روزهاي ابري و گرفته نيمه دوم سال معمولاً با بي‌حوصلگي و دلتنگي همراه است. اما گاه اين ناراحتي‌ها از حالت عادي فراتر رفته و به افسردگي منجر مي‌شود.
افسردگي فصلي يكي از انواع بيماري افسردگي است كه در فصل پاييز و شروع زمستان بروز كرده و تا فرا رسيدن بهار ادامه مي‌يابد. زماني مشكلات روحي فرد، افسردگي فصل زمستان تلقي مي‌شود كه بيمار هيچ حالتي از افسردگي را در فاصله بين دو زمستان سپري شده، نداشته باشد.
علائم اين حالت افسردگي درست مانند ديگر انواع اين بيماري، غم و اندوه مداوم خصوصاً در صبح، بي‌علاقگي نسبت به تمام مسائل (هرچه كه باشد)، تندخويي، مشكلات خواب، كاهش يا افزايش وزن و تمايل به خودكشي است. در مقايسه با ساير موارد افسردگي، بيماران مبتلا به افسردگي فصل زمستان، بيشتر تمايل به پر خوابي و پر خوري دارند. اين افراد معمولاً به خوردن شيريني‌جات بسيار علاقه‌مند مي‌شوند و دوست دارند در مدت فصل زمستان چاق شوند. همچنين ناراحتي آنها در طول شب افزايش مي‌يابد.
افسردگي فصلي با ناراحتي‌ها و بي‌حوصلگي‌هايي كه هركدام از ما گاه گاه دچار آن مي‌شويم، فرق دارد، زيرا در اين موارد، حالات جزئي افسردگي، ما را از انجام فعاليت‌هاي روزمره باز نمي‌دارد. در حالي كه بيماران مبتلا به افسردگي فصلي در انجام مسائل عادي، شغل و روابطشان با ديگران بسيار با مشكل روبرو هستند و در واقع به نوعي ناتوان مي‌شوند.
دلايل و پيشرفت افسردگي فصلي
هنوز علت مشخصي براي افسردگي فصل زمستان كشف نشده است، اما به نظر مي‌رسد كاهش شدت و طول مدت تابش نور خورشيد در پاييز و زمستان نقش بسيار مهمي در بروز اين حالت دارد. يكي از نكات مهم در اين باره اين است كه اين بيماري بيشتر در بين خانم‌ها رايج است، به طوري كه 75 درصد مبتلايان، خانم‌ها هستند. متأسفانه اين نوع افسردگي در بچه‌ها نيز بروز مي‌كند و 2 تا 3 درصد كودكان پس از سن ده سالگي دچار اين مشكل مي‌شوند. اين بيماري معمولاً با ديگر مشكلات رفتاري (مانند افسردگي غير فصلي) نيز همراه است و بالاخره اينكه اختلالات افسردگي در بين همه اعضاي خانواده ممكن است به وجود آيد.
عناصر كمينه و امگا3؛ دوستان ناشناس روحيه؟
به ندرت براي داشتن تعادل و اخلاق خوب به راه‌حل‌هاي ساده و طبيعي فكر مي‌كنيم. عناصر كمينه جز مواد غذايي اجتناب‌ناپذير هستند. در واقع اين عناصر در سطح گسترده‌اي بر فعاليت‌هاي سلول، تأثيرگذار و به عبارتي كارگران سلامتي بدن در طول روز هستند. آهن، يد، مس و روي عمده‌ترين عناصر كمينه هستند كه تأثير مطلوبي در حفظ پروتئين‌ها دارند. به عنوان مثال آهن نقش بسزايي در ساخت هورمون‌ها دارد. به طوري كه سلنيوم علاوه بر اينكه آنتي اكسيدان است، در تنظيم خلق و خو تأثيرگذار است و همچنين منيزيوم مقاومت بدن را در برابر استرس بالا مي‌برد. در نتيجه بايد توجه داشت كه اين عناصر تأثير مهمي بر اخلاق دارند. اما علاوه بر اين مواد، امگا3 كه امروزه تقريباً براي همه شناخته شده است نيز در روند افسردگي تأثيرگذار است. اهميت بالاي اسيدهاي چرب علاوه بر پيشگيري از بيماري‌هاي قلبي عروقي، در مورد خلق و خو نيز ثابت شده است.
مصرف عناصر كمينه در كنار منابع امگا3، بدن را در برابر كمبودهاي غذايي، استرس و بيماري‌هاي التهابي مصون كرده و آنتي اكسيدان‌هاي مورد نياز بدن را تأمين مي‌كند. در واقع در موارد استرس اكسايشي مصرف اضافي آنتي اكسيدان‌ها مانند سلنيوم براي پيشگيري از اكسيد شدن امگا3 توصيه مي‌شود، زيرا به نظر مي‌رسد امگا3 بدون مصرف آنتي اكسيدان اضافي چندان كارايي و تأثير مطلوب خود را ندارد.
تحقيقات در اين زمينه نشان مي‌دهد كه افسردگي موقتي ممكن است تا حدي به علت دريافت بسيار بالاي امگا6 و كاهش امگا3 باشد، كه همين موضوع مي‌تواند دليل خوبي براي مصرف اضافي امگا3 باشد.
اما در مورد مصرف امگا3 نيز بايد دقت كرد. تمام منابع امگا3 به يك اندازه ارزش غذايي ندارند. اين مواد از روغن ماهي به دست مي‌آيد و تأثير آنها به منطقه صيد ماهي بستگي دارد. تنها نواحي از اقيانوس‌ها كه از آلودگي‌هاي مواد صنعتي در امان مانده‌اند، مي‌تواند يك منبع عالي از امگا3 باشد. پس در انتخاب مكمل‌هاي امگا3 حتماً بايد اين موضوع را مد نظر داشت كه كيفيت، مهم‌ترين فاكتور است.
درمان افسردگي فصلي
درمان اين حالت افسردگي نيز مانند ديگر انواع بيماري افسردگي، به كمك روان‌شناس و مصرف داروهاي مناسب ضد افسردگي نياز دارد. اما علاوه بر روش‌هاي رايج در درمان افسردگي، روش خاصي به نام نوردرماني براي افسردگي فصلي شناخته شده است. به اين ترتيب بيمار به مدت سي دقيقه تا يك ساعت در اتاقكي كاملاً منظم در معرض نور خورشيد قرار مي‌گيرد. اين روش اين مزيت را دارد كه كاهش طبيعي نور خورشيد در فصل زمستان را نيز جبران كند.
