تاخیر دولت برای ارائه لایحه بودجه 90، بدون هیچ هماهنگی و یا مذاکره و توافقی با هیات رئیسه مجلس بوجود آمده است. آنچه که تا کنون نیز از سوی دولت به عنوان دلایل این تاخیر بیان شده ناموجه و غیرقابل قبول است.
عمدهترین دلیل دولت، انتظار برای تصویب نهایی قانون برنامه پنجم و ارائه قانون برنامه به دولت بوده تا بودجه 90 را بر اساس آن تنظیم کنند. این دلیل در حالی مطرح میشود که شرایط سال جاری به مراتب روشنتر از سال گذشته بود. سال قبل علیرغم ارائه با تاخیر لایحه قانون برنامه پنجم به مجلس و نامشخص بودن نحوه تصویب آن، دولت لایحه بودجه 89 را زودتر به مجلس ارائه کرد. سال گذشته مجلس اعلام کرد که به دلیل تاخیر دولت در ارائه این لوایح فرصت تصویب قانون برنامه پنجم پیش از لایحه بودجه 89 را ندارد و نهایتا نیز احکام قانون برنامه چهارم یکسال دیگر تمدید شد تا قانون بودجه 89 بر اساس برنامه چهارم به تصویب برسد.
در چنین شرایطی لایحه بودجه 89 زودتر از لایحه بودجه 90 به مجلس تقدیم شد. اما هم اکنون که یکسال از بررسی و تدوین لایحه برنامه چهارم در دولت گذشته و دولت به خوبی به چارچوبهای آن واقف بود و در جریان بررسی مرحله به مرحله مجلس و اصلاحات لایحه برنامه پنجم قرار داشت، توجیه اینکه منتظر نهایی شدن قانون برنامه پنجم بودهاند، قابل قبول نیست. از این رو چنین دلایلی از منظر مجلس برای تاخیر در ارائه لایحه بودجه 90 منتفی است.
از این رو به نظر میرسد که دلایل دیگری مطرح بوده است. از جمله اینکه مشکلات درونی خود دولت، مانع از ارائه بههنگام لایحه بودجه 90 به مجلس شده است.
علت این تاخیر هرچه که بوده، آنچه مسلم است اینکه بر اساس آییننامه داخلی مجلس، امکان رسیدگی به لایحه بودجه 90 در سال جاری وجود نخواهد داشت. جالب آنکه اخیرا هم بسیار شاهد احترام دولت به آیین نامه داخلی مجلس بودهایم. حساسیت دولت در سخنان مکتوب و شفاهیش نسبت به اینکه مجلس و نمایندگانش به آیین نامه داخلی خود عمل نکردهاند؛ نشاندهنده احترام دولت به این آیین نامه بود که باید در مورد تاکید آییننامه مجلس به ارائه لوایح بودجه سنواتی در 15 آذرماه نیز باید تکرار میشد!
به هر حال در چنین شرایطی باید به دنبال راه حلی بود برای پیش بینی تصویب کوتاه مدت لایحه بودجه 90 به شکل دو یه سه ماهه. همچنین باید برای تصویب لایحه بودجه در روزهای آغازین سال بعد در مجلس برنامه ریزی کنیم. بهترین راهکار این است که در شرایط حاضر دولت در کنار ارائه لایحه بودجه 90 که قرار است تا روز یکشنبه هفته آینده تقدیم مجلس شود، دولت لایحهای دو یا سه دوازدهم نیز به مجلس بفرستد. چرا با هیچ محاسبهای ولو با کار سه شیفت و فوق العاده در مجلس نیز بررسی لایحه بودجه 90 تا پایان سال جاری در مجلس، به پایان نمیرسد. تصویب نهایی لایحه برنامه 90 و چه بسا آخرین تصمیمگیریها در کمیسیون تلفیق به سال بعد موکول خواهد شد.
اگرچه کار کشور در سال آینده ولو با تصویب بودجه چند دوازدهم لنگ نمانده و امور اجرایی تداوم خواهد یافت و تاخیر دولت در ارائه لایحه بودجه 90، تبعات خاصی نخواهد داشت، اما از آنجا که در سالهای بعد از انقلاب، چنین چیزی سابقه نداشته است، شایسته دولت نبود که مجلس را ناگزیر از تصویب بودجه چنددوازدهم کرده و با مضیقه مواجه کند.
