فقر، بیکاری، اعتیاد و الگوهای سنتی برای جامعه در حال گذار، نپرداختن درست مسئولان به مسائل فرهنگی، اقتصاد ناسالم، فاصله طبقاتی و... از جمله عوامل موثر در ایجاد این معضل اجتماعی هستند.
مهر: ضربان قلب زن از دستهایش گذشت و با صدای قلبش آمیخت، سمفونی وحشت در وجودش نواخته شد، صدای مرد سفیدپوش مثل درد توی حفره خالی سرش میپیچید، مرد در هر نگاه ترس را نثار وجود زن می کرد.
چشمان زل زدهاش، زن را می کاوید، زن دستپاچه شد، هول برش داشت، دوید تا آنجا که میتوانست دوید. اما انگار صدای نفسهای مرد را پشت سرش میشنید، مرد ابتدا بوق زده بود و حالا در گرگ و میش خیابان دنبالش کرده بود تا او هم از خیابان سهمی را داشته باشد.
راننده تاکسی اتوبوس یا فروشنده دوره گرد، پلیس راهنمایی و رانندگی و... از آن دسته افرادی هستند که با خیابان انس میگیرند، اما همه انس گرفتنها برای داشتن شغلی آبرومند یا حداقل داشتن دستمزدی ازعرق جبین نیست، گاهی خیابان میشود مامن، گاهی محل زندگی و گاهی راهی برای رسیدن به مقصد و این گونه میشود که "بیشترین وقت" سهم خیابان است.
تحقیقات انجام شده نشان می دهد که به میزان مدت زمان حضور زنان و دختران در سطح خیابانها، هریک از آنها یک تا ۲۰ بار از سوی مردان خیابانی با مزاحمتهای کلامی و فیزیکی مورد آزار و اذیت قرار میگیرند و مردان خیابانی نیز در زمره دیگر فجایعی قلمداد میشوند که طی سالهای اخیر به عنوان ”آتشی زیر خاکستر" بسیاری از خانوادهها را به کام نابودی کشانده اند، حضور مردان خیابانی در مکانهای مختلف مانند شرکتهای خصوصی، خیابانها، سینماها، پارکها، پیادهروها و مراکز تفریحی، زنان را نسبت به جامعه و دیگر مردان بدبین کرده است.
باید اینگونه باشد که هرجا که صحبت از زنان خیابانی میکنیم از مردان خیابانی هم نام ببریم، زیرا این معضل، روی دو پایه بنا شده و وقتی ما یک پایه را از صورت مسئله حذف می کنیم، بدیهی است که به نتیجه مطلوب نمی رسیم.
در واقع با وجود مردان خیابانی، زنان ایرانی قربانی یک فاجعه اجتماعی میشوند، سمیه 25 ساله در این رابطه می گوید: یک زن در خیابان انواع و اقسام کلمات رکیک، مزاحمتها، بوق زدنها، چراغ زدنها، ترمز کردنها، تنه زدنها و پیشنهادات زشت را باید تحمل کند وحتی اگر قصد برخورد و مقابله نیز داشته باشد، توسط بسیاری از مردم جامعه متهم شده یا به باد استهزا گرفته میشود تا جایی که دیگرهیچ زن ودختر جوان یا مسنی از این عمل ناپسند که امروز بسیار فراگیر و تبدیل به یک رفتار اجتماعی شده است، در امان نیست.
وی می افزاید: البته با توجه به محدودیتهایی که برای زنان و دختران در اجتماع ما به منظور عدم پیگیری توسط مراجع قضایی و انتظامی یا برخورد با پدیده مزاحمت خیابانی وجود دارد، زنان روز به روز سرخورده تر و مردان لحظه به لحظه گستاخ تر میشوند.
فاطمه مادری کارگر است. وی در خصوص عدم امنیت دختران در خیابانها به خبرنگار مهر می گوید: حتی دختران دانش آموز نیز در مسیر رفتن به مدرسه از دست آزارهای مردان خیابانی در امان نیستند. البته فقط دختران جوان مورد آزار مزاحمان قرار نمی گیرند بلکه زنان سالخورده نیز مورد اذیت و آزار قرار میگیرند به طوری که مزاحمان خیابانی هیچ گونه تفکیکی میان افراد قائل نیستند
مینا دانشجوی کارشناسی ادبیات از این امر اظهار نارضایتی میکند و معتقد است درهر کجا که حضور داریم باید وجود آنها را تحمل کنیم بدون آنکه قدرت اعتراض کردن داشته باشیم ودر صورت اعتراض احترام خود را در جمع از دست میدهیم و اگر در محل کار نیز چنین مشکلی با همکاران داشته باشیم، با اعتراض خود متهم میشویم.
وی بیش از 70 درصد پسران را در رواج فساد وایجاد مزاحمت برای دختران مقصر می داند ومی گوید: در حالیکه اکثر دختران و زنان به مزاحمتهای مردان بیتوجهند اما شماری از پسران و مردان با خودروهای خود در مقابل هر زنی ترمز کرده و او را دعوت به هم صحبتی میکنند.
اگر خانمها با حجاب باشند مشکلی آنها را تهدید نمی کند
اما برخی هم نظری مخالف دارند به نظر لیلا طاهری دانشجوی کارشناسیارشد جغرافیا اگردختر خانمهای محترمه و یا خانمهای محترمه حجاب اسلامی شان را رعایت کنند مطمئن باشید هیچکس جرات به خودش نمی دهد که مزاحمتی ایجاد کند و کافی است دختر خانمهایی که با حجاب اسلامی در جامعه فعالند را نگاه کنید تا به شما ثابت شود.
رضا رضایی دانشجوی 26 ساله مدیریت دولتی نیز دراین زمینه می گوید: جوانان نیازهایی دارند که نمیتوان با آنها بیتفاوت برخورد کرد.
وی می افزاید: برخی از مواردی که باعث ایجاد مزاحمت برای زنان و دختران جامعه ما میشود، شاید در ابتدا اصلاً به قصد مزاحمت نبوده و تنها نوعی ارتباط برقرار کردن با فرد مقابل بوده است.
رضایی با اشاره به بیکاری جوانان تصریح می کند که وقت گذرانی و نیازهای عاطفی باعث میشود جوان بدون هیچ دلیلی ایجاد مزاحمت کند.
اشتغال و ازدواج آسان بخشی از مزاحمتهای خیابانی را حل می کند
وی راهکار اساسی برای حل این معضل را ایجاد بستری برای اشتغال جوانان میداند و تاکید میکند: این امر ازدواج را آسان تر کرده و جوانان را در مسیری سالمتر هدایت میکند.
چند دختر جوان توی پیاده رویی که پر شده از برگهای پاییزی قدم می زنند یکی از آنها که به نظر می رسد از متولدین دهه 60 باشد می گوید: هیچ نهاد یا مرجع قانونی تمایلی به برخورد با این افراد ندارد.
یک فعال حوزه زنان نیز معتقد است: روشها و راهکارهایی که تا کنون برای رفع معضل زنان خیابانی اعمال شدهاند، سلیقهای، مقطعی، سطحی، کوتاه مدت و بدون آسیب شناسی واقعی و همه جانبه بودهاند.
ناهید نامداریان می افزاید: هرجا که صحبت از زنان خیابانی میکنیم باید ازمردان خیابانی هم نام ببریم زیرا این معضل مشکلی است که روی دو پایه بنا شده و وقتی ما یک پایه را از صورت مسئله حذف میکنیم، بدیهی است که به نتیجه مطلوب نمیرسیم.
وی در خصوص راهکارهایی که تاکنون اعمال شده و به نتیجه نرسیده، خاطرنشان میکند: معتقدم اساسا تاکنون هیچ برنامه عملی و استراتژی تدوین شدهای در این رابطه وجود نداشته و به همین دلیل است که روز به روز شاهد پیچیدهتر شدن موضوع هستیم.
به گفته نامداریان متولیان این امر بعضی مواقع این معضل را به صورت یک پدیده بررسی کرده و برای آن راهکارهایی اعمال کرده اند و این در حالیست که معمولا پدیده های اجتماعی، چند سببی بوده و باید علل و فرضیه های مختلف را برای آنها در نظر گرفت.
وی می گوید: فقر، بیکاری، اعتیاد و الگوهای سنتی برای جامعه در حال گذار، نپرداختن درست مسئولان به مسائل فرهنگی، اقتصاد ناسالم، فاصله طبقاتی و... از جمله عوامل موثر در ایجاد این معضل اجتماعی هستند.
این فعال حوزه زنان یادآور می شود: بسیاری از نهادهای مرتبط با مسئله زنان و مردان خیابانی به وظایف خود عمل نکرده و از کنار مسائلی مانند قاچاق دختران و زنان عبور کرده یا برای حل کردن این مسئله تنها مسیر پلیس، دادگاه و اعدام را در نظر میگیرند.
دکتر زهرا پیراسته روانشناس نیز در مورد مردان خیابانی میگوید: مردان خیابانی به کسانی اطلاق میشود که بیشترین وقت خود را در خیابان سپری میکنند، این افراد خیابان را منبع کسب درآمد تلقی میکنند یا به عبارت دیگر خیابان را به عنوان منبعی جهت برآورده کردن نیازهای عاطفی، روانی و جنسی خود میدانند.
وی میافزاید که این افراد کسانی هستند که به نوعی از خانواده خود طرد شده یا خانواده آنها از بافت منسجم و ساختار بهنجار برخوردار نیست و از سوی دیگر این افراد به گونهای برای ارضای نیازهای خود به محیطی غیر از خانه و خانواده متوسل میشوند.
پیراسته میگوید: مردان خیابانی غالبا از لحاظ روانشناسی اجتماعی آسیب دیده و آسیب رسان هستند و این امر به دلیل آن است که این افراد از نظر جنسی نمیتوانند راه حل مناسبی بیابند چون جایی وجود ندارد که حتی اگر بیماری جنسی داشته باشند خود را مورد مشاوره قرار دهند و از دیگر موارد آشکار فعالیت مردان خیابانی وجود برخی موسسات خصوصی است که به مرکز آسیبهای اجتماعی و پاتوقهای رواج فساد و فحشا مبدل شده است
مردان خیابانی عامل رشد 15 درصدی دختران فراری
یک کارشناس اجتماعی نیز با بیان اینکه میدان تقاضا است که عرضه را ایجاد میکند، میگوید: اگر دختران فراری رشد 15درصدی در سال دارند باید علت آن را در میان مردان خیابانی جستجو کرد و افرادی که بدون هیچ محدودیتی در لباسها و شکلهای مختلف باعث فریب دختران و زنان میشوند و زمینه سقوط اخلاقی چند نسل را میتوانند فراهم کنند.
وی معتقد است که اگر مردان خیابانی دستگیر شوند و با آنها برخورد قاطعی شود به طور قطع زن خیابانی هم نخواهیم داشت اما چنین موردی وجود ندارد و مسئولان حکومتی تنها با مواردی چون بدحجابی برخورد کرده و به مسائل ریشهای توجهی ندارند.
این کارشناس اجتماعی بالا رفتن سن ازدواج، افزایش روزافزون موانع ازدواج مانند تورم وافزایش هزینههای جاری چون اجاره و مسکن، بیکاری و همچنین عدم توجه والدین به فرزندان، از عوامل و مشکلاتی است که باعث می شود مسائلی این گونه ایجاد شود.