسیدان است و افزایش دهنده عملکرد شناختی و حافظه می باشد. مصرف مکمل های بتاکاروتن در دراز مدت، منافع بیشتری را خواهد داشت.

- چای سیاه و سبز : چای ممکن است عملکرد ذهنی و هوشیاری را بالا ببرد.

- جینسینگ : در درمان بیماران مبتلا به اختلالات عصبی و زوال عقل مفید است.

- جاسمین (یاس) : باعث بهبود حافظه می شود.

- اسطوخودوس : برای جلوگیری از خستگی و زوال عقل استفاده کنید.

- ماساژ درمانی : ماساژ با و یا بدون روغن، برای بیماران مبتلا به زوال عقل ممکن است مفید باشد.

- روغن ماهی و امگا 3 : برای جلوگیری از اختلالات شناختی و زوال عقل استفاده می شود.

- فیزیوتراپی : برای بهبود حرکت، عملکردهای ذخیره ای، کاهش درد و جلوگیری از آسیب ها استفاده می شود.

روند بهبود بیماری

بدون درمان این بیماری می تواند بدتر شده و زندگی فرد را به خطر بیاندازد.

با درمان، علائمی از قبیل: مشکلات بینایی و عدم هماهنگی در حرکات را می توانید متوقف کنید و یا از بدتر شدن آن جلوگیری کنید.

عوارض

- مشکل داشتن با تعامل های شخصی و یا اجتماعی

- آسیب ناشی از پرت شدن

- از دست دادن دائمی مهارت های تفکر

- از دست دادن دائمی حافظه

- کوتاهی عمر

جلوگیری

- عدم نوشیدن الکل

- دریافت مواد مغذی کافی

- داشتن رژیم متعادل

- عدم مصرف گوشت قرمز فراوری شده

- افزایش مصرف میوه ها و سبزیجات

علائم سرطان طحال چیست؟

طحال در زیر دنده ها و سمت چپ بدن واقع شده است . طحال از یک طرف به کلیه و از طرف دیگر به معده راه دارد .طحال جزئی از دستگاه لنفاوی بدن محسوب می شود . طحال وظایف عمده ای در بدن دارد، از جمله تصفیه خون.

وظایف طحال در بدن

- خون را تصفیه می کند. طحال با تصفیه خون به بدن کمک می کند تا بهتر با عفونت ها مبارزه کند.

- گلبول های قرمز خونی پیر و فرسوده و یا آسیب دیده را جمع آوری کرده و از بین می برد.

- گلبول های سفید خونی به نام لنفوسیت را تولید و ذخیره می کند .لنفوسیت ها با تولید آنتی بادی باعث از بین رفتن میکروب ها می شوند.

- طحال حاوی سلول های سفید خونی به نام ماکروفاژ می باشد. ماکروفاژها در از بین بردن باکتری های مضر کمک می کنند.

سرطان طحال

در اغلب موارد، سرطان از طحال شروع نمی شود و معمولا از دستگاه لنفاوی آغاز می گردد که لنفوم نام دارد. لنفوم نوعی سرطان خون است.

لنفوم در قسمتی از سیستم لنفاوی شروع می شود و به مناطق دیگر آن از جمله طحال حمله می کند و آن را درگیر می کند .

سرطان های دیگری مانند سرطان ریه ، سرطان معده ، سرطان پانکراس (لوزالمعده)، سرطان کبد و سرطان روده بزرگ نیز می توانند متاستاز پیدا کرده (پخش شوند) و طحال را نیز درگیر کنند.

علائم سرطان طحال

علایم سرطان طحال، مبهم هستند و بسیار شبیه علایم سرماخوردگی می باشند:

- احساس درد و پری در قسمت فوقانی چپ شکم : درد شکم به دلیل بزرگ شدن طحال ایجاد می شود .

- احساس خستگی : خستگی می تواند در اثر کاهش تعداد گلبول های قرمز خون باشد .

- تب و لرز :  پزشکان علت بروز تب را در اثر ناتوانی طحال در تولید لنفوسیت ها می دانند، زیرا لنفوسیت ها با عفونت ها مبارزه می کنند .

- درد استخوان و درد مفاصل

- خونریزی

- کبودی نقاط مختلف بدن

- ابتلا به عفونت های مکرر

- فرد در طول شب عرق می کند

- ورم گره های لنفاوی

- کاهش وزن بدون علت

- کاهش اشتها : در نتیجه با گذشت زمان، فرد مبتلا دچار کاهش وزن می شود.

- خارش پوست : خارش های  شدید دست و پا یکی دیگر از علائم سرطان طحال می باشد و ممکن است در طول شب بدتر شود . این علامت می تواند در اوایل بروز بیماری ایجاد شود .

تذکر

این علایم در بیماری های دیگر نیز رخ می دهند، بنابراین تشخیص قطعی این بیماری بر اساس علایم با پزشک می باشد. پزشک  با بررسی دقیق فرد و انجام آزمایش های مختلف، تشخیص قطعی را خواهد داد .

علایم خطرناک سرطان طحال

اگر با هر یک از علایم زیر مواجه شدید، سریعا به پزشک مراجعه کنید:

- کبودی لب ها و ناخن ها

- تغییر سطح هوشیاری (مثلا به پرسش های فرد امدادگر جواب ندهد و یا جواب های بی ربط بدهد)

- تغییر در وضعیت روحی به شکل ناگهانی مثلا فرد به شکل ناگهانی دچار خواب آلودگی و هذیان گویی و توهم شود

- درد قفسه سینه و تپش قلب

- تب بالا

- ضربان تند قلب

- درد شدید شکم

- مشکلات تنفسی از جمله تنگی نفس و خس خس  سینه

عوامل بروز سرطان طحال

- افزایش سن

- برخی بیماری های عفونی

- تضعیف سیستم ایمنی بدن توسط بیماری هایی مثل ایدز، مصرف داروهای پیوند عضو

- ابتلا به سرطان های مختلف و تحت درمان بودن برای آنها مثل شیمی درمانی

- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص

- سابقه خانوادگی ابتلا به لنفوم و لوسمی

- سابقه ابتلا به بیماری های خونی

- قرار گرفتن در معرض اشعه

درباره گواتر چه می دانید؟

گواتر به معنای بزرگی غده تیروئید است. در برخی موارد، همزمان با بزرگ‌شدن اندازه غده، تیروئید دچار کم‌کاری و پرکاری می‌شود و البته در بسیاری موارد، این غده با وجود بزرگ‌شدن اندازه، هیچ‌گونه اختلال عملکرد ندارد.

غده تیروئید در جلوی گردن قرار گرفته و به راحتی قابل دیدن است. وقتی چیزی را قورت می‌دهیم، همراه با حنجره، غده تیروئید هم بالا و پایین می‌رود و به این ترتیب، می‌توان آن را مشاهده کرد.

وقتی غده تیروئید بیش از حد بزرگ شود، به نوعی جلوی گردن برجسته می‌شود و ممکن است توجه اطرافیان را جلب کند.

اولین و مهم‌ترین نکته در مورد گواتر این است که نباید با مشاهده آن مضطرب شد، زیرا عموما خطر چندانی فرد را تهدید نمی‌کند.

با دو نوع کار تشخیصی می‌توان بررسی گواتر را انجام داد.

اول آزمایش خون و اندازه‌گیری هورمون‌های تیروئید در خون است که کم‌کاری، پرکاری یا طبیعی بودن کار تیروئید را مشخص می‌کند.

در بیشتر مواردی که گواتر همراه با پرکاری تیروئید است، فرد دچار بیماری گریوز است. این بیماری از انواع بیماری‌های خودایمنی است که به دلیل اثر آنتی‌بادی‌های تحریک‌شده روی غده تیروئید ایجاد می‌شود.

به جز بیماری گریوز، یکی از مهم‌ترین دلایل گواتر کمبود ید است. در بسیاری از نقاط ایران که دور از دریا هستند، به دلیل کمبود ید در خاک، غذاهای گیاهی و حیوانی دارای ید کافی نیستند و به این ترتیب، کمبود شدید ید ایجاد می‌شود. در این شرایط غده تیروئید بزرگ می‌شود تا بتواند مقادیر کم ید موجود در غذا را جذب کند. در این حال گاهی غده به حد بسیار شدیدی بزرگ می‌شود و می‌تواند حتی در تنفس فرد اختلال ایجاد کند.

در سال‌های اخیر با اضافه شدن ید به نمک خوراکی، مشکل کمبود ید در بسیاری از مناطق ایران رفع شده است. با وجود این، اکنون نوع دیگری از گواتر که بر اثر حمله سیستم ایمنی به غده تیروئید و پر شدن این غده از گلبول‌های سفید خون رخ می‌دهد، یعنی بیماری هاشیموتو شیوع پیدا کرده است.

این بیماری در مناطق غنی از ید مثل کشور ژاپن که غذاهای دریایی به وفور مصرف می‌شود، شیوع بیشتری دارد. در این بیماری به دلایل نامعلومی‌ سلول‌های سیستم ایمنی با حمله به غده تیروئید، باعث کم‌کاری تیروئید و بزرگی آن می‌شود.

این بیماری در مراحل اولیه ممکن است تنها ایجاد گواتر کند و هورمون‌های تیروئید در حد طبیعی باشد، ولی در نهایت موجب کم‌کاری تیروئید می‌شود.

راه دوم بررسی تیروئید، سونوگرافی است. از آنجا که در برخی موارد گواتر ساده نیست (یعنی بافت تیروئید به صورت یکنواخت افزایش نیافته و تیروئید را بزرگ نکرده است)، غده تیروئید دارای گره‌های ریز و درشت است.

بعد از معاینه دقیق پزشک، سونوگرافی می‌تواند اندازه و مشخصات گره‌ها را بررسی کرده و به پزشک معالج برای درمان کمک کند.

گواتر ساده یعنی بزرگی یکنواخت تیروئید بدون تغییر هورمون‌ها می‌تواند درمان شود.

اگر فرد از بزرگی تیروئید ناراحت باشد، می‌توان با دادن لووتیروکسین که همان هورمون تیروئید است، از بزرگی بیشتر تیروئید جلوگیری کرد یا حتی باعث کوچک‌تر شدن آن شد.

چشمان صورتی چیست؟

چشمان صورتی یا ورم ملتحمه، قرمزی و التهاب غشای پوشاننده سفیدی چشم و غشای قسمت داخلی پلک می باشد. این غشاها به باکتری ها، ویروس ها، عوامل آلرژی زا، مواد محرک، عوامل سمی و بیماری های زمینه ای داخل بدن واکنش نشان می دهند. ورم ملتحمه باکتریایی و یا ویروسی در بین کودکان شایع تر است.

چشمان صورتی ویروسی

ورم ملتحمه ویروسی با ترشحات آبکی زیاد مشخص می شود. رنگ این ترشحات، سبز و یا زرد می باشد.

اغلب علائم آن شبیه سرماخوردگی می باشد. گرفتگی سینوس ها و آبریزش بینی جزو علائم این بیماری می باشد. همچنین ممکن است پلک ورم کند.

ورم ملتحمه ویروسی نیازی به آنتی بیوتیک ندارد، اما بهتر است نزد یک چشم‌پزشک بروید، زیرا ممکن است ورم ملتحمه ویروسی با عفونت قرنیه همراه باشد.

چشمان صورتی ویروسی به شدت مسری می باشد و معمولا بعد از 7 تا 10 روز بعد از ظاهر شدن علائم، از بین می رود.

چشمان صورتی باکتریایی

علائم این بیماری شامل درد، ورم و قرمزی چشم و همچنین وجود ترشحات به رنگ زرد و یا سبز می باشد. این ترشحات غالبا بعد از خوابیدن در چشم جمع می شوند.

کودکان مبتلا ممکن است بیدار شوند، در حالی که چشمانشان بسته باشد. در این حالت با یک پارچه تمیز گرم و خیس، ترشحات را از چشم کودک بردارید.

درمان شامل رفع ترشحات با استفاده از یک پارچه گرم، قطره چشمی و یا پماد چشمی حاوی آنتی بیوتیک می باشد که پزشک تجویز کرده است.

چشمان صورتی در اثر آلرژی

علائم این آلرژی چشمی شامل: خارش شدید، اشک‌ریزش و ورم غشای چشم می باشد.

عطسه، خارش بینی و خارش گلو نیز می تواند همراه با علائم بالا باشد.

علت این آلرژی می تواند گرده های گیاهان، پوست سر و مو و پشم حیوانات و گردوغبار باشد.

این نوع چشمان صورتی، مسری نیست.

سرما و پارچه خیس و قطره های چشمی دکونژستان چشمی باعث درمان این چشم صورتی می شود.

اگر این درمان ها موثر واقع نشد، پزشک ممکن است داروهای قوی تری را برای درمان تجویز کند.

چشمان صورتی ناشی از مواد شیمیایی

مواد تمیزکننده خانگی، اسپری ها، دود، بخار و آلوده کننده های صنعتی همه این ها می توانند باعث بروز چشمان صورتی گردند.

بسیاری از مواد سفید کننده و براق کننده برای چشم بسیار مضر هستند.

اگر یکی از این مواد آزاردهنده وارد چشمانتان شد، فورا با مقدار زیادی آب، چشمانتان را بشویید و به پزشک مراجعه کنید.

چه بیماری هایی باعث چشمان صورتی می شوند؟

- بیماری های روماتیسمی مانند: آرتریت روماتوئید و لوپوس اریتماتوز سیستمیک

- بیماری کاوازاکی و بیماری های التهابی روده نظیر کولیت اولسراتیو و بیماری کورون

بیماری کاواساکی یک بیماری نادر است که با تب در نوزادان و کودکان مشخص می شود.

علائم چشمان صورتی

- چشمان قرمز

- ورم و قرمز شدن پلک چشم

- اشک ریزش به مقدار زیاد

- احساس وجود چیزی در چشم

- خارش و یا احساس سوزش در چشم

- ندرتا، حساسیت خفیف به نور (فوتوفوبیا)

- خشک شدن چشم ناشی از عفونت باکتریایی

جلوگیری از انتشار چشمان صورتی

عفونت چشمان صورتی به شدت مسری است و این عفونت توسط تماس مستقیم با افراد آلوده پخش می شود.

اگر شما و یا کودکتان دچار عفونت چشمان صورتی شده است، باید به این نکات توجه کنید:

- از لمس کردن اطراف چشم با دست دوری کنید.

- دست های خود را مرتبا بشویید، مخصوصا قبل و بعد از اینکه دارو در چشمتان ریختید.

- هیچ گاه حوله و یا دستمال خود را به فرد دیگری ندهید.

- بعد از یک بار استفاده از دستمال کاغذی، آن را دور بیاندازید.

- سطح سینک ظرفشویی، کاسه روشویی ، شیرآب و دستگیره های درب را  ضدعفونی کنید.

فلج معده چیست؟

فلج معده که نام علمی آن گاستروپارزی است، به معنی کند‌شدن حرکات معده است. این بیماری بسیار شایع و آزاردهنده است.

معده، عضوی عضلانی است که با حرکات پی در پی، باعث مخلوط‌ شدن غذا با شیره‌های گوارشی و هضم غذا می‌شود و سپس غذا را به سوی روده می‌راند تا در آنجا عملیات جذب مواد غذایی شروع شود.

اگرچه بیماری فلج معده باعث مرگ نمی‌شود و طول عمر را تغییر چندانی نمی‌دهد، ولی کیفیت زندگی کاهش قابل ملاحظه‌ای پیدا خواهد کرد.

در این بیماری، غذا مدت خیلی طولانی در معده باقی می‌ماند و فرد، احساس سیری و پری معده می‌کند.

در این بیماری، اعصاب معده به خوبی کار نمی‌کنند. در واقع عصب معده به نام عصب واگ که در حرکت غذا در مجرای گوارشی نقش دارد، آسیب می‌بیند و ماهیچه‌های معده و روده کوچک به طور طبیعی کار نمی‌کنند. لذا حرکت غذا در لوله گوارش کند می‌شود یا کاملا متوقف می‌گردد.

نشانه‌های فلج معده

سوزش سردل

تهوع و استفراغ مواد غذایی هضم نشده

احساس سیری زودرس هنگام غذا خوردن

کاهش وزن

نفخ شکم

سطوح قند خون نامنظم

بی‌اشتهایی

احساس برگشت غذا از معده به مری

احساس انقباض و گرفتگی عضلات  دیواره معده

دلایل فلج معده

این احساس ناخوشایند را همه ما هنگام بیماری‌های ویروسی سخت، تجربه کرده‌ایم که در بسیاری اوقات همراه با تهوع و استفراغ بوده است؛ البته به دنبال بیماری‌های ویروسی ایجاد مشکلات گوارشی در کودکان بسیار شایع‌تر است.

خوشبختانه این نوع از فلج معده، موقتی و گذراست و شخص، بعد از بهبودی از بیماری کاملا حال طبیعی را پیدا خواهد کرد.

از علل بسیار شایع فلج معده، داروها هستند. انواع داروهای مشتقات مورفین مثل تریاک ایجاد بی‌اشتهایی و سیری کاذب می‌کند. مصرف سیگار نیز چنین عارضه‌ای دارد.

از جمله داروهای دیگر انواع آنتی‌هیستامین‌ها مثل دیفن‌هیدرامین، دیمن هیدرینات و سایر هم خانواده‌های این داروهاست که شل‌شدن معده را سبب می‌شود.

در بین بیماری‌ها، دیابت سر دسته بیماری‌هایی است که بیماری عذاب‌آور فلج معده را ایجاد می‌کند. هر چه قند خون بالاتر باشد این عارضه نیز شدیدتر است و با کنترل قند خون، معده حرکاتش بهتر خواهد شد.

این اختلال در واقع نوع دیگری از نوروپاتی (اختلال عصبی) دیابتی است. در صورتی که قندخون در یک دوره طولانی مدت در بیماری دیابت بالا بماند، عصب معده آسیب می بیند. در حقیقت قند خون بالا منجر به تغییرات شیمیایی در اعصاب و آسیب به عروق خونی که اکسیژن و مواد غذایی را به اعصاب حمل می‌کنند، می شود.

فلج معده با سخت‌تر کردن کنترل قندخون، دیابت را بدتر می‌کند. وقتی غذا با تاخیر از معده وارد روده کوچک شده و جذب گردد، باعث افزایش سطح قندخون می‌گردد.

درمان فلج معده

فلج معده چه موقتی و به دنبال بیماری‌های ویروسی شایع یا داروها رخ دهد و چه این که به دنبال بیماری مزمن و دائمی مثل دیابت باشد، باید کنترل شود.

خوردن غذاهایی با حجم کم، خوردن غذاهای آبکی و نرم و پرهیز از خوردن غذاهای چرب که مدت بیشتری در معده باقی می‌مانند، باعث بهبودی نسبی می‌شود.

همچنین بهتر است از خوردن غذاهای دیرهضم و سنگین مثل آنهایی که دارای حبوبات است، پرهیز کرد.

داروهای مختلفی هم برای این بیماری وجود دارد. متوکلوپرامید به صورت قطره، قرص و آمپول، یکی از قدیمی‌ترین و موثرترین داروها برای درمان بیماری فلج معده است که در دیابتی‌ها باید روزانه سه بار مصرف شود.

داروی «اریترومایسین» که برای درمان ذات‌الریه استفاده می‌شود دارای خاصیت ایجاد حرکات معده است که می‌توان از شربت یا قرص آن برای درمان کم تحرکی معده استفاده کرد.

داروی «دومپریدون» که در سال‌های اخیر وارد داروخانه‌های ایران شده است نیز هم خانواده‌ متوکلوپرامید است و می‌توان برای درمان این بیماری از آن استفاده کرد.

البته باید به خاطر داشته باشید که هر نوع دارویی را باید با تجویز پزشک متخصص و تحت نظر وی مصرف کنید، نه به طور خودسرانه.

روشی جدید برای درمان فلج معده 

در این روش با استفاده از تحریک الکتریکی معده می توان تاخیر تخلیه معده را در مبتلایان به فلج معده درمان کرد.

دانشمندان دانشکده کک در دانشگاه کالیفرنیا جنوبی در لس آنجلس، 29 بیمار مبتلا به نوع ناتوان کننده این بیماری را که برای جراحی و خارج ساختن کامل معده به بیمارستان آمده بودند را مورد بررسی قرار دادند و دستگاه محرک معده با جریان الکتریکی در بدن آنها کاشته شد.

این وسیله نشانه های بیماری را درمان می کند و بیمار بدون خارج ساختن معده می تواند دقیقا مانند یک فرد سالم از طریق دهان غذا بخورد.

وزن بیمار افزایش می یابد، تعداد دفعات تخلیه معده افزایش یافته و زمان تخلیه معده کم می شود.

این روش درمانی به راحتی می تواند جایگزین عمل جراحی خارج ساختن معده شود.

از این روش می توان در افرادی که به درمان های دارویی پاسخ نمی دهند و بیمارانی که به دلیل اختلال فعالیت معده و فشار معده و درد ناشی از اتساع آن دچار اختلال ضربان قلب می شوند استفاده کرد.

همچنین این روش درمانی جدید را می توان در بیمارانی که دچار عوارض بیماری هایی مانند سوء تغذیه هستند به کار گرفت.

مشکلات ناشی از فلج معده

باقی ماندن طولانی مدت غذا در معده، به دلیل خاصیت مخمری غذا می تواند مشکلاتی مانند رشد باکتری ها را بوجود آورد.

همچنین ممکن است غذای باقیمانده به صورت توده‌های سفت به نام bezoar درآید که می‌تواند منجر به ایجاد تهوع، استفراغ و انسداد در معده شود.

حتی ممکن است این توده‌های سفت مسیر غذا در روده باریک را مسدود کنند که در این حالت خطرناک می‌شود.

سندرم روده تحریک‌پذیر چیست؟

سندرم روده تحریک پذیر (irritable bowel syndrome) را با نام گرفتگی روده نیز می شناسند. بیشتر افراد حداقل یک بار در زندگی خود، مشکلات گوارشی را تجربه کرده اند.

علائم

مشکلات گوارشی

دل درد

اسهال یا یبوست

نفخ

علت

بر اساس یک نظریه، در این بیماری پیام های بین مغز و روده مختل می شوند و باعث انقباضات غیر طبیعی عضلات روده ای می شوند.

بیمار هیچ نشانه ای از بافت ملتهب و یا ناهنجاری ساختاری در دستگاه گوارشی ندارد.

افراد در معرض خطر

زنان دو برابر مردان دچار این عارضه می شوند.

افراد دارای سابقه خانوادگی ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر

معمولا از 20 سالگی علائم شروع می شوند.

این عارضه به همراه افسردگی و اضطراب نیز رخ می دهد.

اثر سندرم روده تحریک پذیر  بر زندگی فرد

در طی اسهال های مکرر، برای بیمار ممکن نیست که بیرون یا مسافرت برود. در برخی موارد شدید، بیمار حتی بیرون غذا نمی خورد و با کسی معاشرت نمی کند.

عوامل موثر بر سندرم روده تحریک پذیر

برای کنترل علائم سندرم روده تحریک پذیر باید بدانید که چه عواملی آن را بدتر می کنند. استرس، خوردن برخی غذاها، تغییرات هورمونی و برخی داروها بر سندرم روده تحریک پذیر اثر دارند.

راه های درمان سندرم روده تحریک پذیر

پروبیوتیک: پروبیوتیک ها باکتری هایی هستند که باعث کاهش رشد میکروب های خطرناک در لوله گوارش می شوند. بهترین آنها در ماست است. پروبیوتیک باعث توقف اسهال می شود.

دارو :اگر تغییرات غذایی در کاهش علائم اثر نکرد، پزشک داروهایی را برای اسهال و یا یبوست تجویز می کند.

داروهای ضد افسردگی و ضد اسپاسم : داروهای ضد افسردگی بر پیغامبرهای شیمیایی در لوله گوارش موثرند و موجب کاهش درد و گرفتگی روده می شوند. اگر گرفتگی روده خیلی شدید است، از داروهای ضد اسپاسم استفاده کنید.

روغن نعنا: اگر شما خواهان معالجه این بیماری با مواد طبیعی هستید، روغن نعناع را مصرف کنید. تحقیقات نشان داده که مصرف روغن نعناع در کاهش علائم سندرم روده تحریک پذیر تاثیر دارد.

روان درمانی: نوعی از روان درمانی که افکار مثبت و واقع‌بینانه را جایگزین افکار منفی می کند، باعث کاهش استرس و کاهش علائم سندرم روده تحریک پذیر می شود.

هیپنوتیزم: هیپنوتیزم باعث عدم آگاهی می شود و بیمار درد را از خود دور می کند. تحقیقات نشان داده که هیپنوتیزم باعث می شود درد، علائم گوارشی و اضطراب وابسته به سندرم روده تحریک پذیر کاهش یابد.

تمدد اعصاب : برخی از مردم یاد می گیرند که از طریق مدیتیشن، تنفس عمیق و سایر کارها، اعصاب خودرا آرام کنند. این روش ها برای افراد دارای سندرم روده تحریک پذیر نیز مفید است.

ورزش : افراد دارای سندرم روده تحریک پذیر تمایلی به ورزش کردن ندارند، به خصوص در مواقعی که علائم شروع می شود. فعالیت بدنی به هضم غذا و کاهش استرس کمک می کند.

توصیه ها

سندرم روده تحریک پذیر یک بیماری مزمن می باشد و بیماران ممکن است دوره هایی را بدون علائم و دوره های دیگر با علائم شدید تجربه کنند.

یک دفترچه را برای نوشتن غذاها و نشانه های بیماری داشته باشید. این دفترچه می تواند علائمی را که قبلا به آنها اهمیت نمی دادید، برای شما مشخص کند.

پیوند مغز استخوان چیست؟

پیوند مغز استخوان یک روش نوین پزشکی است. در این روش، سلول‌های بنیادی از مغز استخوان گرفته و پالایش می‌شوند. سپس برای خود فرد یا فرد دیگری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

پیوند مغز استخوان، جایگزینی مغز استخوان فرد بیمار با مغز استخوان سالم است تا بیمار بتواند مقادیر بالای داروهای شیمی درمانی و یا پرتودرمانی را دریافت کند.

مغز استخوان مرکز اصلی تولید سلول‌های خونی است و لذا یکی از بخش‌های مهم و حیاتی بدن انسان است.

نخستین پیوند مغز استخوان در سال 1986 با موفقیت انجام شد و از آن زمان تا کنون، پیوند مغزاستخوان برای درمان بیماری‌هایی نظیر کم‌خونی آپلاستیک (‌ناتوانی در ساختن نسوج جدید‌)، سرطان خون، سرطان مغز استخوان، اختلالات نقص دستگاه ایمنی، تومورهای بافت لنفاوی (‌لنفوم‌) مانند لنفادنوم (‌بیماری هوچکین‌) و برخی از تومورهای سفت نظیر سرطان سینه و سرطان تخمدان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

البته وجود یک اهداکننده مناسب مغز استخوان لازم و ضروری است؛ مثلا اگرچه هر‌ساله در آمریکا هزاران بیمار متقاضی انجام پیوند مغز استخوان هستند، اما بیشتر این افراد به‌علت فقدان اهداکننده مناسب، قادر به انجام عمل پیوند مغز استخوان نیستند.

چرا پیوند مغز استخوان؟

در بدن افراد مبتلا به یکی از بیماری‌های ذکر شده در بالا، یا سلول‌های خونی نارس و ناقص تولید می‌شوند (مبتلایان سرطان خون) و یا تعداد گلبول‌های خونی به‌ شدت کم است (مبتلایان به کم‌خونی آپلاستیک).

سلول‌های خونی ناقص در کنار سلول‌های خونی طبیعی تجمع می‌کنند و در عملکرد آنان اختلال ایجاد می‌کنند و یا حتی به بافت‌های دیگر حمله می‌کنند.

با استفاده از دوزهای بالای اشعه‌درمانی (پرتودرمانی) یا شیمی درمانی می‌توان سلول‌های خونی غیرطبیعی را از بین برد، اما این روش‌ها می‌توانند به سلول‌های خونی سالم و طبیعی موجود در مغز استخوان نیز آسیب برسانند.

در پیوند مغز استخوان، پزشک با استفاده از تشعشع، سلول‌های غیرطبیعی را از بین می‌برد و سلول‌های مغز استخوان را که در اثر تشعشع آسیب دیده‌اند با سلول‌های جدید جایگزین می‌کند.

البته باید توجه داشت که اگرچه عمل پیوند مغز استخوان عدم‌بازگشت بیماری را تضمین نمی‌کند، اما کمک می‌کند تا بیمار از زندگی سالم‌تری برای مدتی طولانی لذت ببرد.

انواع پیوند مغز استخوان

شایع‌ترین اشکال پیوند مغز استخوان عبارت‌اند از:

1- پیوند «اتولوگ» autologous : طی این نوع پیوند، بیمار مغز استخوان خود را دریافت می‌کند. در این روش مغز استخوان بیمار را خارج و آن را در معرض داروهای ضد سرطان قرار می‌دهند تا یاخته‌های بدخیم کشته شوند. سپس محصول به دست آمده را منجمد و نگهداری می‌کنند.

2- پیوند «سینژنئیک» Syngeneic : در این نوع، بیمار مغز استخوان را از عضو دیگر دو قلوی مشابه خود دریافت می‌کند. در این روش ابتدا به‌وسیله مقادیر زیادی از داروهای ضد سرطان همراه یا بدون پرتو درمانی، تمام مغز استخوان موجود در بدن بیمار را از بین می‌برند. سپس از عضو دیگر دو قلوی مشابه که شباهت بافتی زیادی با بدن بیمار دارد، مغز استخوان سالمی را تهیه می‌کنند.

3- پیوند «آلوژنئیک» allogeneic : بیمار مغز استخوان را از فردی غیر از خود یا دو قلوی مشابه خود (مثل برادر، خواهر، و یا هر یک از والدین و یا فردی که هیچگونه نسبتی با بیمار ندارد) دریافت می‌کند. فرد اهداکننده مغز استخوان، باید سازگاری بافتی نزدیک با بدن بیمار داشته باشد.

چگونگی پیوند مغز استخوان

پس از تهیه مغز استخوان با یکی از روش‌های فوق، به بیمار مقادیر بالای داروهای شیمی‌درمانی همراه یا بدون پرتو درمانی می‌دهند تا باقیمانده مغز استخوان وی تخریب شود.

در مرحله آخر مغز استخوان سالم را گرم کرده و به‌وسیله یک سوزن و از طریق سیاهرگ به بیمار تزریق می‌کنند تا جانشین مغز استخوان تخریب شده گردد.

پس از ورود مغز استخوان به جریان خون، یاخته‌های پیوند زده شده به محل مغز استخوان هدایت شده و به تولید گلبول های سفید خون، گلبول‌های قرمز خون و پلاکت های جدید می‌پردازند.

عوارض پیوند مغز استخوان

ابتلا به عفونت و خونریزی، تهوع، استفراغ، خستگی، بی اشتهایی، زخم های دهانی، ریزش مو و واکنش های پوستی از جمله عوارض جانبی پیوند مغز استخوان و پیوند سلول‌های پایه (Stem cell) است.

خار پاشنه چیست؟

خار پاشنه، زایده استخوانی اضافی است که در محل پاشنه پا ایجاد شده و باعث ملتهب شدن قسمت غلاف کف پا و دردناک شدن پاشنه و کف پا می شود.

میزان ابتلا به خار پاشنه، در زنان بیشتر است، زیرا، زنان بیشتر به مدت طولانی می ایستند. البته این امکان هم هست که این بیماری بخشی از یک بیماری باشد که کل بدن را گرفته باشد و نیاز به اقدامات بیشتری برای تشخیص و درمان داشته باشد.

علایم‌

گاهی‌ علامتی‌ ندارد.

در مراحل اولیه بیمار از درد کف پا در اثر ایستادن های طولانی مدت شکایت دارد.

در ابتدا این درد موجب لنگیدن بیمار هنگام راه رفتن می شود، اما به تدریج در اثر راه رفتن، درد کمتر می شود و دوباره با ایستادن طولانی مدت، درد شدت اولیه خود را پیدا می کند.

علل‌

وارد آمدن‌ استرس‌ یا آسیب‌ به‌ بافت‌ پاشنه‌ پا که‌ منجر به‌ التهاب‌ و استخوانی‌ شدن‌ رباط‌های‌ کف‌ پا می‌شود.

به طور کلی، دو دلیل عمده خار پاشنه پا وجود دارد.

- رسوب کلسیم اضافی در بدن: که محل رسوب در لگن و پاشنه پا می باشد و یا جاهای دیگر بدن استخوان زائد بوجود می آید. با عدم مصرف لبنیات و خوردن غذاهای طبع گرم از میزان این برآمدگی کاسته و کم کم حذف می شود.

- تبلور بلغم: در صورتی که غذاهای بلغم زا (سردی بخش) مثل لبنیات، ترشیجات، برنج و خیار زیاد استفاده شود، بنا به حساسیت هر انسان، بلغم تبلور می کند و منجر به بروز بیماری هایی مثل آب مروارید یا خار پاشنه و یا MS (ام اس)می شود. لذا باید غذاهای گرم و خشک زیاد مصرف شود و از خوردن غذاهای سرد و تر (بلغم زا) پرهیز کرد.

عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر

- دویدن‌. خار پاشنه کمتر در اثر راه‌ رفتن‌ زیاد به‌ وجود می‌آید.

- ایستادن‌ به‌ مدت‌ طولانی‌

- چاقی‌

- بیماری های روماتولوژی

- التهاب پاشنه پا

- نامناسب بودن كفش

- انحراف پا

- صاف بودن كف پا

- بیماری های روماتیسمی ستون فقرات

پیشگیری‌

- از انجام‌ فعالیت بدنی در زمان ابتلا به این بیماری که باعث‌ وارد آمدن‌ فشار مداوم‌ به‌ پا می‌شوند، خودداری‌ کنید.

- کفشی‌ بپوشید که‌ در قسمت‌ پاشنه،‌ یک‌ بالشتک‌ پلاستیکی‌ یا نمدی‌ داشته‌ باشد.

عوارض‌ احتمالی‌

به‌ وجود آمدن‌ مشکلاتی‌ در قسمت‌ پایین‌ کمر یا زانو، به‌ دلیل‌ لنگیدن‌ مداوم.‌

درمان‌

- یک‌ کفی‌ مناسب‌ در کفش‌ خود بگذارید تا فشار روی‌ پاشنه‌ کم‌ شود.

- از وسیله‌ مناسب‌ حفظ‌ قوس‌ کف‌ پا یا قالب‌ مناسب‌ کف‌ پایتان‌ استفاده‌ کنید.

- افراد دچار خار پاشنه، از ایستادن‌های طولانی مدت خودداری کنند.

- افراد مبتلا به خار پاشنه، روزانه سه دفعه پاشنه پا را در آب ولرم ماساژ دهند.

- افراد مبتلا، از كفش یا روفرشی با پاشنه سه تا چهار سانتی و در صورت داشتن كمردرد از پاشنه اسفنجی كش‌دار در منزل و قراردادن پد اسفنجی در كفش برای خارج از منزل استفاده كنند.

- اگر با روش های ذکر شده درمان صورت نگرفت، به یک متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنید. آن متخصص، با معاینه دقیق و شناسایی عامل خارپاشنه در بیمار با بهره گیری از مناسب ترین روش درمانی (جراحی، دارویی و فیزیوتراپی) می تواند این عارضه را رفع كند.

- شوک درمانی در بهبود خار پاشنه پا مفید است. روش امواج شوک درمانی به تازگی وارد ایران شده است.

دارو درمانی

- برای‌ برطرف‌ کردن‌ درد خفیف‌، می‌توان‌ از داروهایی‌ مثل‌ استامینوفن‌ یا آسپیرین‌ استفاده‌ کرد.

- تزریق‌ استرویید به‌ درون‌ ناحیه‌ ملتهب‌ برای‌ کاهش‌ التهاب‌

- اگر اقدامات ذکر شده موثر نباشد، میتوان از تزریق موضعی هیدروکورتیزون به ناحیه مبتلا استفاده کرد.

کفش مناسب

خانم هایی که به مدت طولانی از کفش های پاشنه بلند استفاده می کنند، این کفش ها موجب کشیدگی زیر پاشنه و ایجاد خار پاشنه می شود.

علاوه بر بلندی پاشنه، صافی پاشنه یا کم ارتفاعی آن نیز می تواند باعث کشیدگی کف پا و یا درد و خستگی در کف پا شود.

کفش های پاشنه بلند و یا پاشنه صاف هر دو به پا صدمه می زنند. بهترین ارتفاع برای پاشنه کفش 3 سانتیمتر است.

کفش هایی که جلویشان تنگ است باعث فشار زیاد در قسمت جلویی پا می شود، بنابراین بهترین کفش ها از قوس طبیعی برخوردار هستند.

رژیم‌ غذایی‌

رژیم‌ خاصی‌ توصیه‌ نمی‌شود.

- اگر اضافه‌ وزن‌ دارید‌، باید وزن‌ خود را کم‌ کنید تا از فشار وارده‌ به‌ کف‌ پا کم‌ شود.

- مصرف چربی ها را محدود کنید.

- سبزی ها و میوه های تازه را مصرف کنید.

- نان های سبوس‌دار مانند: سنگک را مصرف کنید.

- از مصرف نوشابه های گازدار و شیرینی ها و مواد نشاسته ای اجتناب کنید.

روماتیسم مفصلی چیست؟

آرتریت روماتوئید (Rheumatoid arthritis)

روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید، یک بیماری سیستمیک و مزمن است که باعث تخریب غضروف و ایجاد ضایعات استخوانی می‌شود. این بیماری معمولا در سنین 30 تا 50 سالگی بروز می‌کند و در زنان شایع‌تر است.

آرتریت بصورت قرینه‌ است، یعنی اگر یک زانو یا دست درگیر باشد، به احتمال زیاد طرف مقابل نیز درگیر می شود. در برخی افراد، بیماری از شدت کمی برخوردار بوده و با حداقل ضایعات مفصلی، در مدتی کوتاه همراه می‌باشد، ولی در برخی دیگر ضایعات پیشرونده و مزمن، به صورت پلی آرتریت می‌باشد و باعث اختلال در عملکرد مفاصل می‌شود.

نشانه‌ها

بیماری شروع آهسته یا ناگهانی دارد و با علائم درد، تورم، گرمی، محدودیت حرکت و خشکی صبحگاهی مفاصل همراه است. درد مفاصل با استراحت و بی‌حرکتی تشدید شده و به مرور زمان در طی روز و با کار کردن و فعالیت آرام تسکین پیدا می‌کند.

التهاب مفصل به مرور زمان باعث تخریب غضروف مفصلی و ساییدگی استخوان و به دنبال آن تغییر شکل مفصل می‌شود.

بیماران ممکن است علائم خارج مفصلی (سیستمیک) مانند تب، ضعف، خستگی زودرس، بی‌اشتهایی ، کاهش وزن و برآمدگی‌های‌ زیر پوست‌ به نام ندول یا گره‌های روماتوئید داشته باشند. گاهی نیز درگیری عروق و اعصاب پوست یا سایر اعضای بدن مثل کلیه، ریه، طحال، کبد و... و درگیری چشمی و خونی دیده می‌شود.

علت

ناشناخته‌است، ولی ایمنی سلولی و ایمنی هومورال، هر دو در ایجاد این بیماری نقش دارند. این افراد نسبت به دیگران شانس ابتلای بیشتری به بیماری های مزمن مانند پوکی استخوان ، عفونت ها، آلرژی، بیماری های گوارشی، بیماری های قلبی عروقی و فشار خون دارند.

درمان

منظور از درمان این بیماری کاهش درد و ورم، کاهش یا توقف تخریب مفاصل و در مجموع بهتر کردن کیفیت زندگی فرد است. روش‌های درمانی مورد استفاده در بیماری روماتیسم شامل تغییر در شیوه زندگی، استفاده از داروها، جراحی، روش‌های درمانی جایگزین یا تکمیلی نظیر فیزیوتراپی، کاردرمانی، وسایل کمک‌کننده به مفصل و وسایل کمک حرکتی می‌باشند.

داروهای ضدالتهابی مانند انواع کورتون‌ها، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی و داروهای غیراستروئیدی برای درمان روماتیسم استفاده می‌شوند.

دکتر مقیمی، فوق تخصص روماتولوژی معتقد است، با توجه به این‌که این بیماری در اثر اختلال سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌شود و داروهای مصرف شده نیز سیستم ایمنی را ضعیف‌تر می‌کنند، افراد باید در مقابل بیماری‌های عفونی و ویروسی ایمن شوند.

چند نکته تغذیه ای

* کاهش دریافت کالری، باعث کاهش علائم مفصلی می گردد.

* مصرف ماهی و دانه های خوراکی مثل گندم و سویا که غنی از اسیدهای چرب امگا 3 می باشند، باعث کاهش درد مفصلی می گردد.

* چای سبز ، فلفل شیرین، انگور قرمز و آنتی اکسیدان هایی مانند مس، منیزیم و پتاسیم در درمان روماتیسم بسیار مفیدند.

* روغن زیتون خاصیت ضد التهابی دارد.

توصیه‌ها

- بیماران از انجام فعالیت‌های روزانه به صورت ناگهانی و شدید و در مدت کوتاه خودداری کنند و و از حمل اجسام سنگین در حالتی که به خصوص مچ دست خم می‌شود، پرهیز نمایند.

- بایستی سعی شود به جای وارد کردن فشار به یک یا چند مفصل، آن را بین تعداد زیادتری از مفاصل توزیع کرد و تا جای امکان از مفاصل بزرگ‌تر و قوی‌تر استفاده نمود.

- بیماران باید تقسیم مناسب فعالیت روزانه، ورزش منظم و اصولی و استراحت در بین فواصل کاری، ایجاد تعادل بین میزان فعالیت و استراحت، کاهش استرس‌های روانی و استفاده از یک رژیم غذایی سالم را رعایت کنند.

نتایج چند تحقیق در مورد روماتیسم

اثر ضد روماتیسمی زردچوبه

یک بررسی جدید نشان می‌دهد که زردچوبه و مکمل‌های غذایی آن ممکن است به پیشگیری و درمان برخی بیماری‌های استخوانی کمک کنند.

ریشه زردچوبه در طب سنتی آسیا برای قرن‌ها به عنوان درمانی برای التهاب مفاصل یا آرتریت کاربرد داشته است. داروهای ضدالتهابی نوین که برای درمان آرتریت به کار می‌روند، عوارض جانبی بسیاری دارند، بنابراین پزشکان و پژوهشگران به دنبال شیوه‌های درمانی جایگزین برای این بیماری هستند.

امروزه مکمل‌های غذایی حاوی زردچوبه با نام کورکومین (curcumin) - ماده شیمیایی که رنگ زرد زردچوبه ناشی از آن است- در بازار موجود است. تصور می‌شود این ماده نیز دارای خواص ضدالتهابی باشد.

فایده روغن کبد ماهی برای روماتیسم مفصلی

پژوهشگران بر اساس تحقیقات انجام شده به این گروه از بیماران توصیه می کنند برای بهبود علایم بیماری های مفصلی و کاهش مصرف داروهای مسکن ، به طور منظم روغن ماهی و یا کپسول روغن کبد ماهی را مصرف کنند.

سياتيک چيست؟

سياتيک واژه‌اي است که به درد قسمت‌ تحتاني کمر با انتشار به باسن، ران و قسمت پاييني پا اطلاق مي ‌شود. اين درد اغلب با کرختي يا ضعف پاها همراه است....

اين درد ممکن است ناگهاني ايجاد شده و از چند روز تا چند هفته ادامه پيدا کند.

سياتيک به دلايل مختلفي که منجر به فشار يا آسيب به اعصابي که از کانال نخاعي (فضايي که در آن طناب نخاعي عبور مي ‌کند) خارج مي ‌شوند، ايجاد مي شود.

در منطقه ‌اي در بخش تحتاني کمر رشته‌ هاي عصبي انتهاي نخاعي کنار هم قرار گرفته و عصب سياتيک را تشکيل مي ‌دهند. افرادي که مبتلا به سياتيک هستند معمولا بين 30 تا 50 سال سن دارند. تقريبا 80 تا 90 دردصد از افرادي که سياتيک دارند بدون هيچ مداخله جراحي بهبود پيدا مي‌ کنند.

دلايل بيماري

* اکثر سياتيک ‌ها زماني رخ مي ‌دهند که مرکز ژله مانند ديسک بين مهره‌‌اي به داخل يا بخش مياني ديسک برآمدگي پيدا مي‌ کنند. اين حالت که نام فتق خوانده مي ‌شود، سبب ايجاد فشار به اعصاب قسمت انتهايي کمر يعني جايي مي‌ شود که شاخه ‌اي از طناب نخاعي در آن وجود دارد و يا سبب وارد آمدن فشار به خود اعصاب سياتيک مي ‌شود.

ساير دلايل سياتيک عبارت‌ هستند از:

* آرتريت تخريب ‌کننده به دنبال ساييدگي يا آسيب استخوان‌ هاي مهره‌ اي. اين موضوع مي ‌تواند سبب تنگي نخاع (تنگي کانال نخاعي) شده، که ممکن است اعصابي را که در کانال نخاعي هستند تحت فشار قرار دهد.

* مشکلات عروقي به دنبال ناهنجاري‌ هاي عروق خوني در داخل و اطراف کانال نخاعي.

* به ندرت، وجود تومور در داخل کانال نخاعي، يا تومور مننژ(پرده اطراف طناب نخاعي)، يا در فضاي بين مهره‌ها و طناب نخاعي. رشد تومور ممکن است سبب فشار به طناب نخاعي و اعصابي شود که از آن خارج مي ‌شود.

* ساير دلايل مثل ضربه، عفونت و التهاب هم مي ‌تواند بافت‌ هاي عصبي را تحت تاثير قرار دهد.

تشخيص

شرح حال کامل به همراه معاينه جسمي براي تعيين موقعيت و منشا اعصاب ملتهب شده ضروري است.

* عکسبرداري با اشعه X ندرتا لازم است چرا که عکسبرداري نمي ‌تواند فتق را مشخص کند. عکسبرداري با اشعه X مي‌ تواند بيماري اسپونديلوزيس، ديسک‌ هاي تنگ شده يا بيرون زدگي‌ هايي را مشخص کند که ممکن است نشان‌ دهنده تومور نخاعي باشد.

ساير آزمون ‌هاي تشخيص عبارت هستند از:

* تصويربرداري به روش MRI، که تصاويري ايجاد مي ‌کند که مي ‌توان ديسک‌ هاي بين‌ مهره‌اي، رباط‌ ها و عضلات را همانند تومورها مشاهده نمود.

* تصاوير CT اسکن از نخاعي که در آن با استفاده از تزريق ماده حاجب به داخل نخاع، مي ‌توان طناب نخاعي و اعصاب را مشاهده نمود.

درمان

* تسکين درد توسط داروهاي بدون نسخه مثل داروهاي ضدالتهاب غيراستروئيدي(مانند بروفن). گاهي يک پزشک ممکن است داروهاي استروئيدي را براي رفع درد تجويز يا تزريق کند تا التهابي که همراه با سياتيک ايجاد شده است کاهش پيدا کند.

* فيزيوتراپي براي تسکين درد و اصلاح مشکلات وضعيتي که سبب تشديد درد مي ‌شوند.

* جراحي زماني انجام مي ‌شود که درمان هاي دارويي و فيزيوتراپي سبب بهبود و يا تسکين علايم نشود و يا در صورتي که مشکلاتي نظير بي اختياري ادرار و مدفوع ايجاد شود.

نوروپاتی دیابتی چیست؟

این کلمه از دو واژه نورون به معنی سلول عصبی و پاتی به معنی بیمار شدن و آسیب دیدن تشکیل شده است. آسیب دیدن اعصاب در اثر بالا بودن قند خون را "نوروپاتی دیابتی" می‌نامند. این مشکل یکی دیگر از عوارض کنترل نکردن قند خون در بیماران دیابتی است.

شاید دیده باشید دیابتی‌ها از سوزن سوزن شدن و گرفتگی دست‌ها و پاها شکایت دارند که موقتی بوده و متناوبا رخ می‌دهد. این اولین مرحله آسیب اعصاب است (شاخه‌های حسی اعصاب محیطی اولین گروه‌اند که آسیب می‌بینند). به مرور دردها بیشتر و شدیدتر و طولانی‌تر می‌شوند.

فقدان حس در پاها که فرد به طور مکرر به پاهای‌اش آسیب و ضربه می‌زند و متوجه آن نمی‌شود و دچار "پای دیابتی" می‌گردد.

به طور متوسط بیماران دیابتی طی 10 تا 20 سال بعد از شروع بیماری دچار آسیب اعصاب می‌شوند، البته بعضی بیماران بسیار سریع‌تر دچار علایم عصبی می‌شوند و بعضی دیگر اصلا گرفتار نمی‌شوند.

در اثر بیماری دیابت هر قسمتی از اعصاب محیطی و اعصاب خودکار (سمپاتیک‌ها و پاراسمپاتیک‌ها) می‌تواند آسیب ببیند.

اعصاب خودکار به جاهایی عصب‌دهی می‌کنند که عملکرد غیرارادی دارند، مثل قلب، عضلات صاف احشا و ارگان‌های داخلی بدن و غدد.

اعصاب محیطی هم به اعصابی اطلاق می‌شود که از جمجمه یا نخاع بیرون می‌آیند. اعصابی که از جمجمه بیرون می‌آیند به چشم‌ها، زبان، صورت، گوش‌ها و... می‌روند و اعصابی که از نخاع بیرون می‌آیند به عضلات ارادی بدن عصب‌دهی می‌کنند. اعصاب نخاعی شاخه‌های حسی نیز دارند که حس‌های لمس، حرارت، درد و... را انتقال می‌دهند.

در اثر دیابت رگ های بدن دچار مشکل می‌شوند و در وظیفه خود که خون‌رسانی و تغذیه سلول‌های مختلف است ناموفق عمل می‌کنند و به ‌خاطر این نارسایی، اعصاب آسیب می‌بینند. به‌ علاوه میزان بالای قند خون در آسیب اعصاب دخالت دارد.

کار اعصاب که مختل شود همه چیز به هم می‌ریزد، مثلا معده دچار بی‌حرکتی و تاخیر در تخلیه غذا شده و فرد دچار دل درد و احساس سنگینی معده، تهوع و استفراغ می‌شود.

بروز یبوست یا اسهال، اختلال ریتم طبیعی قلب و بروز علایم قلبی، بی‌اختیاری یا احتباس ادرار به دنبال آسیب اعصاب مثانه و در مردان اختلال نعوظی به دلیل بیماری دیابت ممکن است رخ دهند.

قطعا جایی برای شک وجود ندارد که کنترل دقیق قند خون از ایجاد آسیب اعصاب در بیماران دیابتی جلوگیری می‌کند.
 

نوروپاتی دیابتی چگونه درمان می شود؟

هدف از درمان رهایی از مشکلات ایجاد شده و پیشگیری از تخریب بیشتر اعصاب است. نخستین گام کنترل قند خون است، زیرا از پیدایش مشکلات جدید و بدتر شدن عوارض قبلی پیشگیری می کند.

1- در مواردی که قرص ها نمی توانند قند خون را به خوبی کنترل کنند، تزریق انسولین معمولا مفید واقع می شود.

2- گاهی قرص هایی که برای درمان افسردگی استفاده می شوند، برای درمان نوروپاتی ناشی از دیابت به کار می روند و دارای اثرات مفید در بهبود کیفیت خواب نیز هستند.

3- هنگام شب می توان از مسکن ها استفاده کرد.

4- برای بهبود عوارض گوارشی پیشنهاد می شود تعداد وعده های غذایی را افزایش دهید و میزان غذای مصرفی در هر وعده را کم کنید. همچنین از مصرف غذاهای پرچربی و پرفیبر پرهیز کنید.

5 - برای جلوگیری از ضعف و سرگیجه، تغییر وضعیت ایستادن و نشستن را آهسته انجام دهید. گاهی برای بهبود ضعف اندام ها ممکن است فیزیوتراپی توصیه شود.

6- به دلیل استعداد ابتلا به عفونت ادراری در مبتلایان به نوروپاتی دیابتی، لازم است مبتلایان به دیابت آب و مایعات بیشتری بنوشند و اگر دچار تکرر ادرار هستند سعی کنند به فواصل منظم، مثلا هر 3 ساعت یک بار ادرار کنند.