در بیستمین کنفرانس سازمان جهانی غذا (فائو) در نوامبر سال 1979، روز 16 اکتبر برابر با 25 مهر، روز جهانی غذا نامگذاری شد.
در این روز که همزمان با روز تأسیس فائو است، سازمانهای بینالمللی برای برقراری روابط مؤثرتر در کشاورزی، زمینهسازی برای جلوگیری از فقر،گرسنگی و نابودی محیط زیست تلاش میکنند که در همین راستا استفاده از تجربیات، نحوه تغذیه، انتقال فنآوری از کشورهای توسعهیافته به کشورهای در حال توسعه، موجب رونق و پیشرفت صنعت مواد غذایی در ملل جهان سوم میشود.
هر سال با توجه به شرایط موجود جهان شعاری برای این روز از طرف این سازمان تعیین می شود که در سال 2011 میلادی یعنی سالی که جهان با بحران اقتصادی سر کرد، شعار قیمت مواد غذایی از بحران تا ثبات برای توجه بیشتر جهانیان به این روز، انتخاب شد.
قیمت غذا در چند سال اخیر بشدت افزایش یافته است و همزمان با این افزایش قیمت، دسترسی بخشی از ساکنان کره خاکی به غذای کافی با دشواری روبهرو است، بهطوریکه بحران گرسنگی رو به افزایش است و تلاشهای جهانی برای مقابله با این بحران غیرانسانی و ناعادلانه به جایی نمیرسد.
با وجود همه تلاشهای بهعملآمده هنوز 925 میلیون نفر از مردم جهان در فقر و گرسنگی بهسر میبرند و اسفبارتر اینکه اغلب این گرسنگان در مناطق روستایی کشورها زندگی میکنند همان جایی که باید بیشترین تلاشهای کشاورزی صورت گیرد.
از تعداد 925 میلیون انسان گرسنه بیش از 800 میلیون تنها در کشورهای افریقایی و آسیایی ساکنند. این آمار باید توسط متخصصان، اقتصاددانان و بهویژه متولیان بینالمللی سلامت جهان مورد توجه قرار گیرد که چرا تجمع فقر و گرسنگی دقیقاً در کشورهایی است که از نظر مشکلات اجتماعی، سیاسی موارد مشابه فراوان دارند.
در ایران نیز همزمان با بسیاری از کشورهای دیگر روز جانی غذا با برپایی همایش و کنفرانسهایی گرامی داشته میشود که در همین رابطه دبیر اجرایی همایش ملی روز جهانی غذا در گفتگو با خبرنگار ایانا گفت: در این دوره از همایش از واحدهای تولیدی سلامت محور با درجه الف، واحدهای نمونه و برتر و واحدهای تولیدی دارای نشان ایمنی و سلامت تقدیر به عمل میآید.
گفتنی است، اولین بار سازمان ملل متحد در سال 1945 پیشنهاد کرد 16 اکتبر هرسال بهعنوان روز جهانی غذا انتخاب شود که روز جهانی غذا توسط کشورهای عضو فائو در بیستمین کنفرانس این سازمان در نوامبر سال 1979 که در واقع تأسیس فائو است، نامگذاری شد و از آن به بعد هر سال 150 کشور جهان بزرگداشت این روز را برای توجه دادن به سایه سیاه فقر و گرسنگی و داشتن حداقل غذایی که بتواند سلامت آنها را تضمین کند، برگزار میکنند.
تشکیل فائو و اهداف پیش رو
در اوایل دهه 1940 بود که روزولت، رئیسجمهور آمریکا در ویرجینیا موضوع تشکیل یک سازمان جهانی درباره مسائل کشاورزی را پیشنهاد داد که این سازمان در 1945 و با رأی 44 کشور جهان تأسیس شد.
فائو در اکتبر سال 1945 براساس گردهمایی نمایندگان 44 کشور جهان در کانادا تأسیس و در حال حاضر بزرگترین مؤسسه تخصصی سازمان ملل متحد بهشمار میرود.
مبنای پیدایش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، "مؤسسه جهانی کشاورزی" مستقر در رم (1905) است که مؤسسه مذکور در زمان حیات جامعه ملل روابط نزدیکی در رابطه با مبادله اطلاعات با سازمان بهداشت و سازمان بینالمللی کار داشت و علاوه بر این در زمینه حمایت از گیاهان و دفع آفات نیز نقش موثری ایفا کرده بود که پس از تأسیس فائو، از مؤسسه مذکور به عنوان دفتر منطقهای اروپایی استفاده میشد تا اینکه بالاخره مؤسسه در سال 1984 رسما منحل و وظایف آن به عهده فائو گذارده شد.
اساسنامه فائو در تاریخ 16 اکتبر 1945 توسط 44 کشور که نمایندگان 88 درصد از جمعیت روی زمین بودند به امضا رسید و در همان تاریخ لازمالاتباع شد.
این سازمان در حال حاضر دارای 169 کشور عضو، یک عضو وابسته (پورتوریکو) و یک سازمان عضو (جامعه اقتصادی اروپا) است.
از اهداف این سازمان میتوان به بالابردن سطح تغذیه و استانداردهای زندگی مردم کشورهای عضو، بهبود تولید و توزیع مواد غذایی و فرآوردههای کشاورزی، بهبود کیفی شرایط زندگی روستاییان، حفاظت منابع طبیعی و ارتقاء وضع توسعه پایدار اشاره کرد.
فعالیتهای فائو مشتمل بر کمک و ارائه توصیههای فنی به جامعه کشاورزی به نمایندگی از طرف دولتهای عضو و مؤسسات مالی، جمعآوری، تحلیل و انتشار اطلاعات، ارائه رهنمود به دولتها در برنامهریزی و سیاستگذاریهای بخش کشاورزی و ایجاد امکانات برای ملاقات بین نمایندگان دولتها و بحث در مورد مسائل کشاورزی و غذا است.
برنامه جهانی غذا، نهاد اعطاکننده کمکهای غذایی سازمان ملل
برنامه جهانی غذا که نهاد اعطاکننده کمک های غذایی سازمان ملل است از سال 1963 فعالیت خود را آغاز کرد و در هنگام بروز خشکسالی یا قحطی در کشورهای در حال توسعه با انگیزه خوداتکایی اجتماعات، کمک غذایی برای آسودگی مردم فراهم میآورد.
سازمان جهانی غذا یک نهاد چندجانبه است که بهمنظور تهیه کمکهای غذایی برای قحطیزدگان در کشورهای در حال توسعه ایجاد شده است که پس از بانک جهانی، عمدهترین منبع اعطای کمک در سازمان ملل بهشمار میرود و در حالی به اعطای واقعی منابع میپردازد که بزرگترین منبع کمکهای بلاعوض در سیستم سازمان ملل است.
این برنامه، در سیستم سازمان ملل بیشترین سهم را در گسترش تجارت میان کشورهای در حال توسعه دارد و از طریق خرید مواد غذایی و خدمات کشورهای مورد بحث عمل میکند.
هیئت اعزامی برنامه جهانی غذا، کمکهای غذایی برای پناهندگان و دیگر افراد درگیر در شرایط اضطراری فراهم میکند تا وضعیت زندگی این گروهها را بهبود بخشد و به افزایش داراییشان و نیز به تشویق خوداتکایی خانوارها و کشورهای فقیر کمک کند.
در اجلاس جهانی غذا در نوامبر 1996 برنامه جهانی غذا متعهد شد که تلاش کند تا سال 2015 میلادی شمار افراد زیر خط فقر را به 50 درصد کاهش دهد.
این نهاد بینالمللی در اعطای کمکهای غذایی کشورهای بسیار فقیر و کمدرآمد را در اولویت قرار میدهد بهطوریکه در طی سه دهه گذشته، برنامه جهانی غذا نزدیک به 24 میلیارد دلار و بیش از 43 میلیون تن مواد غذایی برای تغذیه گرسنگان، بهبود شرایط اقتصادی و توسعه اجتماعی و نیز ارائه کمکهای حیاتبخش در مواقع اضطراری، در جهان اختصاص داده است.
کمکهای غذایی حیاتبخش برنامه جهانی غذا، میلیونها انسان مواجه با قحطی و گرسنگی و خشکسالی را دربرگرفته است و از سال 1992 بخش اعظم کمکهای غذایی این سازمان به پناهندگان ارائه شده است.
همچنین برنامههای غذا با هدف رشد تأمین نیازهای کودکان دبستانی، زنان باردار و شیرده و سالخوردگان به اجرا در میآید./