ليست شهداي دفاع مقدس (د)

محمد دهقاني فرزند حسين در سال 1345 در روستاي زرخان شهرستان بيرجند ديده به جهان گشود. با پشت سر گذاشتن دوران کودکي راهي مدرسه شد. تا سال چهارم ابتدايي در زادگاهش تحصيل نمود و سال پنجم را به چهکند ماهکان رفت. دوره راهنمايي را در بيرجند گذراند و با پسرخاله‌اش در يک خانه‌ي اجاره‌اي ادامه تحصيل داد. با آغاز جنگ تحميلي خود را به بسيج معرفي کرد تا به جبهه اعزام شود؛ اما به دليل کمي سن با رفتنش موافقت نشد. او نيز درس را رها کرد و به عضويت رسمي بسيج سپاه پاسداران درآمد
. وي بارها در جهاد با دشمنان شرکت جست و در عمليات بدر و خيبر حضور داشت. سرانجام در تاريخ بيست و سوم اسفندماه سال 1363 آماده رفتن به ديار دوست شد و در منطقه هورالهويزه به عنوان معاون گردان در سن 18 سالگي شربت شهادت نوشيد. در شانزدهم فروردين ماه سال 1364 نامش در ليست مفقودين ثبت شد. بالاخره در تاريخ سوم اسفندماه سال 1373 شهادت نامبرده تأييد شد ولي پيکر مطهرش هرگز به دست نيامد.

منبع:كتاب فرهنگنامه شهداي شهرستان بيرجندجلد1

در سال 1327 کودکي ديده به جهان گشود که نام او را محترم گذاشتند در دوران کودکي به مکتب و کلاس و قرآن رفت و توسط اين کلاسها با معارف اسلامي آشنا گشت و مفاهيم کتاب آسماني را آموخت و پس از گذشت ساليان کودکي با ورود به جواني براي عمل به سنت رسول خدا با آقاي عزت‌الله ايزدپناه ازدواج کرد و صاحب فرزندي نيکو گشت. يک هفته بعد از ازدواج يکي از فرزندانش بود که در تاريخ 7/2/1361 در حالي که سي و هفت سال داشت همراه همسر و سه دختر ديگرش در پي بمباران هوايي مناطق مسکوني تهران به سوي کوي عشق پر کشيد.

منبع:كتاب آينه و شقايق

با حسرت به خانه‌ها نگاه مي‌کرد؛ خانه‌هايي که با شور و شوق کار برق‌رساني‌هايشان را انجام داده بود. آهي کشيد و ياد گذشته افتاد. سال 1338 در آبادان در خانواده‌اي مقيّد و مذهبي و زحمتکش، چشم‌هايش را براي اولين بار به روي دنيا گشود. در 7 سالگي الفباي عشق و ايثار را آموخت و تا گرفتن ديپلم به درسش ادامه داد.
بزرگ مي‌شد و همه جا را شلوغ مي‌ديد. مردم حال و هواي عجيبي داشتند و بالاخره در 22 بهمن‌ماه 1357 به بار نشستن درخت آرزوهايش را ديد. انقلاب شده بود و او نفس راحتي مي‌کشيد. علاقه‌ي فراوانش به امور فني باعث شد تا بعد از تشکيل جهاد سازندگي، جزو اولين جهادگران باشد و به کار برق‌رساني روستا‌ها مشغول شود.
اشتغال در کميته‌ي عمران جهاد سازندگي، حال و روزش را عوض کرده بود. با کار شبانه‌روزي موفق شد چند روستا را برق‌کشي کند. اما جنگ شروع شده بود و او همه‌ي زحماتش هدر رفته مي‌ديد. بايد کاري مي‌کرد. بايد اين بار به جاي آوردن برق به خانه‌ها، روستاييان را دوباره خوشحال و شاد به خانه‌هايشان باز مي‌گرداند.
حالا حميدعباس وارد ميدان جنگ شده بود تا در کنار ديگر دليرمردان اين مرز و بوم عشق را در سنگرها پيدا کند. حميدعباس رفت و جنگيد و سرانجام در سوسنگرد بر اثر اصابت ترکش خمپاره‌ي دشمن بعثي در بيست و هفتمين روز از دي‌ماه 1359 در حالي‌که 21 سال داشت، به ديدار خدا شتافت و از چشمه‌ي کوثر سيراب گرديد.

منبع:كتاب نخل هاي ايثار صفحه 74

غلام‌رضا دهمرده در سال 1345 در خانواده‌اي مذهبي و مستضعف در روستاي ميرزادرويش از توابع شهرستان زابل ديده به جهان گشود.
تحصيلات خود را تا دوم راهنمايي به پايان برد. شهيد پيرو خط امام و رهبري بود. وي در هنگام تعطيلات مدارس به کارگري مي‌پرداخت تا بتواند مخارج تحصيل خود را تأمين کند.
براي گذراندن خدمت مقدس سربازي به عضويت سپاه پاسداران درآمدو به منطقه سپيدار کردستان اعزام شد. در آن‌جا در واحد بهداري به عنوان امدادگر مشغول خدمت بود. سرانجام در تاريخ 5/2/1366 پس از دلاوري‌ها و فداکاري‌هاي فراوان بر اثر بمباران هوايي دشمن در سن 21 سالگي به فيض عظيم شهادت نايل گشت.

منبع:كتاب كبوتران بهشتي جلد 2 صفحه 32

سال 1329 بود، که عباس پا به عرصه هستي نهاد. مادر با شوق فراوان به تربيت او همت گماشت و عباس در شهر زيباي شيراز دوران شيرين کودکي را پشت سر نهاد. سال 1351 بعد از اتمام تحصيلات به دانشگاه خلباني نيروي هوايي ارتش رفت، با اتمام دوره مقدماتي جهت ادامه تحصيل به امريکا اعزام شد و با اخذ نشان و گواهي‌نامه خلباني به ايران بازگشت.تا از خاک پاک کشور خود محافظت نمايد.با آغاز جنگ تحميلي خدمت خود را در پست افسر خلبان شکاري و معاونت عمليات فرماندهي پايگاه سوم شکاري نفتي شهيد نوژه ادامه داد و در طول سالهاي دفاع مقدس بيش از يک صد سورتي پرواز جنگ انجام داد.
دوران در تاريخ 7/9/1359 اسلکه «الاميه» و «البکر» را غرق کرد و در عمليات فتح‌المبين حماسه آفريد.در تاريخ 20/4/1361درعمليات رمضان، عاشقانه براي انجام مأموريت حاضر شد. هدف موردنظر او بغداد بود .او قصد داشت، با ناامن کردن شهر از انجام کنفرانس سران کشورهاي غيرمتعهد در اين شهر جلوگيري نمايد و مانع رسيدن صدام به اهداف شومش شود .به همين علت صاعقه‌وار از سد دفاع هوايي پايتخت عراق گذشت و شهر را بمباران نمود. اما اصابت موشک عراقي باعث شد، هواپيما آتش بگيرد، دوران شجاعانه به طرف پالايشگاه الدوره پرواز نمود .تمام بمب‌ها را بر روي پالايشگاه فرو ريخت، قسمت عقب هواپيما در آتش مي‌سوخت. کاظميان با چتر نجات به بيرون پريد اما دوران به سمت هتل سران ممالک غيرمتعهد پرواز کرد. او در آخرين لحظات با يک عمليات استشهادي هواپيما را به ساختمان هتل کوبيد.
سردار دلاور 32 ساله ايران اسلامي در روز سي‌ام تير ماه سال 1361 ابراهيم‌وار در آتش عشق حق سوخت.بعد از اين واقعه فضاي شهر بغداد در هاله‌اي از دود فرو رفت، و تبليغات صدام در مورد امنيت بغداد نقش بر آب شد .بدين‌ترتيب اجلاس سران غيرمتعهدها به علت فقدان امنيت در بغداد برگزار نگرديد.
بعد از بيست سال تنها قطعه‌اي از استخوان پا به همراه تکه‌اي از پوتين عباس دوران به ميهن بازگشت و روز دهم مردادماه سال 1381 خانواده آن را در شيراز به خاک سپردند.

منبع:سالنامه ايثار   -  صفحه: 1383

سال 1347 به دنيا آمد و در روستاي دوراهک بزرگ شد. شش ساله بود که پاي به مکتب عشق و ادب نهاد. دوره‌ي ابتدايي را هرچند سخت وطاقت فرسا از لحاظ مادي اما با موفقيت سپري نمود و در همه راهپيمايي‌ها شرکت مي کرد و شبها به پخش اعلاميه‌هاي حضرت امام (ره) پرداخت. در دوران راهنمايي بود که انقلاب اسلامي به پيروزي رسيد. پس از پايان سال دوم راهنمايي بر اثر عشق و علاقه بسيار زياد قلبي به دين و مکتب روانه شيراز شد تا به يادگيري علوم ديني بپردازد اما به دليل سن کمش اورا نمي‌پذيرند. پس از آن به مدرسه شهيد رجايي بازگشت و در انجمن اسلامي نيز شرکت فعالانه داشت. بعد از اتمام دوران راهنمايي به دليل عشق وافر به شغل انبياء پس از انجام آزمون ورودي دانشسراي تربيت معلم شهيد مطهري خورموج شرکت کرد و پذيرفته شد. وي در طول سا‌ل‌هاي جنگ 4 بار به جبهه رفت که در اولين مرحله در عمليات محرم شرکت نمود که پس از مجروح شدن به شهر بازگشت. او با سمت بي‌سيم‌چي در عمليات والفجر 8 شرکت کرد و سرانجام در روز بيست و هشتم آبان ماه سال 1364 در سن 17 سالگي به لقاءالله پيوست. مزار پاکش در گلزارشهداي دوراهک قرار دارد.

منبع:مجله عرشيان شماره 7

سيروس دوبرا سال 1346 در شهرستان قصرشيرين استان کرمانشاه ديده به جهان گشود. او پس از سپري نمودن دوران کودکي شروع به تحصيل کرد و دوران ابتدايي را با موفقيت به اتمام رساند. وي دوران راهنمايي و دبيرستان را در شهرستان ايوان با موفقيت پشت‌سر گذاشت.
سيروس در رشته‌ي ورزشي تکواندو کارگران، عنوان قهرماني کشور را به دست آورد. او هم‌چنين داراي کمربند مشکي و چندين مدال بود. از خصوصيات او برخورد خوب و مهربانش با مردم بود. دوبرا سرانجام در تاريخ 2/5/1367 در منطقه‌ي تنگه کوشک در حالي‌که 21 سال داشت، به درجه‌ي رفيع شهادت رسيد.

منبع:كتاب ملكوتيان   -  صفحه: 81

عبدالرضا در اولين روز بهار سال 1346 در شهر «مهر» از توابع استان فارس در خانواده اي مذهبي ديده به جهان گشود. تحصيلات ابتدايي را در دبستان آيت‌الله سعيدي به پايان رساند و مقطع راهنمايي را در مدرسه‌ي امام صادق (ع) ادامه داد. سپس به شغل جوشکاري پرداخت. چهره‌اي شاد و پرجاذبه داشت، در سلام کردن از همه پيشي مي‌گرفت و در خدمت به محرومان از هيچ کوششي دريغ نداشت. براي اطاعت امر مولايش امام خميني (ره)، چندين بار داوطلبانه به جبهه رفت و در مناطق قصرشيرين و سرپل ذهاب قهرمانانه با دشمن جنگيد، آن عاشق بي‌قرار، پس از مجروح شدن استراحت کوتاهي کرد و در اواخر خدمت سربازي، راهي شلمچه شد. در تاريخ 4/3/1367 هنگام نبرد با دشمن، در سن 21 سالگي خلعت شهادت پوشيد و به ديدار ياران رفته شتافت.

منبع:كتاب حديث عاشقان صفحه 189

حسام دوست فاطمه در سال 1340 در خانواده‌اي مؤمن و متدين به دنيا آمد و دوران كودكي را در شهر زيباي شيراز سپري نمود. حسام پس از اتمام دوره دبيرستان به دانشگاه راه يافت. وي در طول دوران تحصيل جوانان را با معارف اسلامي آشنا نمود و با اوج‌گيري انقلاب اسلامي به خيل مبارزين پيوست. حسام پس از طلوع خورشيد آزادي و پيروزي انقلاب شبها به پاسداري مي‌پرداخت و روزها به دانشگاه مي‌رفت تا اينكه با حمله تجاوزگرانه رژيم بعثي به عرصه كارزار گام نهاد و پس از عمليات والفجر 8 وارد قرارگاه كربلا شد و مسئوليت جذب و سازماندهي نيروها را در سال 1365 به عهده گرفت. لياقت و توانايي «دوست فاطمه» سبب شد كه در زمانهاي مختلف مسئوليت امور جهادگران، مسئوليت واحد يگان دريايي، فرمانده گردان مهندسي انصار فارس را به او واگذار نمايند و او سرافراز و سربلند ازعهده تمام اين مسئوليتها برآمد. وي در تاريخ 18/10/1362 زندگي مشترك خود را با دختري مؤمن و متعهد آغاز كرد. دوست فاطمه پس از مدتي به جبهه غرب اعزام شد و در حمله شيميايي مجروح گشت اما به دليل احساس مسئوليت به عقبه باز نگشت و براي بار دوم نيز با انتشار گازهاي شيميايي در منطقه مواجه شد كه در همين زمان به تهران منتقل گشت و سرانجام در تاريخ 18/1/1367 در ساعت 1:30 دقيقه بعدازظهر به بارگاه ملكوتيان پركشيد و ميهمان ملائك گشت.

منبع:كتاب ره يافتگان وصال

محمدرضا در دهمين روز آبان ماه سال 1343 در روستاي نوغاب شهرستان گناباد پا به عرصه گيتي نهاد. کودکي را در ميان جمع پر مهر خانواده سپري کرد تا اين ‌که در سن 22 سالگي در راه دفاع از ميهن اسلامي در تاريخ 27/10/1365 در شهرستان اهواز جان به جان آفرين تسليم کرد و نامش در جرگه شاهدان دفاع مقدس ثبت شد. مزار پاکش در روستاي نوغاب شهرستان گناباد قرار دارد.

منبع:پرونده شهيد در بسيج مسجد نوغاب

موسي در سال 1347 ديده به جهان هستي گشود. کودکي او در روستاي دوراهک گذشت. 6 ساله بود که به مدرسه رفت. دانش‌آموزي ممتاز و مؤدب بود. در سنّ 10 سالگي در کسوت ياران امام (ره) فرياد مرگ بر شاه سر داد.
دوران دبستان را با کسب رتبه‌ي اول به پايان رساند و با پيروزي انقلاب اسلامي هم‌زمان با تحصيل به مطالعه‌ي کتب مذهبي از جمله کتاب‌هاي شهيد دستغيب به دانش خود افزود.
زماني‌که دانش‌آموز دبيرستان بود، اميد آن مي‌رفت تا در آينده پزشکي ماهر براي مردم محروم ديارش گردد. با شهادت نعمت‌الله دوراهکي او يکي از اعضاي فعال روستا براي اجراي فعاليت‌هاي فرهنگي و هنري بود و خود در نمايش‌نامه‌ي "به خون خفتگان" نقش شهيد را بازي مي‌کرد.
15 ساله بود که در سال سوم دبيرستان درس را رها کرد و همراه بسيجيان راهي ميدان جنگ شد. روز بيست و هشتم بهمن‌ماه سال 1364 او که منشي گردان بود، در فاو هنگامي‌که 17 سال بيشتر نداشت، در عمليات والفجر 8 به آرزوي ديرينه‌اش دست يافت و در گلزار شهداي دوراهک آرام گرفت.

منبع:مجله عرشيان شماره 7

محمد دوستي فرزند مختار در خانواده‌اي سخت‌کوش و مؤمن در روستاي گازار متولد شد.دوران ابتدايي را در گازار به پايان رساند و پس از مدتي براي پيدا کردن کار به بيرجند آمد و گچ‌کاري را فرا گرفت و از اين طريق امرار معاش مي‌کرد.حدوداً سيزده ساله بود که در پايش عارضه‌اي به وجود آمد و جهت معالجه به تهران اعزام و در بيمارستان هزار تخت خوابي بستري گرديد پزشکان نظر دادند که به علت سياهي استخوان بايد پايش از زانو قطع شود ولي او راضي نشد و معتقد بود که خدا او را شفا خواهد داد.پس از شش ماه بستري شدن بالاخره با عنايت خداوند و تلاش پزشکان بهبود يافت هنوز شش ماه به موعد خدمت سربازي‌اش مانده بود که از طريق بسيج عازم جبهه شد و سرانجام پس از فداکاري بسيار در اول بهمن ماه 1361 در منطقه‌ي سومار به علت برخورد مستقيم تير دشمن به درجه رفيع شهادت نايل آمد.پيکر پاک شهيد پس از تشييع در شهرستان بيرجند به زادگاهش منتقل و به خاک سپرده شد.

منبع:كتاب فرهنگنامه شهداي شهرستان بيرجندجلد1

منصور دوست محمدي در بهار سال 1342 ش در يک خانواده‌ي مذهبي در شهرستان گرمسار چشم به جهان گشود. وي دوران کودکي و نوجواني را هم‌چون هم‌سالان خود به تحصيل اشتغال داشت. در اين دوران تمامي تلاش و کوشش او متوجه تحصيل بود.
به تدريج با اوج‌گيري نهضت اسلامي، قسمت اعظم فکر و فعاليت وي از دروس مدرسه به سوي انقلاب اسلامي متوجه شد و تأثيرپذيري وي از انقلاب اسلامي به حدي بود که دوره‌ي انتقال فکري وي از دوران کودکي به جواني بسيار سريع‌تر از ساير دوستان و هم‌کلاسانش صورت گرفت و انقلابي عظيم در دوران وي رخ داد.
منصور تحصيلاتش را تا سال چهارم دبيرستان در رشته‌ي اقتصاد ادامه داد. دوست‌محمدي يکي از بنيان‌گذاران کتاب‌خانه‌ي انجمن اسلامي دبيرستان « دکتر شيمي » و از فعال‌ترين اعضاي بسيج مسجد شهدا ( طلاچيان سابق ) بود که ابتدا به طور غيررسمي با برادران بسيج مسجد، شب‌ها به نگهباني مي‌پرداخت و به دنبال آن در بسيج عضويت يافت و از آن پس کمتر شبي بود که وي در خانه و در کنار خانواده شب را به صبح برساند و غالباً در مسجد در کنار ساير برادران به نگهباني مي‌پرداخت.
اصرار و پافشاري‌اش جهت اقامه‌ي نماز شب بود و فاصله ي ميان نماز وتر و نماز صبح را به تلاوت قرآن سرگرم بود.
به طور کلي وي از علاقه‌مندي‌هاي خانوادگي و زينت هاي دنيا بريده بود و در مسير الي الله هر روز خود را بيش از پيش آماده‌ي ديدار حق تعالي مي‌نمود. تا اين که در اواخر سال 1360 در حالي که مسئوليت اسلحه‌خانه‌ي مسجد شهدا را دارا بود، بنا به نيازي که از سوي مقامات کشوري براي جبهه‌ها اعلام شده بود، تصميم به رفتن به جبهه گرفت و پس از اعزام و فداکاري‌هاي بي‌شمار در جبهه‌ي شهدا در غرب دزفول در سنّ 19 سالگي در تاريخ 4/1/1361 در عمليات فتح‌المبين به دست مزدوران کافر بعثي دعوت حق را لبيک گفت و عاشقانه به لقاالله پيوست.

منبع:يادواره 5600 شهيددانش آموز و شهيدفهميده

شانزدهم مرداد سال 1341 بود که خانواده دوستار مقدم در شهرستان فومن جوانه تولد علي‌ضا را جشن گرفتند و او را در دامان پاک و متدين خود پرورش دادند.
دبستان امام جعفر صادق (ع) اولين مکان اجتماعي چهارمين فرزند خانواده محسوب ميشد که در آن علي‌ضا پنج بهار از عمرش را در آن سپري نمود. علي‌رضا نه سال بيشتر نداشت که پدر خود را از دست داد و از همان ايام در کنار ديگر برادرانش بار سنگين مسئوليت خانواده را عهدهدار شد.
هم زمان با شروع انقلاب اسلامي به رهبري خميني(ره) کبير، علي‌رضا تحصيلات خود را در مدرسه راهنمايي امام جعفر صادق (ع) سپري نمود. فشار اقتصادي، نبود امکانات لازم بارها او را از ادامه تحصيل بازداشت اما او با همه سختي‌ها در رشته اقتصاد در دبيرستان شهيد کديور فومن به ادامه تحصيل پرداخت و موفق به اخذ مدرک ديپلم گرديد
. پس از پيروزي انقلاب اسلامي با شروع فعاليت‌هاي فرهنگي و مذهبي علي‌رضا در کنار دوستانش به مجالس و محافل مذهبي گام نهاد و در اين راه از سينه زنان و عاشقان به مکتب حضرت ابا عبدالله الحسين (ع) محسوب ميشد
. شوخ طبعي و مهرباني دو خصيصه از خصايص بارز شهيد دوستار بود. او در سال‌هاي 1358 تا 1361 جهت کمک به خانواده و تأمين مخارج زندگي به کار جوشکاري و بنايي روي آورد و در اين ايام دست‌هاي پاک و مهربانش از شدت کارهاي سنگين تاول زده و زخمي ميشد
. علي‌ضا در سال 1362 به عنوان سرباز از کميته انقلاب اسلامي شهرستان فومن جهت حفظ و حراست از ارزش‌هاي دفاع مقدس وارد مناطق جنگي در غرب کشور شد.
وي جواني متعهد و مخلص به درگاه لايزال الهي بود. احترام خاص او به مادر و کمک در کارها به همسايه‌ها نگاه مهربان او را در نزد همگان دوست داشتني جلوه ميداد. خوراک و پوشاکش بسيار معمولي بود و او خود را اسير تعلقات دنيوي نمينمود. اهل بازي فوتبال بود و به نماز و قرائت قرآن عشق ميورزيد.
وي با وجود اين که از مشکلات اقتصادي رنج ميبرد دستگيري از مستمندان را هيچ گاه از ياد نمي‌برد و حيا و سکوت در کارها در وجود او نقش بسته بود و چهره زيبا و مهربانش را زيبا جلوه ميداد. خط زيباي او ديوارهاي حياطشان را با جملات زيبا، زيباتر نموده بود و او که در آخرين اعزامش از مادرش خواسته بود که براي شهادتش دعا کند.
سرانجام پس از يک سال و نيم خدمت سربازي در منطقه عملياتي مهاباد با اصابت ترکش به شکم در تاريخ 17/3/1363 در سن 22 سالگي آسماني شد و به عنوان تنها شهيد خانواده در تاريخ 19/3/1363 در گلزار شهداي فومن در کنار ديگر دوستان آسمانياش آرام گرفت. روحش شاد و يادش گرامي باد.

منبع:ماهنامه ستارگان درخشان   -  تاریخ:  1388/7 -  شماره مجله: 57-  صفحه: 6

علي‌رضا در سال 1340 چشم بر جهان هستي گشود. کودکي او در سايه‌ي پرمهر خانواده سپري گشت و تعليمات دين مبين اسلام را از آنان فرا گرفت.
دوستيار تبريزي خيلي زود درس ايثار و جوان‌مردي را از مکتب سرخ سيدالشهدا آموخت و دل‌بسته‌ي سيره‌ي اهل‌بيت (ع) گشت. وي با آغاز جنگ تحميلي در جرگه‌ي سربازان لشکر اسلام، به مصاف با بعثيان پرداخت و سرانجام در سال 1360 در منطقه‌ي بستان در عمليات طريق‌القدس از شربت طهور بهشتي نوشيد و در سن 20 سالگي شهيد راه حق شد.

منبع:مجله‌ي اوج