کاربران در این تاپیک شرکت کنند : بیماری های پوست و مو

نگاهي به اصول محافظت از پوست

رژ لب و سرطان

ناخنها درباره سلامت بدن چه میگویند

مضرات مواد شوینده

خطر مرگ در كمین استفاده كنندگان از داروهای ضدچروك

اين روز‌ها براي جوان تر شدن خيلي كار‌ها مي‌شود كرد! يكي از روش‌هايي كه براي درمان چين و چروك صورت به كار مي‌رود، تزريق "بوتاكس" است.

با اينكه در چند سال اخير استفاده از بوتاكس رايج شده، اما از آغاز سال جديد ميلادي، سازمان غذا و داروي آمريكا در مورد اين روش، هشدار‌هايي مطرح كرده كه قابل تامل است.

بد نيست بدانيد اين سازمان بر خلاف همتايان اروپايي خود، تا اين زمان به بيماران و پزشكان درباره خطرات بوتاكس هشدار رسمي اعلام نكرده بود.

سازمان غذا و داروي آمريكا مصرف سم "بوتولينوم" يا همان "بوتاكس" را در مقادير محدود براي درمان انقباضات غير قابل كنترل عضله شانه و گردن، پلك زدن اسپاسموديك چشمان، تعريق بيش از حد زير بغل و صاف كردن گهگاه چين‌هاي بين دو ابرو ( تنها كاربرد زيبايي) مجاز دانسته، اما هشدار‌هايي هم در كنار آن مطرح كرده است.

از آنجا که اين ماده به هر حال يک نوع "سم" است، چنانچه درست تهيه، خالص و نگهداري نشده باشد و همچنين درست تزريق نشود، موجب عوارضي مي‌گردد که گاهي جبران‌پذير نيست.

به همين دليل بوتاکس‌هاي غيراستاندارد، به‌خصوص وقتي توسط افراد غيرمتخصص، بدون توجه به نکات ايمني تزريق شوند، بيشتر خطرآفرين است. حتما اين را هم شنيده‌ايد که دوز استفاده از اين سم دارويي خيلي اهميت دارد؛ به‌طوري كه مسموميت شديد با اين سم، به‌علت فلج کردن عضلات تنفسي، مي‌تواند منجر به مرگ شود.

همه اين ها باعث شده تزريق غير کارشناسانه بوتاکس احتمال خطرات گوناگوني مثل غير قرينه شدن صورت و ابرو، افتادگي پلک و يا فلج صورت را به‌دنبال داشته باشد. انجمن جراحان پلاستيک و زيبايي كشورمان هم چندي پيش نسبت به خطرات تزريق بوتاکس كه در آرايشگاه‌ها و سالن‌هاي زيبايي انجام مي‌شود، هشدار داده بود.

مسلم اين است كه تنها متخصصان پوست ماهر مي‌توانند از چنين عوارضي پيشگيري كنند، اما هشدار اخير حتي در مورد كاربرد صحيح اين دارو توسط متخصصان هم اعلام خطر جدي کرده است.

بوتاکس، سم تصفيه و رقيق شده‌اي‌است که از باکتري به نام "کلستريديوم بوتولينوم" به دست مي آيد. اين باکتري، عامل ايجاد نوعي مسموميت غذايي کشنده به نام "بوتوليسم" است.

اين سم با جلوگيري از انتقال "استيل کولين" از عصب به عضله و فلج کردن عضلات، باعث صاف شدن چين و چروک‌ها و کاهش خطوط بين ابروها و دور چشم مي‌شود.

استيل کولين نوعي انتقال دهنده پيام‌هاي عصبي از مغز به عضله است که دستور انقباض(جمع شدن) را به عضله مي‌رساند.

بوتاکس، اولين بار در سال 1980 براي درمان اختلالات عضلاني مانند لوچي و تنبلي چشم، تيک‌هاي چشم و پلک زدن غير قابل کنترل به‌کار رفت. وقتي به‌طور تصادفي اثر آن در کاهش چين‌هاي دور چشم مشاهده شد، جراحان پوست و زيبايي در سال 1987 براي زيبايي از آن استفاده کردند.

بوتاكس، داروي ضد‌چروك مشهور، در بعضي از مصرف‌كنندگان با علائم مسموميت خطرناك بوتوليسم همراه بوده و حتي در بعضي كودكان آمريكايي موجب مرگ شده است.

با شنيدن اين خبر لابد از خودتان مي‌پرسيد كودكان را چه به تزريق بوتاكس؟ كودكان را چه به رفع چروك؟! لازم است بدانيد بوتاكس كه اين روز‌ها به‌دليل كاربرد آن در زيبايي و كاهش چروك صورت، شناخته شده است در گروهي از بيماري‌هاي مربوط به اسپاسم و گرفتگي عضله مانند ديستوني گردن و اسپاسم‌هاي گردني شديد هم به كار مي‌رود.

البته سازمان غذا و داروي آمريكا در بررسي خود متوجه شد اكثر كودكاني كه پس از تزريق فوت كرده بودند، مبتلايان به فلج مغزي بودند و اين دارو براي درمان اسپاسم عضلاني پاي آنها استفاده شده بود.

جالب است بدانيد اگر چه در برخي كشور‌ها مصرف بوتاكس براي چنين بيماراني مورد تاييد است، اما سازمان غذا و داروي آمريكا هنوز به‌طور رسمي چنين كاربردي را براي بوتاكس مورد تاييد قرار نداده است.

علاوه بر اين، گزارش هايي از بروز بيماري پس از تزريق بوتاكس وجود دارد كه مربوط به افراد در سنين مختلف است. طبق گزارش هاي Fda دست ‌كم يك مورد تزريق منجر به بستري شدن خانمي گرديد كه براي رفع چروك پيشاني‌اش بوتاكس استفاده كرده بود. البته Fda آمار دقيقي از اين گزارش‌ها نداده است.

در ماه‌هاي گذشته، پس از انتشار گزارش مرگ بعد از تزريق سم بوتولينوم و انتشار آن در بدن، 16 نفر از مصرف‌كنندگان اين ماده، "انجمن سلامت مصرف كنندگان" خواستار هشدارهاي جدي متخصصان در اين باره شدند.

كساني كه در اين جريان مورد اعتراض قرار گرفتند، سازندگان دو آمپول ميو بلوك و بوتوكس آلرژان بودند. اين اعتراض دليل خوبي داشت.

در 180 گزارش رسيده به سازمان غذا و داروي آمريكا عوارضي چون ضعف عضلاني، اختلال در بلع غذا، اختلال تنفسي ناشي از آسپيراسيون و مشكلات ناشي از ورود جسم خارجي از راه تنفس به ريه‌ها براي اين دارو‌ مشاهده شده بود.

اگر چه اين گزارش ها عارضه مشخصي را براي اين محصولات اثبات نمي‌كرد، اما از آنجا كه متخصصان معتقد بودند اين گزارش ها كمتر از چيزي است كه در واقعيت رخ مي‌دهد، تصميم گرفتند الگوي عوارض احتمالي را پيدا كنند.

بد نيست بدانيد 16 مورد از گزارش‌هاي رسيده به سازمان غذا و دارو مرگبار بوده و 4 مورد از آنها كودكان زير 18 سال بودند. در ضمن 87 بيمار در بيمارستان بستري شدند.

دكتر سيدني ولف مدير تحقيقات اين گروه معتقد است، اين مشكلات وقتي ايجاد مي‌شود كه سم بوتولينوم از محل تزريق به قسمت هاي ديگر بدن مانند مري منتشر شده و در عضلات مربوط به بلع يا تنفس، فلج نسبي ايجاد كند.

او مي‌گويد: اگر چه اين هشدار در برگه دارو ذكر شده، اما به راحتي مورد غفلت واقع مي‌شود.

بنابراين اين انجمن از سازمان غذا و داروي آمريكا تقاضا كرد كه با سفارش يك جعبه سياه (قوي‌ترين نوع هشدار) روي برچسب دارو و فرستادن نامه‌اي به پزشكان استفاده‌كننده از دارو، موضوع را برجسته‌تر كند تا به راحتي مورد غفلت واقع نشود.

علاوه بر اين، پيشنهاد داده شد كه يك راهنماي مصرف‌كننده با توضيح خطرات تزريق تهيه شود.

با اين تمهيدات، مصرف‌كنندگان دارو با مشاهده علائم هر عارضه -پيش از اين كه دير شود- براي انجام اقدامات ضروري به پزشك مراجعه خواهند كرد و بنابراين از مرگ و عوارض خطرآفرين اين تزريق پيشگيري خواهد شد.

بالاخره بعد از گذشت دو هفته از اعلام هشدار توسط انجمن سلامت مصرف كنندگان، سازمان غذا و داروي آمريكا هم موضع خود را اعلام و هشدار‌هاي اين انجمن درباره مصرف بوتاكس را تاييد كرد.

متخصصان تاكيد مي‌كنند مردم بايد نسبت به خطرات احتمالي مسموميت با سم بوتولينوم، آگاهي كافي داشته باشند. علائم اوليه عبارتند از: خشكي دهان ، اختلال در تنفس و بلع غذا، افتادگي پلك، اشكال در تكلم، ناتواني در بالا نگه داشتن سر و ضعف ساير عضلات.

بنابراين لازم است مراقب اين علائم باشند و در صورت مشاهده آنها به پزشك مراجعه کنند. البته اين اولين هشدار‌ها نيستند.

حتي در برچسب دارويي نيز احتمال انتشار اين سم در بدن و مرگ ناشي از آن ذكر شده بود، اما اين عوارض را مربوط به وجود بيماري‌هاي خاص عصبي-عضلاني در فرد(مانند مياستني گراو Myasthenia Gravis) مي دانستند، و اين مسئله‌اي است كه سازمان غذا و داروي آمريكا به تازگي آن را اصلاح كرد و گفت: "آسيب ديدن از سم بوتولينوم حتي در افرادي كه عامل زمينه‌اي ندارند هم ممكن است اتفاق بيفتد."

به همين سبب اين سازمان از سازندگان دارو خواست تا اين هشدار‌ها را به شكل جدي تري روي برچسب دارو قرار دهند.

چه كسي ضرر مي‌كند؟
با اين حال توليد‌كنندگان اين دارو معتقدند تمام عوارض احتمالي در برچسب دارو قيد شده و اين كار با هماهنگي سازمان غذا و داروي آمريكا صورت گرفته است.

كارولين وان هوف، سخنگوي يكي از شركت‌هاي توليد اين دارو به نام آلرژان، علت مرگ كودكان را تزريق مقدار غير مجاز دارو يا به‌اصطلاح پزشكي (over dose) اعلام كرد.

جالب است بدانيد آنها پيش از اين اعلام كرده بودند كه در سال 2007 سقف فروش آلرژان به 1/1 بيليون دلار رسيده است. تعجب مي‌كنيد اگر بگوييم محققان روانپزشک متوجه شده‌اند 40 درصد از بيماراني که با اين روش، زيبايي خود را به‌دست آورده‌اند، به نوعي ميل شديد و اجبار به انجام مجدد آن (نوعي اعتياد) دچار مي‌شوند؟

البته اين مسئله با توجه به ظاهر شدن مجدد و طبيعي چروک‌ها پس از چند ماه خيلي هم عجيب نيست. شايد اگر به همين ترتيب پيش برود، حتي هشدار‌هاي روي برچسب هم نتواند جلوي فروش اين داروي زيبا‌كننده را بگيرد؛همان طور كه در بوق كردن عوارض ساير داروهاي اعتياد‌آور هنوز نتوانسته جلوي معتاد شدن خيلي‌ها را بگيرد

انتخاب رنگ موى مناسب
يافتن رنگ موى مناسب ساده نيست. انتخاب رنگ دلخواه از روى كاتولوگ رنگ فروشگاه و خريدارى آن اقدامى نادرست است. رنگ مو را با توجه به رنگ طبيعى مو، رنگ چشم و پوست خود انتخاب كنيد. رنگى كه مى بينيد حاصل بازتاب نور از روى رنگدانه هاى رنگ شده است. بنابراين يك رنگ يكسان روى موهاى مختلف نمودهاى متفاوتى دارد. رنگ موى طبيعى و مصنوعى در زير نور فلورسنت يا نور طبيعى آفتاب متفاوت به نظر مى رسد.

بهترين رنگ ها براى كسانى كه پوست گندمگون و برنزه دارند رنگ هاى شيرى، گل بهى، مسى، كرم نخودى، قهوه اى، زرد سوخته، قهوه اى مايل به قرمز، قهوه اى مايل به طلايى و رنگ هاى آبى، سبزآبى، فندقى، عسلى، سبز كاهويى و زرد است. در مورد پوست هاى روشن، هاى لايت آبى ، قرمز و براى پوست هاى صورتى و سرخ، رنگ كرم گلى، زيتونى تيره و قهوه اى تيره با سايه آبنوسى جلوه خاصى ايجاد خواهد كرد.



سطح رنگ ها را از درجه 1 تا 10 تقسيم بندى كرده اند. رنگ درجه 10 مو را روشن و درجه 1 آن را تيره مى كند. رنگ موى سياه نور كمى را منعكس مى كند و اين درست برخلاف عملكرد رنگ موى بور است. وقتى كه رنگ موهاى خود را روشن مى كنيد هاله گرمى از رنگ هاى زرد و قرمز دور شما ديده مى شود. به ياد داشته باشيد كه تركيب رنگ هاى زرد و قرمز، رنگ نارنجى را توليد خواهد كرد نه رنگ دلخواه شما را.

بهترين رنگ ها براى كسانى كه پوست گندمگون و برنزه دارند رنگ هاى شيرى، گل بهى، مسى، كرم نخودى، قهوه اى، زرد سوخته، قهوه اى مايل به قرمز، قهوه اى مايل به طلايى و رنگ هاى آبى، سبزآبى، فندقى، عسلى، سبز كاهويى و زرد است.

براى چشم هاى كهربايى يا به رنگ قهوه رنگ موهايى طلايى با هاى لايت قرمز، قهوه اى طلايى، قهوه اى عسلى، فندقى، مسى و قهوه اى سوخته مناسب است. در مورد پوست هاى روشن، هاى لايت آبى ، قرمز و براى پوست هاى صورتى و سرخ، رنگ كرم گلى، زيتونى تيره و قهوه اى تيره با سايه آبنوسى جلوه خاصى ايجاد خواهد كرد. براى چشم هاى آبى روشن، آبى خاكسترى، آبى تيره، سبز تيره، قهوه اى و مشكى، بهترين رنگ مو ارغوانى با هاى لايت شرابى، پلاتينى، خاكسترى، قهوه اى، قهوه اى تيره، مشكى و شيرى است.

انتخاب رنگ مو به مرغوبيت رنگ، سليقه و خواسته شما و مدت زمانى كه مى خواهيد آن رنگ روى موهايتان باقى بماند بستگى دارد. اغلب زنان از رنگ هاى تيره شروع مى كنند و بعد از هر بار رنگ يك درجه روشن تر از قبل را برمى گزينند. اگر رنگ موى انتخابى موهاى سفيد شما را پوشش نمى دهد، از رنگ مرغوب تر و يك درجه بالاتر از رنگ موى اصلى خود استفاده كنيد.




موهاى سفيد مقاوم

برخى از موهاى سفيد به ويژه موهاى زبر و كلفت و خاكسترى رنگى كه در اطراف شقيقه ها مى رويند، در برابر رنگ مو مقاوم هستند يا در مقايسه با ساير موهاى سفيد به سرعت رنگ خود را از دست مى دهند.

براى چشم هاى كهربايى يا به رنگ قهوه، رنگ موهايى طلايى با هاى لايت قرمز، قهوه اى طلايى، قهوه اى عسلى، فندقى، مسى و قهوه اى سوخته مناسب است. براى چشم هاى آبى روشن، آبى خاكسترى، آبى تيره، سبز تيره، قهوه اى و مشكى، بهترين رنگ مو ارغوانى با هاى لايت شرابى، پلاتينى، خاكسترى، قهوه اى، قهوه اى تيره، مشكى و شيرى است.



براى رنگ شدن اين گروه از موها به توصيه هاى زير توجه كنيد:

1 - در زمان رنگ كردن، ابتدا رنگ را روى موهاى سفيد اين ناحيه بگذاريد تا زمان طولانى ترى براى جذب رنگ داشته باشيد.

2 - موهاى سفيد بايد تا 45 دقيقه آغشته به رنگ باقى بمانند.

3 - درجه رنگ موى انتخابى خود را بالا ببريد.

اگر موهاى سفيد شما با انجام دادن اقدامات فوق و استفاده از رنگ موهاى نيمه دائمى و موقتى رنگ نشد، از رنگ هاى دائمى استفاده كنيد. موهاى سفيد هر فرد، با انتخاب رنگ موى مناسب، رنگ طبيعى خود را باز خواهد يافت. اما تحقيقات علمى براى يافتن محصولات قوى تر و اختصاصى تر همچنان ادامه دارد.

نگهدارى از موهاى تازه رنگ شده

1 - از شامپوهاى مخصوص موهاى رنگ شده براى شست و شو استفاده كنيد.

2 - براى دوام رنگ مو و جلوگيرى از بى رنگ شدن آن در برابر آفتاب، از كلاه، روسرى و شال استفاده كنيد و موها را بپوشانيد.

3 - پيش از ورود به استخر، موهاى رنگ شده را با آب بدون كلر شست و شو دهيد.

4 - از تقويت كننده هاى مو استفاده كنيد.

5 - موها را در زمان خيس بودن شانه نزنيد و از شانه دندانه درشت استفاده كنيد.

6 - از خشك كردن موها با حوله يا سشوار خوددارى كنيد.

يك راه حل براى رفع خشكى موى سر

ده درصد از مو را آب تشكيل مى دهد. اگر از ميزان رطوبت مو كاسته شود، مو به طور طبيعى شروع به جذب آب مى كند. داروهاى مرطوب كننده به تنهايى نمى توانند آب از دسته رفته را به موها بازگردانند. راه حل مناسب، استفاده از اسيدهاى چرب طبيعى است. يكى از بهترين و غنى ترين گياهان داراى اسيدهاى چرب، كه مى تواند رطوبت كافى را به موهاى خشك بازگرداند زعفران است. پوست سر به طور طبيعى اسيد چرب توليد مى كند. شما نيز مى توانيد با چند اقدام ساده اسيدهاى چرب طبيعى از دست رفته را به مو بازگردانيد.

1 - چند قطره روغن زعفران را در كف دست بريزيد و هر دو دست را به هم بماليد.

2 - كف دست ها را به آرامى روى موهاى خشك بماليد. در ابتدا نوك موهاى خود را به اين روغن آغشته كنيد. مقدار چربى اى كه در موهاى شما نفوذ خواهد كرد نامحسوس است، ولى تداوم اين كار باعث بازگشت رطوبت از دست رفته به موهاى شما خواهد شد.

خشكي و خارش پوست در زمستان

ناخن خشک : اين ناخنها زبر و خشک هستند و وقتي روي آنها دست مي کشيد ، حالت سر خوردگي ندارند و خشن هستند .. رمز مراقبت از اين ناخنها آن است که آنها را دوباره هيدراته کنيد . ويتامين E براي اين منظور بسيار مفيد است . کپسول ويتامين E را باز کنيد و هر روز صبح و عصر آن را روي ناخنها بمالید.

ناخنهاي نرم : اگر ناخن شما به راحتي خم مي شود و رشد کمي دارد ، شما داراي ناخن نرم هستيد و بايد آنها را محکم کنيد . براي اين منظور از مواد محکم کننده ناخن استفاده کنيد . معمولا آب باعث نرمي ناخن مي شود و اين افراد بعد ا ز شستشوي دست بايد با روغن ( نارگيل ، بادام ،‌ زيتون و..... ) ناخن را از حالت نرم در آورند و به آ ن استحکام بدهند . ضمنا اين افراد براي شستشو بايد حتما از دستکش استفاده کنند .

ناخن طبيعي : اگر هيچکدام از مشکلا ت ذکر شده را نداريد ، ناخن شما طبيعي است با فشار ، اندکي خم مي شود بستر آن صورتي رنگ است ، شفاف است و رشد خوبي دارد . اين افراد هم بايد براي حفظ طبيعي ناخن ، آنها را با کرمهاي دست ، مرطوب کند و از آب داغ ومواد شوينده به طور مستقيم و بدون دستکش استفاده نکنند .

اين چند نکته را رعايت کنيد :

هميشه قبل از استفاده از لاک و برق لاک ، با يک پارچه تميز ناخنهايتان را پاک کنيد . چربي باقيمانده روي ناخنها نمي گذارد لاک روي ناخن بنشيند و خطر پريدگي و شکستگي نوک ناخن بيشتر مي شود. اگر براثر مصرف لاک و فراورده هاي اين چنيني با مشکل ناخن مواجه مي شويد ، حد اقل براي مدتي از آنها استفاده نکنيد . اگر ناخن دائم مي شکند تنها راه آن است که آنها را کوتاه نگه داريد . سعي کنيد در انجام کارهايتان از ايجاد فشار مستقيم به ناخن خودداري کنيد .

آکنه از شايعترين بيماري هاي پوست است طوري که تقريبا تمام نوجوانان به درجاتي به آن دچار مي شوند. اين بيماري در نتيجه انسداد مجاري غدد چربي پوست ايجاد شده و سپس با افزوده شدن التهاب و عوامل ميکروبي شدت مي گيرد

آکنه غالبا در خانم ها بيشتر ديده ميشود اما در عوض معمولا در آقايان شديدتر است.

*

آکنه چگونه ايجاد مي شود؟

مهمترين عامل افزايش ترشحات غدد چربي يا همان غدد سباسه است که به خصوص در صورت وسينه و پشت تمرکز دارند. با افزايش اين ترشحات و انسداد مجاري غدد به تدريج عوامل ميکربي و التهاب نيز اضافه شده و علائم آکنه پديدار مي شود

*

آيا تغذيه در ايجاد شدن آکنه تاثير دارد؟

شايد اين شايع ترين سئوالي باشد که يک متخصص پوست از بيمار خود مي شنود. واقعيت آن است که پاسخ به اين سوال چندان روشن نيست. آنچه مسلم است اين است که يک الگوي غذايي مناسب و عاري از کربوهيدرات زياد براي سلامتي ضروري است اما تاکنون هيچ مطالعه اي بطور يقين رابطه اي بين آکنه و تغذيه را ثابت نکرده است. بهترين توصيه آن است مه بيمار از خوردن غذاهايي که خود تصور ميکند باعث تشديد بيماري وئ ميشود پرهيز کند
آيا مواد آرايشي باعث بدتر شدن آكنه مي شوند؟

برخي از مواد آرايشي به خصوص آنهايي كه چربي زيادي دارند باعث تشديد آكنه مي شوند. لذا بهتر است حتي الامكان ازا اين مواد استفاده نشود و در صورت لزوم از موادي استفاده شود كه پايه آبي داشته و غير کمدون زا باشند.
آيا آكنه با استرس ارتباط دارد؟

مطمئناً استرس مي تواند باعث تشديد آكنه شود. حداقل اين است كه افراد مضطرب معمولاً بيش از حد صورت خود را دستكاري مي كنند و اين امر باعث بدتر شدن آكنه و به جا ماندن علامت و اسكار مي شود.
درمان آکنه
اصول كلي:

- درمان آكنه بهتر است از همان علائم ابتدايي شروع شود تا از بروز اسكار جلوگيري شود.

- درمان آكنه به چندين ماه زمان نياز دارد و در ماه اول ممكن است تغيير محسوسي در پوست خود احساس نكنيد، بنابراين نبايد سريعاً دارو يا پزشك خود را تغيير دهيد.

- درمان آكنه بر حسب نوع آكنه متفاوت خواهد بود و براي همه يكسان نمي باشد.
درمان هاي موضعي:

- آنتي بيوتيك هاي موضعي منجمله اريترو مايسين و يا كليندامايسين موضعي كه سال هاست در درمان آكنه هاي خفيف تا متوسط بكار مي روند.

- رتينوئيدهاي موضعي همانند ترتينوئين، ايزوترتينوئين و آدا پالن (ديفرين) كه به خصوص روي پيش سازهاي جوش يعني كمدوها موثرند.

- بنزوئيل پراكسيد كه استفاده از آن به خصوص در كاستن ميزان مقاومت دارويي به آنتي بيوتيك ها كمك مي كند

- كمدوليتيك هاي موضعي
درمان هاي خوراكي:

- آنتي بيوتيك هاي خوراكي كه در موارد متوسط تا شديد آكنه مصرف مي شوند و با كم كردن تعداد باكتري هاي سطح پوست و اثرات ضد التهابي باعث بهبودي جوش مي شوند.

- داروهاي هورموني منجمله برخي قرص هاي ضد بارداري و ساير داروهايي كه اثرات ضد آندروژني دارند كه البته تنها در خانم ها قابليت مصرف دارند.

- رتينوئيدهاي خوراكي يا ايزوترتينوئين (آكوتان) كه غالباً براي آكنه هاي شديد و مقاوم توصيه مي شود. اين دارو كه در سال 1982 توسط Fda مورد تاييد قرار گرفت، در واقع اولين داروي خوراكي اختصاصي براي آكنه بوده و تنها دارويي است كه روي هر چهار علت زمينه ساز آكنه موثر است با اين حال مصرف اين دارو بايد كاملاً تحت نظر پزشك و پس از انجام آزمايشات لازم صورت گيرد. مهمترين عارضة جانبي اين دارو، خطراتي است كه بر روي جنين خواهد داشت و لذا مصرف آن در خانم ها در سنين باروري ميبايست حتماً همراه با راه پيشگيري مطمئني براي بارداري باشد.

آکوتان داروي بسيار موثري است که اگر به درستي استفاده شود عارضه اي نداشته ميتواند زندگي بيمار را دگرگون سازد

ملاسما يا کلوسما يک اختلال رنگدانه اي اکتسابي پوست است که با لکه هاي قهوه اي رنگ در مناطق در معرض نور ايجاد ميشود.

ملاسما عمدتا روي گونه ها, پيشاني و گاهي اوقات پشت لب و روي چانه ايجاد ميشود و اگرچه بيشتر در خانم ها ديده ميشود ولي ممکن است در آقايان هم رخ دهد.



علت بروز ملاسما چيست؟

هورمونهاي زنانه ,تشعشعات ماورا بنفش و عوامل ارثي سه عامل اصلي موثر در بروز لک هاي صورت هستتد , هرچند عوامل ديگري نيز ممکن است دخيل باشند.

ضمنا برخي از داروها نيز ممکن است باعث بروز لک هايي مشابه ملاسما شوند.



درمان

درمان ملاسما متاسفانه چندان ساده نيست. توجه به چند نکته ميتواند به درمان کمک کند.

- بايد نهايت تلاش انجام شود تا از عوامل تشديد کننده لک به خصوص اشعه ماورا بنفش پرهيز شود. همچنين قطع مصرف قرص هاي ضد بارداري نيز به درمان کمک مي کند.

- استفاده از کرم هاي ضد آفتاب اگرچه لک صورت را درمان نمي کند اما ازتيره تر شدن آنها پيشگيري مي کند. بنابر اين ميبايست به طور منظم و مداوم استفاده شوند.

- داروهاي مختلفي در درمان ملاسمامورد استفاده قرار مي گيرند. اين داروها اغلب ترکيباتي از ترتينويين, هيروکينون و يا موادي نظير آزلاييک اسيدو کوجيک اسيد هستند که ميبايست توسط پزشک براي شما تجويز شوند

نور آفتابنور خورشید، حاوی طیفی گسترده از اشعه‌های مرئی و نامرئی است. بخشی از اشعه‌ی نامرئی آفتاب، طیف ماوراء بنفش یا
UN است كه طول موجی كوتاه‌تر از طول موج نورمرئی داشته و همه‌ی ضررهایی كه نور آفتاب به پوست ما می‌زند هم زیر سر همین اشعه است.UV خود به دو قسمتUVA و UVB تقسیم می‌شود. این دو نوع اشعه هستند كه باعث برنزه شدن پوست و‌ آفتاب‌سوختگی می‌شوند و میزان آن‌ها در فصل تابستان، در ارتفاعات و در مناطق استوایی بیشتر است. بادو انعكاس نور خورشید از روی آب یا برف هم باعث می‌شود كه میزان اشعه‌ای كه به پوست ما می‌رسد بیشتر باشد.اما آیا فكر می‌كنید كه در هوای ابری دچار آفتاب‌سوختگی نمی‌شوید؟ نه! ابرها نمی‌توانند جلوی عبور همه‌ی اشعه‌ی ماورای بنفش را بگیرند و بنابراین حتی در هوای ابری هم شما باید مراقب پوست خود باشید.
اثر نور آفتاب بر پوست ماقرار گرفتن در معرض آفتاب، مثل هر چیز دیگر، اگر به حد تعادل باشد، نه تنها ضرری ندارد بلكه سودمند است. اشعه
UV باعث ساخته شدن ویتامینD در پوست، از بین رفتن میكروب‌ها و حتی تأثیر روانی مثبت بر ما می‌باشد. اما اگر میزان‌ آفتابی كه به پوست می‌رسد از حد تعادل تجاوز كند، اثرات زیانبار نور خورشید آغاز می‌شوند:1- اثر فوری: نور خورشید باعث قرمزی پوست می‌شود. این اثر می‌تواند ظرف چند دقیقه بروز كند.
2- اثر تأخیری: كه همان آفتاب‌سوختگی است و بعد از4-3 ساعت قرار گیری در معرض آفتاب ایجاد می‌شود.
بعد از گذشت 3-2 روز پوست حالت پوسته پوسته پیدا می‌كند و لایه‌ی فوقانی آن ضخیم می‌شود.
3- اثر دراز‌مدت: ایجاد كك و مك و علایم زودرس پیری و همچنین افزایش خطر سرطان پوست، اثراتی هستند كه در افرادی كه پوستشان به مدت طولانی در معرض آفتاب قرار دارد ایجاد می‌شوند.

دفاع پوست ما در برابر آفتاباولین سد دفاعی بدن ما در برابر اثرات زیانبار اشعه ماورای بنفش، خود پوست است. پوست تمام سطح بدن را پوشانده و اعضای داخلی ما را از عوامل مخرب محیطی حفظ می‌كند.
پوست، از دو لایه ساخته شده است:
1- اپیدرم كه خارجی‌ترین لایه‌ی محافظ پوست را تشكیل می‌دهد.
2- درم كه در زیر اپیدرم قرار گرفته و دارای بافت همبند، رگ‌های خونی، اعصاب و فولیكول‌های مو، غدد عرق و غدد چربی است.
زمانی كه اشعه ماورای بنفش به پوست می‌رسد، پوست سازمان‌های دفاعی خود را به كار می‌اندازد. اولین كار، ضخیم‌سازی لایه‌ی شاخی پوست است كه در نتیجه‌ی آن اشعه ماورای بنفش كمتری به نقاط عمقی پوست نفوذ می‌كند.
بعد از این عمل، پوست شروع به ساختن رنگدانه‌ای به نام «ملانین» می‌كندكه همان عامل برنزه شدن است.
این رنگدانه، تا حدی اشعه ماورای بنفش را جذب كرده و از نفوذ آن به پوست جلوگیری می‌‌نماید.
قدم سوم، خود ترمیمی پوست است. هر شب، پوست شروع به ترمیم سلول‌هایی می‌كند كه
DNA آنها در اثر مواجهه با آفتاب خراب شده‌اند. اما اگر تعداد این سلول‌های آسیب دیده زیاد باشد، سیستم ایمنی پوست نمی‌تواند از پس آنها بربیاید و در نتیجه بعد از مدتی ضایعات سرطانی و پیش سرطانی در پوست ایجاد می‌شوند.باید بخاطر داشت كه دفاع طبیعی افراد مختلف نسبت به نور آفتاب متفاوت است. اگر شما پوست حساسی دارید كه بلافاصله در برابر آفتاب، قرمز می‌شود، باید خیلی بیشتر مراقب باشید. اگر سن شما زیر 12 سال است و اگر در ساعات گرم روز یعنی از ساعت 11 تا 3 بعد از ظهر كه اشعه
UV بیشترین شدت را دارد، زیر نور آفتاب هستید، باید حتماً به كمك پوستتان بشتابید.چطور؟

راه‌های محافظت از پوستاگر تمام روز را در خانه می‌گذرانید، محافظت طبیعی پوست برای شما كافی خواهد بود. اما دفاع طبیعی بدن نمی‌تواند در برابر آفتاب كنار ساحل، هنگام پیاده روی در یك ظهر داغ و یا هنگام كوهنوردی یا اسكی چندان از پوست شما محافظت كند.
پس شما باید به خاطر داشته باشید:
ضد آفتاب + كلاه و عینك آفتابی + لباس پوشیده و مناسب = محافظت در برابر آفتاب
كرم‌های ضد آفتاب

روی تمام كرم‌های ضد آفتاب این عددها را می‌بینید:SPF 10 25 40 یا ...SPF مخفف عبارتSun Protection Factorاست و میزان توانایی دارو برای محافظت از پوست شما را نشان می‌دهد.SPFهای بالای 15 اغلب محافظت خوبی برابر نور آفتاب ایجاد می‌كنند.اما باید دقت داشته باشید كه برای هر فردی
SPF مناسب بستگی به نوع پوست، میزانی از كرم كه هر بار استفاده می‌شود وشكل ضد آفتاب (لوسیون، كرم و...) دارد، بنابراین بهتر است برای انتخاب ضد آفتاب با پزشك مشورت كنید.

● چـروک صورت :
عبارت است از به وجود آمدن شیارهای عـرضی در پیشانی و شیارهای طـولی در بین دو ابرو و نیز شیارهای کنار چشم ها و دهان و بر روی گونه ها.
افراد سیگاری به علت از دست دادن چربی زیر پوستی و همچنین نقص در کلاژن سازی و علت های گوناگون دیگر دچار چروک زودرس می شوند . پوسـت های خشـک نسـبت به پوسـت های چـرب زودتر دچـار چروک می شوند که می تواند به دلیل علت زمینه ای پوست خشک باشد

● علل به وجود آورنده ی چروک :
در ایجاد چروکِ صورت علت های گوناگونی وجود دارد که در زیر به برخی از آنها اشاره می کنیم:
مسئول نگه داشتن قوام پوست ، «کُلاژن» ( مهمترین پروتئین موجود در بافت های بدن ، استخوان ، غضروف و پوست ) داخل «درمی» ( لایه زیرین پوست ) است ؛ حال به هر علتی در روند کُلاژن سازی اختلالی به وجود آید پوست دچار چروک می شود. با افزایش سن ، کلاژن سازی کُـند می گردد، برای همین افراد مسن پوستی افتاده دارند. اختلالات ارثی در تولید کلاژن در بیماران سندرم مارفان و سندرم اهلر دانلس از این جمله اند. در برخی از این بیماران، پوست به علت نقص در کلاژن سازی دچار افتادگی زودرس می شود. عوامل محیطی که مهمترین آنها اثر آفتاب است، باعث تخریب رشته های کلاژن و آلاستین پوست و تشدید روند پیری پوست و ایجاد چین و چروک می شوند.
علاوه بر کلاژن سازی علت های دیگری نیز در ایجاد چروک پوست دخیل هستند، از جمله ی این عوامل افزایش قـدرت عـضلانی زیر پوست است. افراد عـصبی و اخـمو به علت اسـتفاده زیاد از عضلات صورت دچار این حالت می شوند. افرادی که قـبلاً چاق بوده ولی دچار لاغری می شوند به علت از دست دادن چربی زیر پوستی دچار افتادگی پوست می شوند و چروک به وجود می آید.
افراد سیگاری به علت از دست دادن چربی زیر پوستی ( عدم تغذیه مناسب و کاهش اشتها ) و همچنین نقص در کلاژن سازی و علت های گوناگون دیگر دچار چروک زودرس می شوند . پوسـت های خشـک نسـبت به پوسـت های چـرب زودتر دچـار چروک می شوند که می تواند به دلیل علت زمینه ای پوست خشک باشد ( عدم نگهداری آب در پوست به دلایل سرشتی ). علت های دیگری نیز وجود دارد که از حوصله این بحث خارج است.
برای پیشـگیری از ایجاد چروک باید عـوامل ایجاد کننده آن را از بین برد از جمله: تغـذیه نامناسب - مصرف مواد مخدر و دخانیات - اعصاب متشنج ، استرس و ...

● روش های متنوعی برای از بین بردن چروک صورت وجود دارد:
▪ مصرف کرم های مرطوب کننده تا حدودی می توانند چروک های ریز را به طور موقت از بین ببرد.
▪ میزان و مدت تماس با آفتاب هرچه کمتر باشد، عوارض آن کمتر است.
▪ اجتناب از دخانیات : مصرف سیگار باعث ایجاد خطوط عمیقی در لب فوقانی و تحتانی و کناره های چشم می شود.
▪ اجتناب از ایجاد کشش های غیرضروری در پوست : تشدید غیرضروری حالات صورت باعث کشیدگی پوست می شود. با دیدن افراد در حالت مکالمه به راحتی می توان پی برد که چگونه خطوط بیان حالات عاطفی در صورت تشکیل می شود. این مورد شاید بی اهمیت به نظر برسد اما در درازمدت تأثیر آن زیاد است وقتی گاهی می توان خصوصیات اخلاقی و گذشته شخصیتی فرد را روی این خطوط تشخیص داد.
مسئول نگه داشتن قوام پوست ، «کُلاژن» است؛ حال به هر علتی در روند کُلاژن سازی اختلالی به وجود آید پوست دچار چروک می شود. با افزایش سن ، کلاژن سازی کُـند می گردد، برای همین افراد مسن پوستی افتاده دارند.
▪ مصرفی کافی ( البته نه افراط گونه و بیش از حد ) ویتامین C ، ویتامین A و ویتامین E که به عنوان مواد آنتی اکسیدان شناخته می شوند و احتمال تأثیر آنها با از بین بردن رادیکال های آزاد که یکی از علل تخریب کُلاژن و الاستین هستند – در بسیاری از مطالعات مطرح شده است.
▪ مصرف هورمون های جایگزین در خانم های یائسه: هورمون استروژن که هورمون اصلی زنانه است نقش ثابت شده ای در ایجاد جوانی ، شادابی و طراوات پوست دارد در زنان یائسه میزان این هورمون پائین می آید و به مصرف هورمون های جایگزین ( تحت نظر مستقیم پزشک متخصص زنان ) می توان بسیاری از مشکلات این سنین را مرتفع ساخت.
▪ ایجاد سبک و روش زندگی سالم تر از نظر هیجانات و احساسات.
▪ انجام پیلینگ : چه به صورت تدریجـی با مصـرف کـرم های حـاوی AHA با درصـدهای پائین و چه به صـورت پیلینگ در مطــب با داروهای پیلینگ با درصــد بالا. با این روش ها تحریک پوست برای کُلاژن سازی صورت می گیرد.
▪ انجام لیزر با انواع گوناگون لیزر ( تحریک کُلاژن سازی)
▪ جدیدترین روش برای از بین بردن چروک صورت ، تزریق آمپول رقیق شده و غیرسمی شده ســم میکــروب بوتیلیسم ( BOTOX ) در داخــل عـضلات پوســت صـورت است. با این روش، عضلات صورت را فلج یا ضعیف می کنند که باعث از بین رفتن چروک صورت می شود. این روش موقتی است و البته چروک را واقعاً از بین نمی برد بلکه آن را ظاهراً محو می کند و بسته به نوع پوست افراد ، از ۳ ماه تا ۹ ماه طول می کشد. با تکرار تزریق ، این فاصله زمانی افزایش می یابد

مو خوره آسیبی است كه براثر آن لایه و سطح محافظ نوک مواز بین می رود و شكاف طولی در مسیر موها بوجود می‌آید که باعث چند شاخه شدن مو می‌شود.

بر خلاف نظر عموم مردم علت ایجاد موخوره قارچ یا میکروب نیست بلکه این عارضه از خشكی بیش از حد لایه‌های سطحی و تخریب و ریزش آن بوجود می‌آید. نتیجه این حالت شكننده شدن مو و ایجاد شکافهای عمودی و در طول تار مو می‌باشد.

هر عاملی که باعث خشکی مو و از بین رفتن چربی سطحی آن شود مو خوره ایجاد می‌کند. از جمله این عوامل می‌توان از استفاده مكرر از سشوار، رنگ كردن و دكلره كردن بیش از حد، فر و صاف كردن بیش از حد مو، مصرف شامپوهای اسیدی یا قلیایی، استفاده از برس های فلزی یا پلاستیكی می‌توان نام برد.

توجه داشته باشید که پیشگیری از ایجاد موخوره آسان تر از درمان آن است و اهمیت بیشتری دارد. چونکه بخش مرده مو دچار این عارضه شده است و این ناحیه قدرت ترمیم ندارد. به این ترتیب درمان به سختی صورت می گیرد.

برای پیشگیری از ایجاد موخوره علاوه بر پرهیز از عوامل ایجاد کننده موخوره که در بالا توضیح داده شدند، توصیه می‌شود پس از هربار استفاده از شامپو از نرم كننده مناسب مو و یا از روغنهایی مانند روغن بادام استفاده شود.

مقدمه:
اگر چه بهبود وضعيت بهداشتي، اقتصادي و اجتماعي تاثير بسزايي در كاهش آلودگي به شپش داشته است، اما همچنان اين انگل گستردگي جهاني دارد، به طوري‌كه در دهه گذشته در ايالات متحده آمريكا هر سال ۶ ميليون مورد ابتلا به شپش گزارش مي‌شود.
شپش مختص جامعه يا طبقه اجتماعي خاصي نبوده و تمام افراد جامعه را مخصوصا در فصول سرد سال ممكن است درگير كند. شيوع اين بيماري در كودكان بسيار بيشتر است و در جنس مونث شايع‌تر از جنس مذكر است.
ابتلا به شپش سر در تمام جوامع دیده میشود و برای مثال در بچه های مدارس ابتدایی کانادا در هر زمان حدود ۲% ابتلا به شپش سر وجود دارد به عبارتی دیگر ابتلا به شپش سر ارتباطی با وضعیت اقتصادی نداشته در تمام طبقات اجتماع ممکن است رخ دهد و حتی در مومیایی های مصر باستان هم رشک های مرده دیده شده است


اين حشره، به دنبال تماس‌هاي نزديك بين فردي يا هنگامي كه افراد خانواده در فصول سرد براي تامين گرما لباس‌هاي بيشتري مي‌پوشند و به صورت دسته جمعي زندگي مي‌كنند، از شخصي به شخص ديگر انتقال مي‌يابد.

معرفی شپش:
شپش حشره كوچكي به رنگ سفيد مايل به خاكستري است كه داراي دهاني مخصوص مكيدن خون، دو شاخك و سه جفت پاي كوتاه است.
شپش يك انگل خارجي بدن انسان محسوب مي‌شود. مي‌تواند سر، بدن و عانه را آلوده كند. تخم شپش «رشك» نام دارد و بيضي شكل و سفيدرنگ و به اندازه ته سنجاق است و به مو و درز لباس‌ها مي‌چسبد.
شپش در مو و لباس زندگي مي‌كند و فقط به خاطر تغذيه روي سطح بدن مي‌آيد و خودش را به پوست بدن مي‌چسباند و پوست را سوراخ كرده و بزاق خود را در زير پوست تزريق نموده و با مكيدن خون، مواد زائدي را نيز از خود دفع مي‌كند. همين تلقيح مواد زائد و بزاق به زير پوست منجر به ايجاد برآمدگي قرمز رنگ خارش‌داري مي‌گردد.
از نظر شدت و شيوع آلودگي به انواع شپش، عواملي چون سن، جنس، نژاد، وضعيت اقتصادي و اجتماعي موثر شناخته شده‌اند. آلودگي در تمام گروه‌هاي سني ديده مي‌شود ولي شپش سر در كودكان (سنين مدارس ابتدايي) شيوع بيشتري دارد.
نكته اينجاست كه اگر چه به طور معمول شپش در جوامع فقير و متراكم شايع‌تر است، ولي در شرايط همه‌گيري كليه طبقات اجتماعي و اقتصادي جامعه را فرا مي‌گيرد و حتي در جوامع چندنژادي مشاهده شده كه شپش سر در سفيدپوستان شايع‌تر از سياه‌پوستان است.

شپش سر چیست؟
شپش سر عفونتی انگلی است كه توسط انگلی به نام پدیكولوس هومانوس كاپیتیس (PEDICULUS HUMANUS CAPITIS) ایجاد می شود. شپش سر يك بيمارى انگلى است كه در سراسر دنيا حتى در كشورهاى توسعه يافته نيز به وفور مشاهده مى شود. شيوع بيمارى به وضعيت اجتماعى و اقتصادى خاصى محدود نشده و در تمام سطوح جامعه يافت مى شود. على رغم شيوع بيمارى در جامعه آمار دقيقى از ميزان آن دركشور وجود ندارد.دختران بيش از پسران مبتلا مى شوند و بچه ها در سنين مدرسه بيشتر از بزرگسالان در معرض ابتلا هستند.
طول عمر اين مزاحم‌هاى كوچك كمتر از ۳۰ روز است. اما هر شپش ماده‌ بين ۵۰ تا ۱۵۰ عدد تخم به جا مي‌گذارد كه هر كدام از اين تخم‌ها در يك كپسول بسيار چسبناك قرار گرفته‌اند. اين كپسول از فاصله تقريبا ۵ ميليمترى ريشه مو به مو مي‌چسبد و به راحتى جدا نمي‌شود.
 

عامل بيمارى شپش سر چيست؟
عامل مولد بيمارى يكى از انواع شپش است كه به طور اختصاصى موهاى سر را درگير مى كند. شپش بالغ با حركت روى سر روزانه ۴ تا ۶ تخم روى موها قرار مى دهدكه به وسيله يك اتصال محكم به موها متصل مى گردند كه به نام رشك (Nit) ناميده مى شوند كه به رنگ سفيد و چسبيده به ساقه مو مشاهده مى شود.
شپش سر حشره ای بدون بال است که در سر انسان زندگی کرده ، از آن تغذیه می کند.
شپش سر تقریبا هر چهار ساعت از خون تغذیه می کند.
دارای شش پا است که طوری طراحی شده اند که قادر به چنگ زدن به مو باشد ولی توانایی پریدن ندارد. شکستن هر پا (با شانه زدن ) باعث مرگ شپش خواهد شد.
اندازه آن حدود یک تا دو میلی متر است ، به عبارتی دیگر ریز، اما قابل مشاهده است .
شپش ماده بالغ طی عمر حدودا یک ماهه خود ، روزانه ۴ تا ۶ تخم می گذارد. این تخم ها به مو در نزدیکی پوست سر که دما و رطوبت مناسب را داراست می چسبند و پس از ۷ روز ، شپش ها از تخم سر بیرون می آورند و طی ۳ بار پوسته ریزی به شپش بالغ تبدیل می شوند.

علائم شپش سر
اولین علائم بالینی در سر، موقعی اتفاق می افتد كه شپش شروع به حركت می كند كه معمولاً از حاشیه دو طرف سر شروع می شود و بعد به طرف مركز سر گسترش می یابد. در این هنگام بیمار احساس خارش در سر می كند. به تدریج خارش سر افزایش یافته و در سر خراشیدگی با ناخن پیش می آید. گاهی در موارد پیشرفته غدد لنفاوی اطراف سر در ناحیه گردن برجسته می شود.
شپش سر انگلی است که روی پوست سر و موی انسان زندگی می کند و از خون و لایه های سطحی پوست تغذیه می نماید. شپش سر با شپش بدن تفاوت دارد و فقط در ناحیه سر دیده می شود.شپش ۲ تا ۴ میلیمتر طول دارد و به ندرت در حین معاینه با چشم دیده می شود .
اغلب آنچه که در بیمار مبتلا مشخص است تخم شپش (Nit) می باشد که به شکل بیضی شفاف تا سفید رنگ و حدود ۵/۰ میلیمتر به ریشه مو بطور مایل و در یک سمت مو می چسبد و به راحتی کنده نمی شود.
این تخمها به راحتی با شوره و ذرات پوسته سر و همچنین پوسته های سیلندری دور مو که اغلب رسوب تافت و نرم کننده های مو می باشند اشتباه می شود. تخم شپش به یک سمت مو در نزدیکی ریشه مو بطور مایل می چسبد و جدا کردن آن از موی سر با دست غیر ممکن است.

مراحل زندگی شپش روی سر
بعد از انتقال انگل شپش از انسان آلوده به انسان سالم، انگل بالغ یكی دو ماه زندگی می كند و انگل ماده در هر روز ۴-۶ تخم می گذارد كه به ساقه موها می چسبند و شبیه ذرات سفید مانند شوره دیده می شوند. این تخمها به بالغ تبدیل شده و این سیر همچنان ادامه می یابد.

چگونه به شپش سر مبتلا می شویم؟
ابتلا به شپش سر در تمام جوامع دیده میشود و برای مثال در بچه های مدارس ابتدایی اروپای غربی در هر زمان حدود ۲% ابتلا به شپش سر وجود دارد به عبارتی دیگر ابتلا به شپش سر ارتباطی با وضعیت اقتصادی نداشته در تمام طبقات اجتماع ممکن است رخ دهد و حتی در مومیایی های مصر باستان هم رشک های مرده دیده شده است .
ازدحام جمعیت باعث می شود که شپش بتواند از سری به سری دیگر برود و از آنجایی که تماس نزدیک در بچه ها امری شایع است ، شپش سر بیشتر در این گروه سنی اتفاق می افتد ، هر چند هر کس در هر شرایط آب و هوایی ممکن است مبتلا شود.
طول مو، جنس ، سن و رنک مو تاثیری در انتقال شپش نداشته ، شامپو کردن معمولی باعث از بین رفتن یا پیشگیری از آن نمی شود و شستشو با سرکه هم تاثیری ندارد.
تراشیدن موها اگر چه موثر است اما راه حل مناسبی به شمار نیامده کاملا غیرضروری است .
شپش سر به هر حال از سر فرد دیگری به شما یا خانواده شما منتقل شده و شکستن زنجیره انتقال تنها با درمان موثر و برررسی تمامی موارد تماس میسر می شود.

انتقال چگونه صورت مى پذيرد؟
انتقال از يك فرد به فرد ديگر مى تواند از طريق تماس مستقيم يا استفاده از وسائل شخصى ديگران مثل شانه، كلاه، شال، حوله و روسرى صورت گيرد. انتقال در افراد خانواده به سرعت و سهولت رخ مى دهد. ابتلا قبلى به شپش ايمنى ايجاد نمى كند. بنابراين يك فرد ممكن است بيش از يكبار به بيمارى مبتلا گردد.

چگونه به وجود شپش سر مشکوک شویم ؟
بزاق و ترشحات شپش سر محرک بوده و باعث خارش قابل توجه می شود اما تقریبا همه افراد با اطلاع یافتن از وجود شپش سر در نزدیکان خود، ناگهان دچار خارش سر میشوند! بنابراین طبیعی است که صرفا وجود خارش کافی نبوده ، لازمست که معاینه و بررسی دقیق تری انجام شود خیلی از اوقات هم، مدرسه یا همسایگان ممکن است شما را از وجود شپش در دانش آموزان مطلع کنند و لازمست که شما خانواده خود را از این نظر بررسی نمایید.
شپش سر اغلب با چسبیدن به قاعده مو خود را از چشمان شما مخفی می کند، ضمن آنکه از نور و گرما هم گریزان بوده ، غالبا دور از تاج سر قرار می گیرد لذا بیشتر مشاهده رشک های چسبیده به سر است که شک به بیماری را بر می انگیزد.

چگونه مطمئن شویم که رشک را یافته ایم ؟
آنچه مهم است آن است که رشک را از شوره سر و سایر حالات مشابه افتراق دهیم، شوره سر در واقع پوست مرده است که به راحتی از مو جدا می شود. گاهی اوقات بقایای اسپری های مو هم ممکن است با رشک اشتباه شوند، اما توجه به چند نکته ما در تشخیص رشک کمک می کند: رشک ها همیشه یک شکل و تخم مرغی شکل بوده ، به مو در نزدیکی پوست سر چسبیده اند و عمدتا در گیجگاهها، بالای گوش ها و پشت گردن دیده میشوند و برای جدا کردن آن ها از مو استفاده از ناخن ها ضروری بوده ، به راحتی جدا نمی شوند.
به هر حال برای پیدا کردن تخم شپش می بایست با حوصله تمام از یک گیجگاه به طرف مقابل ، منطقه به منطقه مو را گشت و بهتر است این کار زیر نور مناسب انجام شده و البته استفاده از یک ذره بین هم می تواند کمک کننده باشد. ضمنا این دقت را هم باید معطوف داشت که نزدیکی زیاد سر به فرد مورد معاینه ، می تواند باعث منتقل شدن شپش به سر فرد معاینه کننده شود.

تشخيص چگونه داده مى شود؟
شك به بيمارى اولين قدم تشخيص شپش سر است. همانطوريكه پيشتر نيز ذكر شد موارد شپش سر در تمام افراد جامعه حتى در افراد با رعايت بهداشت فردى بالا نيز ممكن است ديده شود. خارش سر بخصوص خارش بدون علت در يك كودك در سنين مدرسه بايد از اين جهت مورد بررسى قرار گيرد. به احتمال كم ممكن است بتوان شپش را از سر جدا كرد و با احتمال بيشتر مى تواند رشك هاى چسبيده به موى سر را يافت. در افراد بخصوص كودكانى كه ضايعات عفونى مثل زرد زخم يا ضايعات شبه اگزمايى در ناحيه سر و پشت گردن به كرات ديده مى شود احتمال وجود شپش را بايد مدنظر داشت.

علائم ابتلا چيست؟
وقتى شپش روى سر راه مى رود يا از خون فرد تغذيه مى كند علائم اصلى بيمارى يعنى خارش ايجاد مى شود. معمولاً خارش در ناحيه پشت سر و اطراف گوش ها بوده و يا دراين نقاط از شدت بيشترى برخوردار است.
پس از چند روز تا چند هفته خارش تشديد مى گردد. مى تواند به همراه عفونت هاى سر، چسبيدن موهاى سر به همديگر و بزرگ شدن غدد لنفاوى پشت گردن باشد. اغلب شپش روى سر به راحتى ديده نمى شود مگر در مواردى كه تعدادى زياد از شپش روى سر وجود داشته باشد.

چگونه می توان از بروز بیماری پیشگیری كرد؟
با جدا كردن بیماران درمان نشده از افراد سالم و درمان سریع آنها می توان از انتقال بیماری جلوگیری كرد. ( در مكانهایی همچون مدارس و پرورشگاهها و …) با رعایت بهداشت تا حد زیادی می توان مانع ایجاد بیماری شد. زیرا انگل بر اثر مواد شوینده از بین می رود. هر چند تخم انگل خیلی مقاوم است.

پيشگيرى چگونه انجام مى شود؟
پيشگيرى معمولاً با ارتقا بهداشت كل جامعه است. درمان زودرس موارد با آگاهى دادن به والدين، آموزگاران و افراد ديگر جامعه مى تواند با كنترل هرچه سريعتر موارد مبتلا به كاهش ابتلا سايرين كمك كننده باشد. و در آخر لازم به ذكر مجدد است كه شپش سر در هر طبقه اجتماعى و اقتصادى مى تواند ديده شود و رعايت دقيق موازين بهداشتى هرچند بسيار مفيد و كمك كننده ولى احتمال ابتلا را منتفى نمى سازد

عوامل سرایت
شپش سر از طریق انتقال مستقیم از انسان آلوده به انسان سالم ایجاد می شود، خصوصاً از طریق لوازم شخصی آلوده مثل شانه، كلاه، روسری، ملحفه و غیره به سرعت منتقل می شود.
این بیماری در سنین مدرسه (۱۸-۷ سالگی) بسیار شایع تر از سنین دیگراست و در هر دو جنس مذكر و مؤنث دیده می شود. هر چند در دختران به علت موهای بلند و پر حجم، بیشتر دیده می شود. این بیماری اگر به مدت طولانی ادامه یابد ، احتمال گسترش آن به قسمت های دیگر بدن وجود دارد.

راه درمان
سابق بر اين تنها راه نجات از دست شپشها، تراشيدن موها از ته بود. اما امروزه شامپوهاى ضد شپش همه جا در دسترس هستند. فرد شپش‌زده بايد يك دوره مشخص از اين نوع شامپوها استفاده كند. اين شامپو‌ها به علت دارا بودن تركيبات شيميايى بخصوص باعث مرگ شپش‌ها مي‌شوند و به مرور زمان با حل كردن كپسول تخم‌ها آنها را از مو جدا مي‌كنند. شامپو‌هاى ضد شپش از شوينده‌هاى قوى به شمار مي‌آيند و تا حدى نيز سمى هستند. اگر زخم‌هاى سر زياد باشد، استفاده از اين نوع شامپو‌ها مي‌تواند توليد عفونت كند. بهتر است قبل از استفاده حتما با پزشك مشورت شود.
اولين نكته اين است كه درمان فرد بيمار در آلودگي به شپش تاثيرگذار نيست. حتي اگر با بهترين روش‌ها نيز درمان شود. چرا كه اگر فردي در مجاورت و تماس نزديك با يك فرد آلوده به شپش قرار داشته باشد، حداكثر تا ۲ هفته بعد مجددا آلوده مي‌گردد، پس مهمترين اصل در مبارزه با شپش، انجام درمان دسته‌جمعي و همگاني و رفع آلودگي از كليه لوازم و وسايل مورد استفاده افراد به طور همزمان است.
مهمترين نكته در مهار شپش دانش‌آموزان هم بازديد روزانه موي سر و در صورت لزوم بازديد لباس و بدن آنها توسط معلمان و مربيان مدارس و ارجاع سريع موارد آلوده به واحدهاي بهداشتي درماني براي درمان فرد آلوده به همراه خانواده و اطرافيان وي است. پس از درمان ضدشپش، احتمال انتقال آلودگي از بين مي‌رود و دانش‌آموز مي‌تواند به مدرسه بازگردد.
در اوایل ، كه بیماری هنوز گسترش نیافته است با كوتاه كردن موها، استحمام روزانه و جوشاندن وسایل شخصی می توان آن را از بین برد.
همانگونه که گفته شد شپش ها جزو حشرات محسوب می شوند ، بنابراین برای مقابله با آنها می بایست از یک حشره کش استفاده کرد که به شکل شامپو یا کرم قابل شستشو ساخته شده است .
اغلب بيماران توسط شامپوهاى مخصوص و بندرت داروهاى خوراكى درمان مى شوند. نكته مهم اين است كه بايد تمام افرادى كه ساعات زيادى را در كنار هم سپرى مى كنند مثل اعضا يك خانواده همزمان مورد درمان قرار گيرند. هرچند كه علامتى وجود نداشته باشد وحتى در معاينه توسط پزشك نيز علامتى دال بر ديگرى در ساير افراد خانواده وجود نداشته باشد. بنابراين اگر يك فرد در يك خانواده مبتلاست تمامى اعضا بايد درمان گردند. معمولاً علت شكست درمان بيماران نيز عدم رعايت همين نكته است. برخى موارد درمان نياز به تكرار پس از يك هفته دارند كه ضرورتاً بايد انجام گيرد. روسرى، شانه، برس، كلاه، شال و روبالشى و ملحفه بايددر آب داغ شسته شوند. لوازم بهداشتى فردى بايد در الكل خيسانده شده و يا در حرارت نسبتاً بالا شسته شوند. ضدعفونى و شست و شوى فرش و موكت ومبلمان ضرورتى نداشته و نيازى به ضدعفونى كردن كل خانه وجود ندارد. استفاده از شانه هاى با دندانه ريز جهت برداشتن رشك چسبيده به موها مى تواند كمك كننده باشد ولى تراشيدن موهاى سرتوصيه نمى گردد.

نکات مهم در مورد دارو درمانی در شپش سر :
نکته اول و مهمترین نکته این است که این داروها شدیدا سمی است . این داروها به هیچ عنوان خوراکی نیست . دارو را در حمام مصرف کنید و بعد از آلوده شدن دست به دارو هرگز دست را به دهن نگذارید و با دست آلوده چیزی نخورید
شامپوهای ضد شپش بسیار مؤثر هستند.شامپوی Lindane(GBH) که در بزرگسالان بکار می رود برای اطفال و خانمهای حامله توصیه نمی شود.شامپوی Permethrin ۱% مناسب است .شامپو باید به تمام موها مالیده و ده دقیقه باقی بماند.سپس شسته و یک هفته بعد تکرار شود.این شامپو تخمها را از بین نمیبرد . لذا بعد از آن باید با محلول حاوی نسبت مساوی از سرکه و آب و با شانه ریز موها پاک شوند. شامپوی Hegor Antipoux تخمها را نیز از بین میبرد.تمام افراد خانواده باید با هم درمان شوند. هر چه که با سر بیمار در تماس بوده(شانه، ملحفه و کلاه)باید با آب گرم ۵۵ درجه شسته شوند.وسایلی که در اثر حرارت خراب می شوند باید به مدت ۲ هفته در کیسه دربسته باقی بمانند.

پرمترين‌
اين‌ دارو به‌ عنوان‌ داروي‌ انتخابي‌درمان‌ شپش‌ توصيه‌ شده‌ است‌ و به‌صورت‌ شامپو، محلول‌ سرشوي‌،پودر، لوسيون‌ و كرم‌ موجود است‌.

نحوه‌ استفاده‌ شامپو:
ابتدا موها را مرطوب‌ نموده‌ سپس‌ باشامپو يا سرشوي‌ ۱ درصد موها راآغشته‌ نماييد. لازم‌ است‌ ماده‌ مورد نظركاملا به‌ كف‌ سر و ساقه‌ مو ماليده‌ وماساژ داده‌ شود و آن‌ گاه‌ پس‌ از ۱۰دقيقه‌ شسته‌ شود. اين‌ مشتقات‌ باعث‌مسموميت‌ نمي‌شوند و اثر ابقايي‌ برموهاي‌ سر دارد و تا ۱ هفته‌ در مو باقي‌مي‌ماند و روي‌ رشك‌ نيز اثر كشندگي‌دارند. گاهي‌ اوقات‌ ضروري‌ است‌ كه‌درمان‌ تكرار شود. در اين‌ مورد نيزلازم‌ است‌ پس‌ از خشك‌ كردن‌ كامل‌موها و با استفاده‌ از روش‌ خيساندن‌ مودر سركه‌ و شانه‌ كردن‌، رشكها را از موجدا كنيد.

ساير فعاليتهای درمانی :
- درمان‌ علامتي‌ خارش‌ پديدآمده‌ در هر سه‌ نوع‌ شپش‌ سر، تن‌ وعانه‌ عبارت‌ است‌ از تجويز آنتي ‌هيستامينها ، مانند هيدروكسي‌زين‌، توسط پزشك‌ معالج‌
- در صورت‌ وجود عفونت‌ ثانويه‌باكتريال‌ بايد هر چه‌ سريعتر درمان‌آنتي‌بيوتيك‌ را براي‌ حداقل‌ ۱۰ روزشروع‌ كرد.
- وسايل‌ شخصي‌ و پوششي‌نظير كلاه‌، روسري‌ و امثال‌ اينهابايستي‌ به‌ مدت‌ ۳۰ دقيقه‌ با آب‌جوشانده‌ شوند تا هم‌ شپش‌ و هم‌رشك‌ از بين‌ بروند و سپس‌ خشك‌شوند.
- استفاده‌ مرتب‌ از شانه‌ دندانه‌ريز در تشخيص‌، پيشگيري‌ و درمان‌شپش‌ سر توصيه‌ مي‌شود و به‌ عنوان‌يكي‌ از راههاي‌ تقويت‌ بهداشت‌فردي‌ مورد استفاده‌ مي‌باشد. فاصله‌دندانه‌هاي‌ اين‌ شانه‌ بايد به‌ اندازه‌اي‌باشد كه‌ عملا رشك‌ را از موهاي‌ سرجدا نمايد.

درمان شپش سر با استفاده از سرکه :
راه ديگرى نيز براى مبازه با شپش‌هاى سر وجود دارد. دو قاشق غذا خورى سركه را در يك ليتر آب حل كنيد، سپس تمام سر و موها را با اين محلول خيس كنيد. بعد از چند دقيقه با يك شانه دندانه ريز موها را خوب شانه كنيد. محلول آب و سركه كپسول تخم‌ها را سست مي‌كند و شانه دندانه ريز به جدا كردن آنها از موها كمك مي‌كند.
همه لباسها و ملافه‌هايى كه با فرد شپش‌زده در ارتباط بوده‌اند بايد تا حد ممكن با آب داغ شسته شوند. درجه حرارت بالاتر از ۵۱ درجه شپش‌ها را از بين مي‌برد. وسايلى كه قابل شستشو نيستند را مي‌توان به جاى دور انداختن در يك پلاستيك در بسته به مدت دو هفته در يخچال قرار داد.
اگر فرد يا فرزندان وي دچار اين مشكل شده‌است حتما دوستان و اطرافيان را از مشكل خود آگاه كنيد. دليلى براى ترس يا خجالت وجود ندارد. جلوگيرى از گسترش بيمارى از بازگشت آن به سوى فرد هم جلوگيرى مي‌كند.
اما بهترين راه بيشگيرى از شپش‌زدگى، استفاده از وسايل شخصى است. وسايلتان را به كسى قرض ندهيد از كسى هم قرض نگيريد.

در درمان شپش سر دو نکته مهم را باید همواره به خاطر داشت:
۱- دو بار درمان به فاصله ۷ تا ۱۰ روز لازمست ، چرا که اگر چه با درمان نخست ، شپش های سر و اکثر تخم های آن از بین می روند ، اما از آنجایی که امکان سر برون آوردن آنها تا ۷ روز بعد از تخم ها وجود دارد ، لذا بهتر است به فاصله ۷ تا ۱۰ روز ، درمان مجدد انجام شود تا پیش از آنکه این شپش های جدید بالغ شده و توانایی حرکت پیدا کنند ، از بین بروند.
۲- تمام موارد تماس احتمالی باید درمان شوند، در غیر اینصورت همیشه احتمال ابتلای مجدد وجود خواهد داشت.
البته آنچه در کشور ایران برای این درمان این بیماری استفاده میشود عمدتا شامپو لیندین ۱ درصد و شامپو پرمترین ۱ درصد است . این فراورده ها برای بیش از ۴۰ سال است که مورد استفاده قرار می گیرند و غالبا غیر از عوارض نادر گذرا ، عارضه دیگری ندارند، اما مهم این است که درست مطابق آنچه توصیه شده است استفاده شده و بیش از حد مصرف نشوند، علاوه براین می بایست تمام موها بخوبی با آنها مرطوب شوند چرا که شپش سر کشته نمی شود مگر آنکه در تماس مستقیم با دارو قرار گیرد. ضمنا مثل استفاده از هر فرآورده دارویی دیگری لازمست که در مورد مصرف در زنان باردار ، مادران شیرده و نوزادان با پزشک مشورت انجام شود.

به یاد داشته باشید :
پس از درمان ، برداشتن رشک ها نه برای ادامه درمان و نه برای کنترل بیماری ضرورتی ندارد. در عین حال برای بسیاری این مسئله از نظر ظاهر مهم بوده و یا ممکن است مشکلاتی را در مدرسه ایجاد کند. بنابراین چاره ای نخواهد بود بجز جدا کردن رشک ها با ناخن یا استفاده کردن از شانه های دندانه ریز. به هر حال به عنوان یک قاعده کلی ، اگر در فاصله کمتر از ۴ سانتی متری پوست سر ، تخم شپش رویت نشود، بیماری درمان شده تلقی می شود و رشک های موجود روی موها با فاصله بیش از ۴ سانتی متر، اهمیتی از نظر انتقال بیماری ندارند.
شپش سر برخلاف شپش تنه ، ناقل هیچ بیماری دیگری نیست و از این بابت نگرانی وجود ندارد.
به خاطر داشته باشید اگر پس از دوبار درمان مجددا به شپش سر مبتلا شدید ، این بدان معنی است که فرد مبتلای درمان نشده ای در نزدیکی شما وجود دارد. بهر حال با ابتلای مجدد، دو دوره درمان مجدد هم لازمست .

نکات مهمی که لازم است بدانید :
دخترها بيشتر از پسرها به شپش سر مبتلا مي شوند که علت آن تماس سر به سر بيشتر در اين جنس مي باشد . اين نکته مهم است که هر کسي مي تواند بدون ارتباط با شرايط اجتماعي - اقتصادي خاص يا وضعيت خاص بهداشت فردي اش به شپش مبتلا شود . شپش در آب زنده نمي ماند زيرا از طريق سوراخ هاي کوچکي که در اطراف بدنش بنام اسپيراکل دارد تنفس مي کند بهمين دليل در مناطقي مثل استخر قادر به فعاليت نيست و از طريق شنا و استخر منتقل نمي شود .
اگر کودک شما مبتلا به شپش شد بدانيد که بدترين اتفاق عالم براي او رخ نداده است و مهم ترين نکته آن است که در اين خصوص والدين ترس بخود راه ندهند . البته شپش اگر براي مدتي بدون درمان بماند مي تواند مشکلاتي براي سلامتي فرد و ديگران ايجاد کند . بزرگ ترين مشکل ايجاد حس مشمئز کننده اي است که در دوستان و اطرافيان فرد مبتلا بوجود آمده و به مختل شدن روابط بين فردي مي انجامد .
ابتلا به شپش يکي از بيماريهاي شايع در همه سنين بويژه در سنين مدرسه مي باشد .
شپش علاوه بر ناراحتيهايي که در اثر گزش ايجاد مي کند ،‌ناقل بيماري تيفوس و تب راجعه نيز مي باشد .
بنابراين آگاهي از علائم و نشانه هاي اين بيماري در مدارس ، گامي مثبت در جهت کنترل بيماري محسوب مي شود .

در چه مواردي موي سر دانش آموز بايد بررسي شود ؟
۱ - وقتي يک مورد شپش در کلاس کشف شد تمام دانش آموزان همان کلاس بايد بررسي شوند .
۲ - برادران و خواهران و اولياء‌ دانش آموزان مبتلا نيز بايد مورد بررسي قرار گيرند .
۳- موارد جديد بايد فوراً درمان شوند .
۴ - وقتي بيش از سه کلاس يک مدرسه درگير باشند تمام کلاسهاي مدرسه بايد از نظر شپش غربالگري شوند .
۵- چک کردن موي سر بايد زير نور کافي صورت پذيرد .
۶- دانش آموز مبتلا زماني که دوره درمانش تمام شد يا تمام تخم ها از موهايش زدوده شد بايد پذيرفته شود .
۷ - دانش آموز مبتلا بايد بمدت ۱۴ روز مورد بررسي روزانه قرار گيرد .
۸ - اعضاي خانواده بايد تا ۱۰ روز موهايشان از نظر ابتلا به شپش مورد بررسي روزانه قرار گيرد .

چگونه به شپش سر مبتلا می شویم؟
ازدحام جمعیت باعث می شود که شپش بتواند از سری به سری دیگر برود و از آنجایی که تماس نزدیک در بچه ها امری شایع است ، شپش سر بیشتر در این گروه سنی اتفاق می افتد ، هر چند هر کس در هر شرایط آب و هوایی ممکن است مبتلا شود.
طول مو، جنس ، سن و رنک مو تاثیری در انتقال شپش نداشته ، شامپو کردن معمولی باعث از بین رفتن یا پیشگیری از آن نمی شود و شستشو با سرکه هم تاثیری ندارد.
تراشیدن موها اگر چه موثر است اما راه حل مناسبی به شمار نیامده کاملا غیرضروری است .
شپش سر به هر حال از سر فرد دیگری به شما یا خانواده شما منتقل شده و شکستن زنجیره انتقال تنها با درمان موثر و برررسی تمامی موارد تماس میسر می شود.

چگونه به وجود شپش سر مشکوک شویم ؟
بزاق و ترشحات شپش سر محرک بوده و باعث خارش قابل توجه می شود اما تقریبا همه افراد با اطلاع یافتن از وجود شپش سر در نزدیکان خود، ناگهان دچار خارش سر میشوند! بنابراین طبیعی است که صرفا وجود خارش کافی نبوده ، لازمست که معاینه و بررسی دقیق تری انجام شود خیلی از اوقات هم، مدرسه یا همسایگان ممکن است شما را از وجود شپش در دانش آموزان مطلع کنند و لازمست که شما خانواده خود را از این نظر بررسی نمایید.
شپش سر اغلب با چسبیدن به قاعده مو خود را از چشمان شما مخفی می کند، ضمن آنکه از نور و گرما هم گریزان بوده ، غالبا دور از تاج سر قرار می گیرد لذا بیشتر مشاهده رشک های چسبیده به سر است که شک به بیماری را بر می انگیزد

چگونه مطمئن شویم که رشک را یافته ایم ؟
آنچه مهم است آن است که رشک را از شوره سر و سایر حالات مشابه افتراق دهیم، شوره سر در واقع پوست مرده است که به راحتی از مو جدا می شود. گاهی اوقات بقایای اسپری های مو هم ممکن است با رشک اشتباه شوند، اما توجه به چند نکته ما در تشخیص رشک کمک می کند: رشک ها همیشه یک شکل و تخم مرغی شکل بوده ، به مو در نزدیکی پوست سر چسبیده اند و عمدتا در گیجگاهها، بالای گوش ها و پشت گردن دیده میشوند و برای جدا کردن آن ها از مو استفاده از ناخن ها ضروری بوده ، به راحتی جدا نمی شوند.
به هر حال برای پیدا کردن تخم شپش می بایست با حوصله تمام از یک گیجگاه به طرف مقابل ، منطقه به منطقه مو را گشت و بهتر است این کار زیر نور مناسب انجام شده و البته استفاده از یک ذره بین هم می تواند کمک کننده باشد. ضمنا این دقت را هم باید معطوف داشت که نزدیکی زیاد سر به فرد مورد معاینه ، می تواند باعث منتقل شدن شپش به سر فرد معاینه کننده شود.

آشنایی با شپش سر :

برای مبارزه با شپش بهتر است ابتدا حقایقی را در مورد آن بدانیم :
· شپش سر حشره ای بدون بال است که در سر انسان زندگی کرده ، از آن تغذیه می کند.
· شپش سر تقریبا هر چهار ساعت از خون تغذیه می کند.
·دارای شش پا است که طوری طراحی شده اند که قادر به چنگ زدن به مو باشد ولی توانایی پریدن ندارد. شکستن هر پا (با شانه زدن ) باعث مرگ شپش خواهد شد.
· اندازه آن حدود یک تا دو میلی متر است ، به عبارتی دیگر ریز، اما قابل مشاهده است .
· شپش ماده بالغ طی عمر حدودا یک ماهه خود ، روزانه ۴ تا ۶ تخم می گذارد. این تخم ها به مو در نزدیکی پوست سر که دما و رطوبت مناسب را داراست می چسبند و پس از ۷ روز ، شپش ها از تخم سر بیرون می آورند و طی ۳ بار پوسته ریزی به شپش بالغ تبدیل می شوند.

درمان:
چگونه از شر این مزاحمان راحت شویم ؟
همانگونه که گفته شد شپش ها جزو حشرات محسوب می شوند ، بنابراین برای مقابله با آنها می بایست از یک حشره کش استفاده کرد که به شکل شامپو یا کرم قابل شستشو ساخته شده است .

در درمان شپش سر دو نکته مهم را باید همواره به خاطر داشت:
۱- دو بار درمان به فاصله ۷ تا ۱۰ روز لازمست ، چرا که اگر چه با درمان نخست ، شپش های سر و اکثر تخم های آن از بین می روند ، اما از آنجایی که امکان سر برون آوردن آنها تا ۷ روز بعد از تخم ها وجود دارد ، لذا بهتر است به فاصله ۷ تا ۱۰ روز ، درمان مجدد انجام شود تا پیش از آنکه این شپش های جدید بالغ شده و توانایی حرکت پیدا کنند ، از بین بروند.
۲- تمام موارد تماس احتمالی باید درمان شوند، در غیر اینصورت همیشه احتمال ابتلای مجدد وجود خواهد داشت.
و اما برای درمان شپش سر ، چند فراورده موثر در داروخانه ها موجود است. آنچه در کشور ما برای این منظور استفاده میشود عمدتا شامپو لیندین ۱ درصد و شامپو پرمترین ۱ درصد است . این فراورده ها برای بیش از ۴۰ سال است که مورد استفاده قرار می گیرند و غالبا غیر از عوارض نادر گذرا ، عارضه دیگری ندارند، اما مهم این است که درست مطابق آنچه توصیه شده است استفاده شده و بیش از حد مصرف نشوند، علاوه براین می بایست تمام موها بخوبی با آنها مرطوب شوند چرا که شپش سر کشته نمی شود مگر آنکه در تماس مستقیم با دارو قرار گیرد. ضمنا مثل استفاده از هر فرآورده دارویی دیگری لازمست که در مورد مصرف در زنان باردار ، مادران شیرده و نوزادان با پزشک مشورت انجام شود.

چند نکته دیگر !
· پس از درمان ، برداشتن رشک ها نه برای ادامه درمان و نه برای کنترل بیماری ضرورتی ندارد. در عین حال برای بسیاری این مسئله از نظر ظاهر مهم بوده و یا ممکن است مشکلاتی را در مدرسه ایجاد کند. بنابراین چاره ای نخواهد بود بجز جدا کردن رشک ها با ناخن یا استفاده کردن از شانه های دندانه ریز. به هر حال به عنوان یک قاعده کلی ، اگر در فاصله کمتر از ۴ سانتی متری پوست سر ، تخم شپش رویت نشود، بیماری درمان شده تلقی می شود و رشک های موجود روی موها با فاصله بیش از ۴ سانتی متر، اهمیتی از نظر انتقال بیماری ندارند.
·شپش سر برخلاف شپش تنه ، ناقل هیچ بیماری دیگری نیست و از این بابت نگرانی وجود ندارد.
·به خاطر داشته باشید اگر پس از دوبار درمان مجددا به شپش سر مبتلا شدید ، این بدان معنی است که فرد مبتلای درمان نشده ای در نزدیکی شما وجود دارد. بهر حال با ابتلای مجدد، دو دوره درمان مجدد هم لازمست
- دارو را هرگز در داخل حمام استفاده نکنید زیرا گرما باعث ایجاد بخاطر و تبخیر دارو می گردد که شدیدا برای شما سمی است .